Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών δεν μας έκαναν σοφότερους για την επόμενη μέρα του πολιτικού συστήματος, ούτε για τις προθέσεις των πολιτικών δυνάμεων που αμφισβητούν τη σημερινή τάξη πραγμάτων, περισσότερο ερωτηματικά δημιούργησαν παρά απαντήσεις. Για τη μεγάλη εικόνα, ούτε μια σοβαρή κουβέντα, ακόμα και η άνοδος της ακροδεξιάς, εδώ και σε όλη την Ευρώπη, εργαλειακά αντιμετωπίζεται προκειμένου να εκμαιευθούν εκλογικοί στόχοι και κυβερνητικοί υπολογισμοί. Το πολιτικό προσωπικό είναι εγκλωβισμένο στο στενό εγχώριο πολιτικό παιχνίδι.
Θα περίμενε κανείς ότι η πολιτική κρίση που σηματοδοτεί η τεράστια αποχή: -ο ένας στους δύο εν δυνάμει ψηφοφόρους έδειξε ότι δεν προσδοκά κάτι από την εκλογική διαδικασία- θα κινητοποιούσε νέες συζητήσεις, σύγχρονες πολιτικές αναλύσεις, εκπόνηση στρατηγικών που να απαντούν στα ερωτήματα της παρακμής της χώρας, παρακμή οικονομική και κοινωνική, παρακμή της δημοκρατίας, όπως και απαντήσεις στο ερώτημα για τις κοινωνικές εκπροσωπήσεις που μένουν εκτός. Μάταια.
Η κεντροαριστερά μαλλιά κουβάρια
Τη μεγάλη εικόνα των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών εκτός από τη θηριώδη αποχή και τη σημαντική άνοδο της ακροδεξιάς (επιμερισμένη σε ανταγωνιστικά μεταξύ τους τμήματα της) τη συνθέτει η μεγάλη πτώση της ΝΔ, απώλεια 14 μονάδων σε σύγκριση με το 2023, και η στασιμότητα της κεντροαριστεράς. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν εισέπραξαν από την ήττα του κυβερνώντος κόμματος. Πως θα μπορούσε εξάλλου;
Το αίτημα «βρείτε τα» για να διώξουμε τη ΝΔ δεν είναι μια κατασκευή των εφημερίδων, ούτε κάποιων επικοινωνιακών μηχανισμών. Είναι ένα γνήσιο λαϊκό αίτημα που έρχεται από τα κάτω. Το διαπιστώσανε όλοι και όλες που ενεπλάκησαν στην προεκλογική καμπάνια, επαληθεύθηκε και από την χθεσινή σφυγμομέτρηση της Metron analysis. Το αίτημα δεν αφορά μόνο τούς ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, αφορά πολύ περισσότερους, ακόμα και τους ανθρώπους της Αριστεράς, 75% είναι θετικοί, συμπεριλαμβανομένων των ψηφοφόρων του ΚΚΕ.
Λίγες μέρες μετά τις ευρωεκλογές το κομματικό παρασκήνιο τόσο του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και του ΠΑΣΟΚ βγήκε στο προσκήνιο, διαφορετικά πολιτικά σχέδια, άλλοι συσχετισμοί απ’ αυτούς που είχαμε υπόψη, πανικός του Κασσελάκη και του Ανδρουλάκη, απειλές διαγραφών από τον ένα, από την άλλη «ανεργία» για τον Θεοχαρόπουλο και τον Γιώργο Τσίπρα, διαφωνούντες και οι 2 με τους χειρισμούς του προέδρου. Ο διαγκωνισμός μεταξύ των δύο αρχηγών έχει διακύβευμα το ποιος θα ηγηθεί στο κοινό σχήμα: Κασσελάκης ή Ανδρουλάκης; Δίλημμα το οποίο δεν φαντάζομαι να ενθουσιάζει κανένα ψηφοφόρο και σίγουρα κανείς από τους δύο δεν μας λέει τι θα κάνουν για να τους εμπιστευθούμε.
Τον εκνευρισμό των δύο υποψηφίων ενέτεινε η επανεμφάνιση του Αλέξη Τσίπρα, στο διήμερο συνέδριο για τις Πρέσπες και τη βιώσιμη ανάπτυξη που διοργάνωσε το Ίδρυμα του, όπου δήλωσε ότι η ενότητα της κεντροαριστεράς τον αφορά. Ότι θα εμπλακεί αυτοτελώς και όχι δια μέσου του ΣΥΡΙΖΑ του Κασσελάκη, ο τελευταίος διαμήνυσε σε συνέντευξη ότι είναι πρόθυμος να αναμετρηθεί μαζί του. Από κοντά ο Πολάκης και τα τρολ του ΣΥΡΙΖΑ που πυροβολούν κατά ριπές τον πρώην. Το rebranding που επιχειρεί ο Τσίπρας δεν έχει κανένα στοιχείο αυτοκριτικής, ούτε λέξη για τις ευθύνες του στην κρίση του ΣΥΡΙΖΑ που έστρωσε το δρόμο στον Κασσελάκη. Η ακτινογραφία των προσκεκλημένων ομιλητών στο διήμερο δείχνει και τους όρους με τους οποίους καταλαβαίνει ο Α. Τσίπρας την κεντροαριστερά, μεγάλα ονόματα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας μεν, ταυτισμένα με νεοφιλελεύθερες πολιτικές δε. Ελάχιστες οι εξαιρέσεις.
Όπως στην Γαλλία
Η δημιουργία του Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία αποτελεί ένα φωτεινό σηματοδότη στην Ευρώπη, ότι μπορεί να υπάρξει αριστερή εναλλακτική απέναντι στην ακροδεξιά και στις κυβερνητικές συμμαχίες της δεξιάς με την ακροδεξιά. Το «κάνε το όπως στη Γαλλία» αποτελεί το σλόγκαν κάθε διαμαρτυρόμενου. Τις περισσότερες φορές αποσιωπώνται μια σειρά ιδιαιτερότητες του γαλλικού παραδείγματος. Η πρώτη, ότι δεν είναι μια κεντροαριστερή συμμαχία, αλλά μια συμμαχία της Ριζοσπαστικής Αριστεράς με τους σοσιαλιστές, τους Πράσινους και το Κομμουνιστικό Κόμμα. Η δεύτερη, ότι μιλάμε για εντελώς διαφορετικά εκλογικά συστήματα. Το εκλογικό σύστημα στη χώρα μας επιβάλει ποινή στις συμμαχίες κομμάτων, στην Γαλλία όχι. Επίσης εκεί, η εκλογή βουλευτών γίνεται σε μονοεδρικές περιφέρειες που διευκολύνει τις κατανομές μεταξύ των συνεργαζόμενων κομμάτων. Η τρίτη και σημαντικότερη, το Μέτωπο χτίστηκε πάνω σε μια σοβαρή προγραμματική συμφωνία, με σαφή αντινεοφιλελεύθερο χαρακτήρα και συγκεκριμένη χρονοσειρά αλλαγών. Για παράδειγμα, στις βουλευτικές εκλογές στις 30 Ιουνίου, φιλοδοξούν να νικήσουν την ακροδεξιά και να εφαρμόσουν αμέσως: είκοσι ρήξεις για να απαντήσουν στην έκτακτη κοινωνική κατάσταση, στην κλιματική πρόκληση, στην αποκατάσταση των δημόσιων υπηρεσιών. Βεβαίως τα πράγματα δεν είναι ιδανικά και εκεί, οι Γάλλοι δεν έχουν ανακαλύψει τη συνταγή της (αριστερής) ευτυχίας και εκείνοι κουβαλούν τις κατάρες του ηγεμονισμού και των αντιφάσεων της σοσιαλδημοκρατίας, που ένα κομμάτι της κοιτάζει αριστερά και το άλλο αλληθωρίζει δεξιά. Λόγοι που οδήγησαν σε διάλυση την NUPES, την ενωτική κοινοβουλευτική ομάδα που είχε συγκροτηθεί απέναντι στον Μακρόν.
Στα δικά μας, η Νέα Αριστερά…
Η Νέα Αριστερά στις ευρωεκλογές υπέστη πολλαπλά κατάγματα, διασώθηκε μόνο στις περιοχές που είχε οργανωμένες δυνάμεις: στην Α Αθήνας, στα Βόρεια, στη Μεσσηνία, στην Αρκαδία, στα Χανιά, στην Κέρκυρα και αλλού. «Θριάμβευσε» στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης, συνοικία με ισχυρή παροικία Ρομά, με την οποία ο νεαρός Σπ. Μπάκας, υποψήφιος ευρωβουλευτής, είχε ισχυρούς δεσμούς. Αντίθετα υστέρησε στη Θράκη, παρά την θετική παρουσία των κομματικών δυνάμεων. Το μειονοτικό κόμμα πήρε από παντού. Οι ηλικίες που έχει πάνω από το εκλογικό της ποσοστό είναι 35-44 και 55-64 με σημαντική υστέρηση στις νεότερες ηλικίες. Ταξικά η Νέα Αριστερά πήγε καλύτερα στους άνεργους, τους δημόσιους υπαλλήλους, τους επαγγελματίες. Δεν κατάφερε όμως να συνδεθεί με την κοινωνική Αριστερά, με συνέπεια ο ΣΥΡΙΖΑ να αποτελεί τη σημαντική δεξαμενή ψήφων, αν και κατώτερη των αναμενομένων, αφού πολλοί που διαφωνούσαν του έδωσαν μια δεύτερη ευκαιρία. Προγραμματικά η Νέα Αριστερά, από την ίδρυσή της και κατά την προεκλογική ανέπτυξε μια βεντάλια θεμάτων από αριστερή και ριζοσπαστική ματιά. Μίλησε εμφατικά για τον πόλεμο και τη γενοκτονία στη Γάζα, εναντιώθηκε στους εξοπλισμούς και τη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης, έβαλε στην κορυφή το κοινωνικό ζήτημα, των μισθών, της ακρίβειας, της στέγης και της εργασιακής περιπλάνησης, χωρίς να αμελήσει τον πολιτισμό, τα δικαιώματα, τα ζητήματα φύλου.
Αιχμή της προεκλογικής καμπάνιας αποτέλεσαν η κλιματική κρίση, οι εξορύξεις, το σχέδιο για την Θεσσαλία, το κοινωνικό κράτος. Απουσίαζε όμως η συνολική οπτική που θα ενοποιούσε τα επιμέρους σε μια εναλλακτική πολιτική. Απουσίαζε επίσης το πολιτικό υποκείμενο, μια συμμαχία της ριζοσπαστικής Αριστερας και της Οικολογίας που θα μπορούσε να δρομολογήσει ανασυνθετικές διαδικασίες που να επηρεάζουν το πολιτικό σύστημα και να αφορούν μεγάλες κοινωνικές κατηγορίες, εκείνους και εκείνες δηλαδή που δεν ευημερούν στον αρπακτικό καπιταλισμό της εποχής μας. Η Νέα Αριστερά είναι στην αρχή, έχει μόνο έξι μήνες ζωής, ο χρόνος δουλεύει υπέρ της και εναντίον της. Βιαστείτε.
Καμιά ανασύνθεση δεν μπορεί να συντελεστεί σε ένα κλίμα πολεμικής και ανθρωποφαγίας μεταξύ όμορων πολιτικών δυνάμεων, με πολιτικές συμπεριφορές που γκρεμίζουν γέφυρες επικοινωνίας και χαίρονται ναρκισσιστικά πάνω στα χαλάσματα.
Κάθε προσπάθεια ανασύνθεσης της ριζοσπαστικής Αριστεράς και της Οικολογίας μπορεί να γίνει μόνο στα επίδικα της συγκυρίας, εκεί που συγκεντρώνονται οι προσδοκίες πολιτικής αλλαγής. Στον παρόντα χρόνο οι προσδοκίες εστιάζονται στο να διώξουμε την κυβέρνηση της ΝΔ. Το ερώτημα είναι ποιος θα την αντικαταστήσει και το άδηλο, το ανείπωτο είναι για να κάνει τι; Σε αυτή την κουβέντα δεν μπορούμε να απουσιάσουμε. Δική μας δουλειά δεν είναι να καταρρίψουμε τις προσδοκίες, ως χίμαιρες, αλλά να τους δώσουμε προγραμματικό βάθος και προοπτική. Να απαντήσουμε δηλαδή τι πρέπει να κάνει μια εναλλακτική κυβέρνηση άμεσα και μεσοπρόθεσμα, και με ποιες δεσμεύσεις.
Χριστόφορος Παπαδόπουλος
