Με λένε Μαρία, πριν πάω εκκλησία
φορώ το καλό μου σουτιέν
Προσεύχομαι να μην σε πάρει καμία
Από μένα μικρέ μου Χριστέ
Με λένε Μαρία, μ’ αρέσεις πολύ
ανοίγω ένα λάκκο να μπούμε μαζί
Με λένε Μαρία και κάθε πρωί
ανοίγω τα πόδια και βγαίνεις εσύ
Παιδί Τραύμα «Με λένε Μαρία»
Η έντονη αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων που ξεκίνησε από την δεκαετία του ‘60, ίσως και λίγο νωρίτερα, έφερε με τα χρόνια μια αντιπαράθεση μεταξύ του βιολογισμού που διαπερνούσε τις συζητήσεις και τις έρευνες γι’ αυτά θέματα, με τις κοινωνιολογικές αναλύσεις που έθεταν νέα πλαίσια ανάλυσης και νέα ερωτήματα για τις αντιλήψεις που μέχρι τότε είχαν παγιωθεί. Η προσπάθεια της κυρίαρχης άποψης να εξηγηθούν τα πάντα, από τις έμφυλες σχέσεις μέχρι την ταυτότητα φύλου, μέσω της βιολογίας βρήκε απέναντι της έναν ισχυρό αντίπαλο που έβαζε τα θέματα αυτά σε πολύ διαφορετική βάση, ξεπερνώντας τις αγκυλώσεις της «επιστημονικής αλήθειας» της βιολογίας.
Είχε προηγηθεί ένας περίπου αιώνας επιστημονικών ερευνών που δεν κατάφερε να δώσει στη δημοσιότητα ένα έγκυρα αποδεδειγμένο αποτέλεσμα πως οι έμφυλες συμπεριφορές είχαν γενετικό χαρακτήρα. Η ανάπτυξη των ανθρώπινων συμπεριφορών και χαρακτήρων είναι αποτέλεσμα των υλικών συνθηκών και μιας περίπλοκης διαδικασίας επιλογών που έρχονται όμως μέσα από δεδομένα πρότυπα, που δίνονται από τη βρεφική ηλικία μέχρι και πέραν της ενηλικίωσης.
Ευτυχώς, λοιπόν, εδώ και κάποια χρόνια η βιολογία έπαψε να καθορίζει την κουβέντα για τις έμφυλες σχέσεις και την ταυτότητα φύλου.
Και άρα έχουμε κερδίσει, θα μπορούσε να πει κάποιος, δίνοντας μας κουράγιο κι ελπίδα για κάτι τόσο σημαντικό.
Όχι δεν έχουμε κερδίσει οριστικά και δεν κάνουμε σοβαρές προσπάθειες να αλλάξουμε τον κόσμο σε αυτή την χειραφετητική υπόθεση, έτσι ώστε να μην φτάνουμε σε αμφισβητήσεις αυτονόητων δικαιωμάτων.
Μεγαλώνουμε βιώνοντας μια έμφυλη κοινωνικοποίηση που βρίθει από στερεότυπα και συμπεριφορικούς κανόνες που έχουν ως σκοπό τη θεοποίηση της ετεροκανονικότητας και τον κοινωνικό στιγματισμό όποιας διαφορετικής επιλογής ξεφεύγει από αυτό το μονοπάτι. Η προσπάθεια αφομοίωσης των έμφυλων ρόλων που ξεκινά από τη βρεφική ηλικία είναι αποτέλεσμα μιας ολομέτωπης επίθεσης από το οικογενειακό περιβάλλον, το σχολείο, τα κυρίαρχα ΜΜΕ, την εκκλησία. Όποιος/α/ο τολμά να κινηθεί έξω από τις προκαθορισμένες κοινωνικές νόρμες, απειλείται με κοινωνικό εξοβελισμό και διαρκή χλεύη. Και όσοι/ες κλείνουν τα μάτια απέναντι σε αυτό είναι οι ίδιοι/ες μέρος του προβλήματος.
Τα άτομα βιώνουν τον διαχωρισμό του βιολογικού από το κοινωνικό φύλο πολλές φορές με επίπονο και τραυματικό τρόπο, καθώς δεν είναι εύκολη υπόθεση κάτι τέτοιο, αλλά ούτε υπάρχει δεδομένη και η υποστήριξη από το όποιο κοινωνικό ή οικογενειακό περιβάλλον. Και όπως μάθαμε τελευταία από «διανοούμενο» της βαρβάτης Αριστεράς, αυτό γίνεται ακόμα δυσκολότερο όταν το υψόμετρο ξεπερνά τα 300 μέτρα. Το σίγουρο είναι πως ένα παιδί καθώς μεγαλώνει, μπορεί να αφήνει το βιολογικό του φύλο και να πλησιάζει το κοινωνικό που εκείνο επιλέγει μέσα από δικές του αποφάσεις. Οι κοινωνικές και πολιτισμικές επιρροές δεν είναι ίδιες σε όλους/ες/α και δεν φέρνουν τα ίδια αποτελέσματα. Η αποδοχή ή όχι των έμφυλων ρόλων έρχεται μέσα από τις ατομικές επιλογές και τις επιρροές που έχει το κάθε άτομο. Τούτο σημαίνει πως στο κοινωνικά κατασκευασμένο δίπολο του αρσενικού–θηλυκού, οι άνθρωποι μπορεί να επιλέξουν διαφορετικά από την προκαθορισμένη απόφαση που έχει γι’ αυτούς η κοινωνική πλειοψηφία. Αρκετές φορές επιλέγουν ακόμα κι έξω από αυτό το δίπολο, γιατί ναι(!) υπάρχουν άνθρωποι που επιλέγουν να ζουν έξω από τις κοινωνικές κατασκευές ενός κόσμου που αναγνωρίζει μόνο το δίπολο.
Μας πέφτει εμάς λόγος για τούτο;
Θα πρέπει να καθορίζει την συμπεριφορά μας απέναντι τους η όποια επιλογή τους;
Παύουν να έχουν το δικαίωμα να απολαμβάνουν τα δικαιώματα που εμείς απολαμβάνουμε;
Υπάρχει κάποια συνταγματική νομιμότητα που διαχωρίζει τους ανθρώπους σύμφωνα με τις επιλογές τους για το φύλο τους και τους τιμωρεί γι’ αυτό;
Σε μια χώρα που θα επικρατούσε ο ορθός λόγος και οι κοινωνικές αντιλήψεις ενός κομματιού της κοινωνίας θα κατανοούσαν ή/και θα αποδέχονταν την ελευθερία των ατόμων να επιλέγουν, τότε η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα θα ήταν ένα ξεκάθαρο όχι. Πολύ φοβάμαι πως δεν ζούμε σε τέτοια χώρα.
Για να ζήσουμε, λοιπόν, σε μια χώρα που δεν θα αμφισβητεί την καθολικότητα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, για να ζήσουμε σε μια χώρα που η όποια θρησκεία δεν θα εμπλέκεται σε συζητήσεις που είναι έξω από τη δική της κοινωνική και πολιτισμική επικράτεια, για να ζήσουμε σε μια χώρα που δεν θα θεωρείται ανωμαλία η αγάπη προς όποιον/α/ο, τότε οι προσπάθειες πέρα από λεκτικές πρέπει να είναι σε καθημερινή βάση κι επί του πραγματικού μέσα στην κοινωνία, τη δουλειά, τη διασκέδαση.
Τούτων των παραπάνω δοθέντων, λοιπόν, ο αγώνας για τη νομική κατοχύρωση του γάμου ανεξαρτήτως φύλου και το δικαίωμα παιδοθεσίας ανεξαρτήτως φύλου και χαρακτηριστικών φύλου, είναι ο ελάχιστος που πρέπει να δώσουμε για να απαλύνουμε λίγο τον πόνο όλων αυτών που ζουν δεκαετίες τώρα τον κοινωνικό αποκλεισμό και τον φονικό ρατσισμό των «κανονικών» ανθρώπων.
Είτε θα ζήσουμε σε μια κοινωνία που θα υπάρχουν όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου, είτε θα ζήσουμε σε μια κοινωνία που θα υπάρχει μόνο το άσπρο–μαύρο. Και το σίγουρο είναι πως το ασπρόμαυρο δεν έχει κανένα ενδιαφέρον.
Ο Χρήστος Καραγιαννίδης είναι π. βουλευτής Δράμας
