Το 3ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν ένα καλό συνέδριο, πολιτικά γόνιμο, ακούγεται ίσως παράδοξος ο ισχυρισμός όταν η προσυνεδριακή συζήτηση αφιερώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στα οργανωτικά, στην πρόταση του Α. Τσίπρα για τον τρόπο εκλογής του προέδρου και της ΚΕ. Πολιτικά, ο προσυνεδριακός διάλογος, αλλά και το διακύβευμα του συνέδριου συμπυκνώθηκε στο αίτημα να φύγει η κυβέρνηση της ΝΔ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Αίτημα που φαίνεται να συγκεντρώνει μεγάλη αποδοχή και από τον κόσμο εκτός του συνέδριου, τουλάχιστον από τα λαϊκά στρώματα.
Στη σάλα του γηπέδου του Taekwondo συγκεντρώθηκε πολύ κόσμος, λαϊκός κόσμος, 4.500 άνθρωποι, μπορεί και παραπάνω. Δεν νομίζω ότι άλλο κόμμα να είχε τόσους πολλούς αντιπροσώπους συγκεντρωμένους για 4 μέρες. Οι οποίοι, μάλιστα, έμεναν καθ’ όλη τη διάρκεια στην αίθουσα, σπάζοντας μια παράδοση που έλεγε ότι τα συνέδρια διεξάγονται στους διαδρόμους και στις κουΐντες. Κόσμος που άκουγε και επιδοκίμαζε ακόμα και εκείνους με τους οποίους δεν συμφωνούσε στα της εκλογής. Ο Νίκος Βούτσης αποθεώθηκε απ’ όλους, και άλλοι επίσης επιδοκιμάστηκαν με θέρμη. Δεν έλειψαν και οι αποδοκιμασίες. Από μια μικρή ομάδα της Κίνησης Μελών, που έκανε θόρυβο χωρίς να τους ακολουθούν άλλοι, ακόμα και ομοϊδεάτες τους. Ο τραμπουκισμός σε βάρος του Θοδωρή Δρίτσα από σύνεδρο αποδοκιμάστηκε απ’ όλους και ο δράστης αποβλήθηκε. Άλλοι την γλύτωσαν, αναζητώντας δεύτερη ευκαιρία στο facebook να «ξεσπαθώσουν». Δεν είχαν τύχη. Βλέπετε ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί το πολιτικό ήθος της Αριστεράς, φάνηκε και κατά τη διάρκεια του συνέδριου από το ύφος των τοποθετήσεων, λίγοι, πολύ λίγοι επιδόθηκαν σε εκείνο το στυλ του αδιάλλακτου, συντηρητικού επί της ουσίας, και αγράμματου πολιτικά, λαϊκισμού. Όλοι κατά «σύμπτωση» ήταν της πλεioψηφίας, με ενορχηστρωτές πρώην υπουργούς, αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση σήμερα, με πλειοδοσία και αδιαλλαξία.
Ο αγέρας φυσάει αριστερά
Ο Αλέξης Τσίπρας, στην έναρξη του συνέδριου, απέδειξε για άλλη μια φορά το πολιτικό του ένστικτο, κατανόησε ότι ο αγέρας φυσάει αριστερά, το διάβασε και στα αποτελέσματα των γαλλικών εκλογών, το κατανόησε ακόμα περισσότερο από την οργή των λαϊκών στρωμάτων για την ακρίβεια. Η περίοδος θυμίζει περισσότερο το 2012 παρά την προσμονή της κανονικότητας του 2019. Ανέσυρε το διαχρονικό ερώτημα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», το άνθρωποι πάνω από τα κέρδη, τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα, κι άλλες παραμελημένες έννοιες. Παραπομπές δηλαδή στη ριζοσπαστική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός που έφερε σε μεγάλη αμηχανία το λεγόμενο προεδρικό μπλοκ. Χαρακτηριστικά, η Πολιτική Διακήρυξη του συνέδριου είναι αριστερό κείμενο, μιλά και για τα δύσκολα: για τις ευθύνες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ και όχι μόνο για τον ιμπεριαλισμό των Ρώσσων, μιλά για «δυσανεκτικά» θέματα, όπως ο χωρισμός εκκλησίας και κράτους, η τιμαριθμική αναπροσαρμογή μισθών και συντάξεων, η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, το καρτέλ της ενέργειας, οι ιδιωτικοποιήσεις και η επανάκτηση από το δημόσιο κρίσιμων τομέων της ενέργειας, των δικτύων, και των τραπεζών. Η Πολιτική Απόφαση δεν διστάζει να αναφερθεί στα αντιδημοφιλή πεδία: την αλληλεγγύη στους μετανάστες και τους πρόσφυγες, τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας καθώς και των ατόμων με αναπηρία. Άνευ ουδεμίας αντίρρησης από τους οπαδούς της κεντροαριστεράς, ό,τι είπανε, ό,τι γράψανε εδώ και δύο χρόνια, περασμένα ξεχασμένα. Εξ άλλου ο χρυσός κανόνας της γραφειοκρατίας είναι «σας δίνουμε τις θέσεις, κρατάμε τις καρέκλες».
Η σκηνογραφία του συνεδρίου
Η πρόταση του προέδρου για την εκλογή υπερίσχυσε σαφώς, 74% έναντι 26%. “Κατατροπώθηκε η Ομπρέλα”, γράψανε οι εφημερίδες, 26%, μικρό, ελάχιστο το ποσοστό των ανυπότακτων. Είναι έτσι; Τα ποσοστά της αποδοχής ή της απόρριψης είναι μια καταγραφή της στιγμής. Μόνο που πίσω από τα ποσοστά υπάρχουν οι δυναμικές τάσεις. Η πρόταση για εκλογή του προέδρου και της ΚΕ από τα μέλη είχε ισχυρά επικοινωνιακά σήματα. Τα μέλη του κόμματος είχαν την ψευδαίσθηση ότι αποκτούν πολιτικές αρμοδιότητες, πολιτικά δικαιώματα. Μια φορά στα 3 χρόνια…
Ταυτόχρονα η πεποίθηση ότι με αυτόν τον τρόπο υπερασπίζονται τον πρόεδρο απέναντι στο πολιτικό και μιντιακό κατεστημένο που τον αμφισβητεί. Η υπονόηση μάλιστα του Νίκου Ανδρουλάκη ότι στις επόμενες εκλογές πρέπει να αποχωρήσουν Τσίπρας και Μητσοτάκης, έφτιαχνε και το σενάριο της καθεστωτικής συνωμοσίας. Ένας Παπαδήμας καραδοκεί. Ο γελοίος και ανίσχυρος ισχυρισμός του ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ προκειμένου να διασκεδάσει τις εσωκομματικές του αντιθέσεις.
Ένα δεύτερο πλεονέκτημα της πρότασης του προέδρου ήταν ότι καταγράφηκε σε μια στιγμή στην οποία η πρόβλεψη «ερχόμαστε» είναι πάλι ισχυρή. Η αντικατάσταση της μισητής κυβέρνησης της ΝΔ από μια προοδευτική κυβέρνηση, με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, φαίνεται περισσότερο από ποτέ εφικτή. Ποιος ασχολείται με καταστατικές αντιρρήσεις;
Η πρόταση επίσης συμπλέει με τις απαιτήσεις της κοινωνικής πλειοψηφίας, η οποία δεν ενοχλείται με τα αρχηγικά κόμματα, ούτε με τα κόμματα στελεχών. Ενδεχομένως να δυσφορεί με τα κόμματα καρτέλ, αλλά την ίδια στιγμή θριαμβεύει η ανάθεση και αποκλείεται η πολιτική συμμετοχή. Ποιος αδειάζει να ασχοληθεί με τη συλλογική δράση; Προέχει η «ατομική ευτυχία», για τα άλλα κατάλληλοι είναι οι τεχνικοί της εξουσίας.
Ο Αλέξης στο κλείσιμο των εργασιών του 3ου συνεδρίου είπε ότι οι τάσεις και τα ρεύματα ιδεών πρέπει να δημιουργούνται στη βάση ιδεολογικών και πολιτικών προγραμμάτων. Συμφωνώ, αναρωτιέμαι σε τι από αυτά εντάσσεται η «προεδρική» πλειοψηφία;
Σε αυτό το πλαίσιο οι άνθρωποι της Ομπρέλας έδωσαν ένα πολιτικό και ιδεολογικό αγώνα, μια αμφίρροπη μάχη, να κρατηθεί η αριστερή και ριζοσπαστική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ταυτόχρονα να πολιτικοποιηθεί η συζήτηση. Βλέπετε τα πολιτικά περιεχόμενα είχαν εξοριστεί όχι μόνο από τον προσυνεδριακό διάλογο, πολύ πριν. Για ένα παράδοξο λόγο, το κόμμα καταδικάστηκε να συζητά καταστατικά ζητήματα, όταν η πολιτική ατζέντα δημιουργούσε την απαίτηση για ένα εναλλακτικό κυβερνητικό σχέδιο απέναντι στην ΝΔ. Εύλογα η υποψία, ότι οι λόγοι είχαν να κάνουν με ένα ευρύτερο σχέδιο καθεστωτικής προσαρμογής, δηλητηρίαζε τις ψυχές των αριστερών του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα και της Προοδευτικής Συμμαχίας. Η Ομπρέλα κατάφερε να εκφράσει αυτό τον κόσμο με ένα τρόπο αγωνιστικό, πολιτικά διαυγή και ιδεολογικά σαφή, όσον αφορά την ιδρυτική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Η Ομπρέλα άντεξε, με ένα ποσοστό το οποίο δεν περίμενε η ηγετική ομάδα. Ταυτόχρονα απέδειξε ότι δεν είναι μια «σέχτα» κλεισμένη στον κόσμο της, αντίθετα είναι ένα ρεύμα ιδεών που επικοινωνεί με τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και την ίδια στιγμή είναι ανοικτή και πορώδης, ώστε να μη δημιουργεί τείχη με ανθρώπους που διαφωνούν μαζί της, για τον τρόπο εκλογής του προέδρου. Απόδειξη, την τελευταία μέρα, όπου η η απόρριψη της εισήγησης για εικονικά μέλη, για μέλη ψηφοφόρους, χωρίς παρουσία και στοιχειώδη διαβούλευση, συγκέντρωσε την αποδοχή περισσότερο από το μισό του συνεδριακού σώματος. Αποτέλεσμα, η έκπληξη της ηγετικής ομάδας που θεωρούσε ότι το συνεδριακό σώμα είναι του χεριού της. Επίλυση της εμπλοκής οι καταστατικές αλλαγές να παραπεμφθούν στις κάλπες τον Μάη…
Οι περιπέτειές της ισοτιμίας της ψήφου
Η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα, που υπερψηφίστηκε στις κάλπες του συνέδριου, είχε γκρίζα ζώνη την εκλογή του 20% από νέα μέλη με ποσόστωση και ανεξάρτητα από τους ψήφους εκλογής. Ακόμα και με μία ψήφο, που λέει ο λόγος. Παλιότερα είχε διευκρινίσει ότι η μέριμνα αφορά την ΔΗΜΑΡ, την Γέφυρα, τον Κουβέλη, τους Πασοκογενείς και την Κοινωνική Συμφωνία της Κατσέλη. Όλοι «άνθρωποι του προέδρου» δηλαδή. Οι προαναφερθέντες θεωρούνται νέα μέλη παρ’ όλο που για δύο και περισσότερα χρόνια στελεχώσανε με διορισμό τα κεντρικά όργανα του κόμματος: την Κεντρική Επιτροπή Ανασυγκρότησης, το Πολιτικό Συμβούλιο, το Πολιτικό Κέντρο. Ο γραμματέας του κόμματος υπερθεμάτισε στις διακρίσεις με επιχειρήματα που ανέσυρε από τα άπαντα του Λένιν και την εγκυκλοπαίδεια πολιτικής φιλοσοφίας… Διευκρίνισε επίσης ότι η πρόταση είναι «πακέτο», δεν έχει κανείς το δικαίωμα να διαφωνήσει με το συγκεκριμένο μέτρο και ότι μετά την απομάκρυνση από την κάλπη ουδέν λάθος αναγνωρίζεται. Η παραπάνω ευνοϊκή μεταχείριση διαβάστηκε από πολλούς ως «βουλιμία», δεν είναι αρκετό το 74%, επιδιώκεται το περισσότερο. Ενώ, από ακόμα περισσότερους κατανοήθηκε ότι αναστέλλεται το άρθρο του Καταστατικού περί ισοτιμίας της ψήφου, πριν ακόμα στεγνώσει το μελάνι της συγγραφής του.
Ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της Επιτροπής Προγράμματος, και πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ.
