Οι κινητοποιήσεις των αγροτών στην Ευρώπη και στην Ελλάδα αποκάλυψαν μια σειρά προβλημάτων της νέας ΚΑΠ και της Πράσινης Συμφωνίας που κανείς πλέον δεν μπορεί να αγνοεί. Προβλήματα που συνδέονται με την ελλιπή εκτίμηση των συνεπειών της εφαρμογής των πολιτικών αυτών στην παραγωγικότητα και το γεωργικό εισόδημα, σε μία περίοδο παράλληλης εκτίναξης του κόστους παραγωγής και απομείωσης των πραγματικών πόρων της ΚΑΠ κατά 85 δισ., σε σύνολο 386 δισ., λόγω της ενεργειακής κρίσης, του πληθωρισμού και των αυξανόμενων ανταγωνιστικών εισαγωγών. Δεν είναι τυχαίο ότι, μετά τις πρόσφατες μαζικές κινητοποιήσεις των ευρωπαίων αγροτών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ευρωκοινοβούλιο, το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ «αναγκάστηκαν» να κάνουν προτάσεις αναθεώρησης της ΚΑΠ και να λάβουν μέτρα «ανακούφισης» των αγροτών, που θα οριστικοποιήσουν τον Απρίλιο.
Η αναθεώρηση της ΚΑΠ κρίνεται αναγκαία, αλλά για να είναι επιτυχής και αποτελεσματική προϋποθέτει αύξηση του προϋπολογισμού της, αναδιάταξη των προτεραιοτήτων της, ευελιξία και μείωση της γραφειοκρατίας, επιπλέον εργαλεία πολιτικής για την αποτελεσματική εφαρμογή της και τη δίκαιη κατανομή των πόρων, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η γεωργική παραγωγή, η βιωσιμότητα του γεωργικού εισοδήματος και η ανθεκτικότητα των αγροτικών περιοχών, χωρίς να ακυρωθεί η πράσινη μετάβαση.
Στην παρούσα συγκυρία:
● Η περιβαλλοντική πολιτική πρέπει να αποκτήσει «ενθαρρυντικό» και όχι «τιμωρητικό» χαρακτήρα, και να αναπτύξει επιπλέον μέτρα και εργαλεία πολιτικής για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
● Μεγάλο μέρος των προτάσεων «χαλάρωσης» των περιβαλλοντικών μέτρων και διοικητικής απλούστευσης κρίνονται, σε αυτή τη συγκυρία, αναγκαία.
● Τα οικολογικά σχήματα πρέπει να μειωθούν και απλοποιηθούν, ώστε να μην αποτελούν απειλή απώλειας ενισχύσεων για τους παραγωγούς.
● Η θέση του παραγωγού στην αλυσίδα εφοδιασμού πρέπει να ενισχυθεί με την αυστηροποίηση της Οδηγίας 2019/633 για τις «αθέμιτες εμπορικές πρακτικές», με κλαδική συμφωνία για την ελάχιστη τιμή παραγωγού.
● Αναγκαία κρίνονται και άμεσα μέτρα προστασίας από τις συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού στις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από χώρες εκτός ΕΕ.
Το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ της χώρας μας πρέπει -και αυτό- να αναθεωρηθεί με κατεύθυνση:
● Τη δίκαιη κατανομή των πόρων και την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών για τις μικρές εκμεταλλεύσεις από τη σύγκλιση των δικαιωμάτων και τον αποκλεισμό τους από την αναδιανεμητική ενίσχυση.
● Την ενίσχυση της συλλογικής οργάνωσης των παραγωγών και τη δημογραφική ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού.
● Την αύξηση της ποσοστιαίας στήριξης στους νέους γεωργούς πάνω από το 2% των άμεσων ενισχύσεων.
● Την αναθεώρηση και απλοποίηση των οικολογικών σχημάτων.
● Τον ανασχεδιασμό των μέτρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για καλύτερη αξιοποίηση των πόρων προς όφελος του αγρότη.
● Την κατάρτιση ενός ειδικού προγράμματος, που θα συμβάλει στο σχέδιο οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας και του Έβρου.
Η Νέα Αριστερά θέτει ως στρατηγική προτεραιότητα του Σχεδίου για την ΚΑΠ την επισιτιστική αυτονομία της χώρας και τοποθετεί ψηλά στην ατζέντα της πολιτικής της την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας -ποιότητας, ασφάλειας και ταυτότητας- με δίκαιες τιμές για τον παραγωγό και τον καταναλωτή, με σεβασμό στη φύση και το περιβάλλον.
Ο Χαράλαμπος Κασίμης είναι ομότιμος καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
