Τα κόμματα της σύγχρονης ριζοσπαστικής Αριστεράς, ιδιαίτερα εκείνα με αναφορά στον ιστορικό ευρωκομμουνισμό, που έχουν στόχο την υπέρβαση του κατά Ναόμι Κλάιν (όχι Κάμπελ) «καταστροφικού καπιταλισμού», δεν αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο των πολιτικών συμμαχιών τους δογματικά, δηλαδή με ένα ναι ή ένα όχι. Έτσι, επειδή έχουν πάρει το μάθημά τους από την καταστροφική μεσοπολεμική αντίληψη περί σοσιαλφασισμού, δεν τις απορρίπτουν, και μάλιστα για λόγους αρχής. Όμως, με βάση τις εμπειρίες του παρελθόντος σε διάφορες χώρες, γνωρίζουν επίσης τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν από τη συμμετοχή τους σε ενωτικά εγχειρήματα: την ενσωμάτωσή τους στο πολιτικό και κοινωνικό σύστημα που -με βάση το καταστατικό και τις θέσεις τους- θέλουν να αλλάξουν, την καλλιέργεια στο εσωτερικό τους μιας κουλτούρας κυβερνητισμού που συμβαδίζει με την υποτίμηση της σημασίας των κοινωνικών αγώνων, την απαξίωσή τους στα μάτια των παραδοσιακών ψηφοφόρων τους στην περίπτωση που η κυβέρνηση συνασπισμού στην οποία συμμετέχουν εφαρμόζει πολιτικές που διαφέρουν ελάχιστα ή καθόλου από εκείνες των συντηρητικών και δεξιών κομμάτων-γεγονός που αναπότρεπτα θα έχει ως αποτέλεσμα την απαξίωσή τους, τη μεγάλη μείωση της εκλογικής τους δύναμης, αλλά κυρίως τη στροφή των εργατικών και των μικροαστικών τάξεων, που προηγουμένως, στήριζαν τις ελπίδες τους σ’ αυτά, στην Ακροδεξιά.
Για τους παραπάνω λόγους, η απόφαση των ριζοσπαστικών αριστερών κομμάτων περί της σύναψης ή μη συμμαχιών απαιτεί την συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης, όπως έλεγε κάποιος παλιός, υπό την προϋπόθεση πάντα της διατήρησης του στρατηγικού τους στόχου.
Αλλά ας έρθουμε στα δικά μας. Από πολλές πλευρές διατυπώνεται η θέση ότι σήμερα στην Ελλάδα πρέπει να συγκροτηθεί ένας ισχυρός «προοδευτικός» πόλος, ο οποίος θα διεκδικήσει επί ίσοις όροις με τη Νέα Δημοκρατία την διακυβέρνηση της χώρας. Λαμβάνοντας υπόψη την αδυναμία σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης στις επόμενες εκλογές από οποιαδήποτε κόμμα, η μόνη μορφή που μπορεί να έχει ο ανωτέρω πόλος είναι μια αντιδεξιά συμμαχία Κεντροαριστεράς-Αριστεράς, δηλαδή του ΠΑΣΟΚ και των «λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων».
Ως πρότυπο της εν λόγω συμμαχίας προβάλλεται από τους υποστηρικτές της το γαλλικό Νέο Λαϊκό Μέτωπο (ΝΛΜ). Όμως, το συγκεκριμένο μοντέλο δεν ταιριάζει στην σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Πρώτον, η αποτελεσματικότητα της πίεσης από τα κάτω που οδήγησε στη συγκρότηση του ΝΛΜ οφείλεται σε μια προηγούμενη μακρά περίοδο μαζικών εργατικών και λαϊκών αγώνων, διαδηλώσεων και συγκρούσεων με τη βάρβαρη γαλλική αστυνομία, που στρέφονταν κατά της πολιτικής του Μακρόν, αλλά και κατά της Ακροδεξιάς της Λεπέν. Αντίθετα, στη χώρα μας μέχρι στιγμής απουσιάζουν αυτού του είδους οι κινητοποιήσεις, με ελάχιστες λαμπρές εξαιρέσεις που όμως έχουν μικρή διάρκεια.
Μια άλλη μεγάλη διαφορά είναι ότι στη Γαλλία η ισχυρή δύναμη του ΝΛΜ είναι το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα της Ανυπότακτης Γαλλίας, με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, μετά την αξιοθρήνητη θητεία του Ολάντ στην προεδρία της χώρας, να έχει στραφεί ελαφρώς προς τα αριστερά. Σε μια ανάλογη δυνητική συμμαχία στη χώρα μας κυρίαρχο θα είναι το γνωστό ΠΑΣΟΚ, και όχι τα μικρά κόμματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς, τα οποία ως εκ τούτου δύσκολα θα μπορούν να επηρεάσουν ουσιαστικά την πολιτική κατεύθυνση του ενωτικού σχήματος.
Αναρωτιέμαι, πράγματι, πώς θα μπορέσει μια αριστερή ριζοσπαστική πολιτική δύναμη να συμμετάσχει σε μια συμμαχία, και πολύ περισσότερο σε μια κυβέρνηση συνασπισμού, με το ΠΑΣΟΚ της «υγιούς» επιχειρηματικότητας και της ευελιξίας της εργασίας, με ένα νατοϊκό κόμμα που ψήφισε στην ευρωβουλή την αποστολή στην Ουκρανία όπλων μεγάλου βεληνεκούς, και που η πολιτική του στο μεταναστευτικό και τις σχέσεις με την Τουρκία δεν διαφέρει από αυτήν της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς. Θεωρώ βέβαιο ότι η συνέπεια μιας τέτοιας επιλογής θα είναι ή η οριστική του εξαφάνιση από την πολιτική σκηνή, ή η απώλεια της ιδεολογικής του ταυτότητας, ή και τα δύο.
Κατά την γνώμη μου, για να αντιμετωπιστεί ο νεοφιλελευθερισμός, ο αυταρχισμός, και ο μιλιταρισμός της κυβέρνησης, καθώς και η άνοδος της Ακροδεξιάς, απαιτείται η δημιουργία μιας νέας ισχυρής ριζοσπαστικής Αριστεράς, που θα προκύψει από τη δημιουργική όσμωση των σημερινών υπαρκτών σχημάτων της και του μεγάλου κόμματος των ανένταχτων. Παρά το υπαρκτό τραύμα του 2015, οι σημερινές εν πολλοίς κοινές απόψεις σε θέματα όπως η αντίθεση στους πολέμους και κυρίως στη σφαγή στη Παλαιστίνη, στην καταστολή, στον εθνικισμό, στην κυβερνητική οικονομική και κοινωνική πολιτική, και οι επίσης κοινές θέσεις για τα δικαιώματα, το μεταναστευτικό, καθώς και, τώρα πια, ακόμα και στο ζήτημα των εξορύξεων, του χρηματιστηρίου ενέργειας κλπ, θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν σε πιο αισιόδοξες σκέψεις για τις μελλοντικές προοπτικές.
Υποστηρίζω ότι το πρώτο βήμα για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η δημιουργία ενός νέου φόρουμ ενταγμένων και ανένταχτων ριζοσπαστών αριστερών και οικολόγων, ανάλογου εύρους και παραπλήσιας σύνθεσης με τον Χώρο Διαλόγου και Κοινής Δράσης και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ, που ήταν ο προάγγελος της δημιουργίας του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ξεκινώντας από το ισχνό 3,3% στις εκλογές του 2004 κατέκτησε την πρώτη θέση στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Αλλά γι’ αυτόν τον νέο χώρο συνάντησης θα συζητήσουμε μια άλλη φορά.
Χάρης Γολέμης
