Πριν καλά καλά πατήσει το πόδι του στην πολιτική κονίστρα, ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κήρυξε την πτώχευση της απλής αναλογικής και διακήρυξε την ανάγκη σχεδίου για τη διεκδίκηση της αυτοδυναμίας, με όχημα τη μετατροπή του σε «μεγάλη δημοκρατική παράταξη». Πριν αλέκτορα φωνήσαι, το βράδυ του δεύτερου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών, και μετά τα απογοητευτικά αποτελέσματα του πρώτου, φάνηκε να ανακαλύπτει τα υπαρκτά αγαθά της συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων.
Στην παλιά γλώσσα αυτό θα ονομαζόταν οπορτουνισμός: ευκαιριακός τρόπος τοποθέτησης σε κρίσιμα ζητήματα, με τακτικίστικη λογική. Στη νέα γλώσσα ίσως θεωρείται ευελιξία. Το σημαντικό είναι ότι, με μια τέτοια στάση απέναντι στα πράγματα, το έλλειμμα αξιοπιστίας, που εντοπίζουν εδώ και χρόνια οι πολιτικοί αναλυτές στην πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, μεγεθύνεται. Τι επιδιώκει, τελικά αυτό το κόμμα;
Τι ζητάει, τελικά, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ;
Όμως, δεν συμβαίνει μόνον αυτό. Προκαλείται επιπρόσθετη σύγχυση στον κόσμο. Τι του ζητάει, άραγε, ο ΣΥΡΙΖΑ; Να τον ενισχύσει, ώστε να πετύχει την ποθητή αυτοδυναμία, με αποδυνάμωση του έτερου διεκδικητή του ίδιου στόχου, του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ; Ή να ενισχύσει και αυτό, ώστε να νιώσει αρκετά ισχυρό και να συναινέσει σε μια κατά το δυνατόν ισότιμη συνεργασία; Και πώς μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο, όταν διεκδικείται και από τους δύο ο ρόλος της «μεγάλης δημοκρατικής παράταξης»;
Η σύγχυση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, όταν ως νικηφόρο πρότυπο συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων προβάλλεται είτε η απλή από κοινού υποστήριξη υποψηφίων στις αυτοδιοικητικές εκλογές, οι οποίοι δεν πέτυχαν απαραίτητα τον στόχο της επικράτησης έναντι του κυβερνητικού υποψήφιου, επομένως δεν είναι πειστικό παράδειγμα, είτε η σύσταση προς τους ψηφοφόρους του πρώτου γύρου να ψηφίσουν τον μη κυβερνητικό υποψήφιο στον δεύτερο. Σύσταση που δεν εξασφαλίζει την επικράτησή του, καθώς η πρόσθεση των ποσοστών των δύο «συνεργαζομένων» δεν αρκεί, χρειάζεται και η αποφασιστική προσθήκη ψηφοφόρων και άλλων ψηφοδελτίων, κυρίως εξ αριστερών.
Το μήνυμα γίνεται ακόμα πιο θολό, όταν υποστηρικτής του νέου προέδρου, ο Χρ. Σπίρτζης, προτείνει δημόσια τη θέση του κοινού ψηφοδελτίου με το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ουσιαστικά ενός συνεδρίου συγχώνευσης των δύο κομμάτων. Τι στο καλό σημαίνει, τελικά, συνεργασία και τι αυτοδυναμία; Ταυτοπροσωπία;
Η απουσία της πολιτικής από την κουβέντα για συνεργασίες
Το έδαφος πάνω στο οποίο φύεται αυτή η δομική αναπηρία, είναι η απουσία στρατηγικής συμμαχιών. Το κενό επιχειρείται να καλυφθεί με ευκαιριακές συλλήψεις ανάλογα με τις ανάγκες της στιγμής. Και το χειρότερο είναι ότι αυτή η έλλειψη «συνεργάζεται» με την απουσία εμπεριστατωμένης και σταθερής άποψης για την αριστερή ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Με αποτέλεσμα να μη μπορεί να ασκηθεί ουσιαστικά πολιτική συμμαχιών. Γιατί για να επιδιώξεις συμμαχία με κάποιον, χρειάζεται να ξέρεις πρώτα απ’ όλα εσύ ποιος θέλεις να είσαι και σε τι διαφέρεις από τον ή τους υποψήφιους «συνεργάτες». Όχι να μοιάζεις πότε με τον ένα και πότε με τον άλλο.
Η διαλυτική αυτή σύγχυση ευδοκιμεί στο έδαφος της απουσίας της πολιτικής από τη σχετική συζήτηση. Ενώ η αφετηρία οποιουδήποτε διαλόγου θα όφειλε να είναι το ερώτημα «πάνω σε ποια πολιτική θα ήταν δυνατή και επιθυμητή η αναζήτηση προγραμματικών συγκλίσεων», η κουβέντα εξαντλείται σε μια αριθμητική της κατανίκησης του Μητσοτάκη. Και δεν αγγίζει το κρίσιμο ζήτημα, εάν και πώς αυτή η υπαρκτή πολιτικά και κοινωνικά δυνατότητα, τοποθετούμενη στην κλίμακα αριστερά/δεξιά, μπορεί να γίνει προγραμματική και εκλογική πραγματικότητα. Μια τέτοια συζήτηση έχει απαραίτητη προϋπόθεση τη συμμετοχή πολιτικών δυνάμεων με σαφή και διακριτή θέση στη συγκεκριμένη κλίμακα. Χωρίς αυτήν, θα γινόμαστε μάρτυρες των κωμικοτραγικών συγχυτικών καταστάσεων, που ευνοούν αποκλειστικά τη ΝΔ και τη νεοφιλελεύθερη κυριαρχία.
Πώς μπορεί να αρθεί η σύγχυση
Όλα τα παραπάνω δεν είναι θεωρητικά κι αφηρημένα. Μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ αντιπαρατίθενται αυτή τη στιγμή δύο διαφορετικές θέσεις για τα αμέσως επόμενα βήματά του. Από τη νέα ηγεσία προτείνεται η ακύρωση της ομόφωνης δέσμευσης για ένα έκτακτο συνέδριο αμέσως μετά την εκλογή προέδρου και η μετάθεσή του για την άνοιξη, που συνεπάγεται και τη μετατροπή του σε τακτικό. Πολύ περισσότερο που θα συνδυάζεται με 13 προγραμματικά προσυνέδρια ανά περιφέρεια.
Ωστόσο, αυτό που οφθαλμοφανέστατα λείπει από τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι οι προγραμματικές δεσμεύσεις. Πρόσφατο είναι το προγραμματικό συνέδριό του με ψηφισμένες ομόφωνα θέσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προφανέστατα πρόβλημα γενικής κατεύθυνσης, πολιτικού προσανατολισμού. Αυτό κυρίως τον εμποδίζει να απευθυνθεί με πειστικό λόγο στην κοινωνία. Η κατάσταση επιδεινώθηκε με την εκλογή της νέας ηγεσίας, που με τις άστοχες πρωτοβουλίες της επιτείνει τη σύγχυση στο εκλογικό σώμα και τις αυταπάτες στο εσωτερικό.
Αν πάει ως τον Μάρτιο με ένα συνέδριο θέαμα, θα έχει ουσιαστικά ένα μήνα, τον Απρίλιο, για να δώσει τη μάχη των ευρωεκλογών. Με όσο ισχυρή δόση επικοινωνίας κι αν διεξαχθεί αυτή, το αποτέλεσμα κινδυνεύει να είναι πιο απογοητευτικό από τα πρόσφατα. Με δεδομένη μάλιστα τη σταθερή στόχευση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ να αξιοποιήσει τις ευρωεκλογές όχι για προώθηση της συνεργασίας, αλλά για διεκδίκηση της δεύτερης θέσης. Αυτό που επείγει να λυθεί, είναι το ζήτημα της κατεύθυνσης, του ριζοσπαστικού χαρακτήρα, της αριστερής ταυτότητάς του. Όσο γρηγορότερα τόσο καλύτερα. Αυτό είναι που θολώνει και κάνει τον ΣΥΡΙΖΑ ευάλωτο στις επιθέσεις και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και του ΚΚΕ, ενώ δεν κινητοποιεί το «πλήθος της αποχής». Με αυτό λυμένο στο έκτακτο συνέδριο, θα έχει τον χρόνο να οικοδομήσει με αυτοπεποίθηση, εκτός των άλλων, και την αναγκαία αποτελεσματική πολιτική συμμαχιών. Διαφορετικά…
Επί του πιεστηρίου: Φαίνεται πως ξαναλάλησε ο πετεινός και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θυμήθηκε πάλι την «αυτοδύναμη κυβέρνηση». Να δούμε πότε θα λαλήσει ο κόσμος που παρακολουθεί την «ευελιξία» της γραμμής.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
