Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, έχουν ανακοινωθεί 3.250 βεβαιωμένα νέα κρούσματα, οι ΜΕΘ στην Αττική έχουν γεμίσει, οι καθημερινοί θάνατοι τείνουν να διπλασιαστούν. Η κυβερνητική πρόβλεψη για άρση του σκληρού γενικευμένου απαγορευτικού με τη λήξη του Φεβρουαρίου έχει διαψευστεί, ενώ η νεότερη πρόβλεψη, για τη 15η Μαρτίου, βαδίζει στα χνάρια της προηγούμενης. Στο μεταξύ, οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις τοποθετούν στον Σεπτέμβριο την κάλυψη του ποθητού ποσοστού ανοσίας.
Βιαστικά αισιόδοξες προβλέψεις
Παρόλα αυτά, η κυβερνητική προπαγάνδα ρίχνει σε όλα τα κανάλια την αισιόδοξη πρόβλεψη ότι τέλος του Μαρτίου θα ανοίξει το λιανεμπόριο, στα μέσα Απριλίου η εστίαση, το Πάσχα θα γιορταστεί σχεδόν κανονικά και από τα μέσα Μαΐου θα ανοίξει και η τουριστική αγορά. Κάποιοι, μάλιστα, συνθηματοποιούν τη διατεταγμένη αισιοδοξία λέγοντας ότι διανύουμε το τελευταίο μίλι του μαραθώνιου.
Την τελευταία φορά, πάντως, που ακούσαμε κάτι ανάλογο, άνοιξη προς καλοκαίρι του 2020, μας περίμενε ένας πολύ άγριος Νοέμβριος. Γιατί, άραγε, η κυβέρνηση προτιμάει να κάνει πως το έχουμε ξεχάσει και πως αυτή τη φορά πραγματικά τελειώνουν τα βάσανά μας, αρκεί να κάνουμε λίγη υπομονή ακόμα;
Ο βασικό λόγος είναι ότι έπεσε έξω στις προβλέψεις της και προσπαθεί να το κρύψει. Όχι μόνο για τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της διπλής κρίσης, αλλά και για το περιβάλλον που αυτή θα διαμόρφωνε για την επιθετική εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου προγράμματός της. Το γεγονός αυτό, όμως, είχε δύο σημαντικές επιπτώσεις, μία βραχυπρόθεσμη και μία μεσοπρόθεσμη.
Από ευκαιρία, απειλή η πανδημία
Στην αρχή, λοιπόν, είδε την πανδημία σαν ευκαιρία να προωθήσει τα σχέδιά της χωρίς αντιστάσεις από τη μεριά των θιγόμενων. Την ευνοούσε και ο φόβος, που είχε ανεβάσει στα ύψη τη συσπείρωση γύρω από την κυβέρνηση. Εξ ου και η εκστρατεία περί ατομικής ευθύνης και η κατασταλτική αντιμετώπιση με πρωτόγνωρο αυταρχικό και αντιδημοκρατικό – αντισυνταγματικό τρόπο κάθε απόπειρας οποιασδήποτε αντίθεσης στον οδοστρωτήρα της. Κατεδάφιση δικαιωμάτων και μέτρων προστασίας, όχι μόνο των πολιτών, αλλά και του περιβάλλοντος, δεν είχε σημειωθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα ούτε στην περίοδο των μνημονίων. Σε καθεστώς εξαναγκασμένης σιωπής με το δικαίωμα του συνέρχεσθαι σε καταστολή.
Δυστυχώς για την κυβέρνηση, η περίοδος αυτή φαίνεται να τελειώνει. Η πανδημία τράβηξε ήδη σε μάκρος και κούρασε, και η ίδια το παράκανε με τον αυταρχισμό, την καταστολή και την αλαζονεία, υπερτιμώντας τα περιθώρια που της έδινε η κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Επείγεται, λοιπόν, να πείσει ότι έφτασε η αρχή του τέλους. Αυτή η επιχείρηση, όμως, μπορεί να έχει αμφίσημα αποτελέσματα.
Οι αντιφατικές συνέπειες της αισιοδοξίας
Σε σημαντικά τμήματα της κοινωνίας δημιουργεί το αίσθημα πως έρχεται πια η στιγμή, αφού η «κανονικότητα» επίκειται, αρχικά να αμυνθούν και στη συνέχεια να διεκδικήσουν βελτίωση της θέσης τους που χειροτέρεψε, και όχι μόνο λόγω της πανδημίας. Ενώ, λοιπόν, θεωρεί η κυβέρνηση ότι πρέπει να τονίσει το αισιόδοξο μήνυμα της αρχής του τέλους, ταυτόχρονα αισθάνεται ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη να εκθειάσει την επιβολή του δόγματος «νόμος και τάξη». Ο κ. Χρυσοχοΐδης συνεχίζει να διατίθεται ως υπερυπουργός για όλες τις δουλειές και η δράση των οργάνων του εκτείνεται όλο και περισσότερο εκτός του πεδίου της «προστασίας» από την πανδημία, σε ένα ευρύτατο πεδίο «προστασίας» των «νοικοκυραίων» από την αναταραχή που μπορεί να φέρει η προσδοκία του τέλους της. Τα πολλαπλασιαζόμενα επεισόδια αστυνομικής βίας και η ανατροφοδότησή της από τις απαντήσεις που επιχειρούνται στο πλαίσιο μιας λογικής ανταπόδοσης με το ίδιο νόμισμα, είναι η πρακτική συνέπεια αυτής της κυβερνητικής πολιτικής.
Απαραίτητο συμπλήρωμά της, η επίρριψη της ευθύνης για κάθε νόσο στην αξιωματική αντιπολίτευση. Από την «υποστήριξη του τρομοκράτη Κουφοντίνα», μέχρι την υπονόμευση των εμβολιασμών και την αύξηση των κρουσμάτων με τις συγκεντρώσεις και τις κινητοποιήσεις που ανέχεται ή ευνοεί. «Νόμος και τάξη» χωρίς θανάσιμο και αποδιοπομπαίο εχθρό, χωρίς βαθιά διαχωριστική γραμμή, χωρίς διχαστική τακτική δεν γίνεται.
Ένταση της καταστολής στο «τελευταίο μίλι»
Επειδή, όμως, η πανδημική κατάσταση δεν πρόκειται να κρατήσει αιώνια, κατά την έξοδο από αυτήν οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειές της θα είναι πιο ορατές απ’ όλους και πιο αισθητές σ’ αυτούς που έχουν πληγεί περισσότερο. Η τρέχουσα κυβερνητική πολιτική με το πρόσημο «νόμος και τάξη» μπορεί να ειδωθεί και σαν προαναγγελία της πολιτικής της μεσοπρόθεσμα, κατά τη φάση εξόδου από τη διπλή κρίση. Όταν θα πρέπει να γίνει απ’ όλους ο λογαριασμός, ποιος και τι έχασε και ποιος και τι κέρδισε από αυτή την κρίση, ποιος θα επιζήσει από αυτήν, είτε είναι μικροεπιχειρηματίας είτε μισθωτός, και ποιος όχι. Αλλά θα γίνουν και οι λογαριασμοί στο δημόσιο ταμείο, που θα πρέπει να εισπράξει τότε τις επιστρεπτέες και προσωρινά παγωμένες οφειλές προς το δημόσιο, από οφειλέτες πνιγμένους στις υποχρεώσεις αλλά όχι και στα έσοδα.
Η «στιγμή» εκείνη λογικά θα χαρακτηριστεί από μεγάλες εντάσεις εξ αιτίας των αντιτιθέμενων συμφερόντων, που θα επιδιώκουν, σε σημαντικό βαθμό δικαιολογημένα, να ικανοποιηθούν. Πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων τέτοιου βαθμού αντιμετωπίζονται συνήθως με τη «νόμιμη βία», δηλαδή την επιβολή της θέλησης του κράτους, όπου δεν πίπτει λόγος. Ή ακόμα και με μη νομιμοποιημένη βία, δηλαδή με μορφές υπερεθνικών καταναγκασμών. Έτσι κι αλλιώς, μια προπαίδεια στην άσκηση «νόμος και τάξη» είναι απαραίτητη. Αν λάβουμε δε υπόψη ότι η χρονική περίοδος αυτή θα είναι και περίοδος διαχείρισης πολλών ενωσιακών δισεκατομμυρίων, τα οποία καρτερούν κρατεροί αποδέκτες σε βάρος ασθενέστερων, με γνωστές τις κυβερνητικές προτιμήσεις σ’ αυτό το πεδίο, τότε ακόμα και η εισροή αυτών των ευρώ μπορεί να εξελιχθεί σε πρόβλημα, αντί να αποτελέσει ελπίδα για μια κάποια λύση. Δεν έχει και λίγους λόγους, λοιπόν, να συνοδεύει η κυβέρνηση της ΝΔ την προαναγγελία εξόδου από την πανδημία με φαινομενικά ανεξήγητη ένταση του αυταρχισμού και της καταστολής. Το δίδυμο αυτό δεν διανύει καθόλου το τελευταίο του μίλι.
