Ο πολιτικός ανταγωνισμός έχει περάσει σε μια κρίσιμη καμπή. Αφού μεταπήδησε από πεδίο σε πεδίο ακολουθώντας την πολιτική επικαιρότητα, που αναδείκνυε κάθε φορά διαφορετικά επίδικα, έχει εγκατασταθεί στο πεδίο της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής με επίκεντρο τον τρόπο αντιμετώπισης της απειλητικής για τις λαϊκές τάξεις ακρίβειας. Και φαίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό θα διατηρηθεί στο πεδίο αυτό σε όλη τη διάρκεια της μακράς προεκλογικής περιόδου.
Γνώριμο έδαφος για την αριστερά
Αν είναι βάσιμη αυτή η εκτίμηση, τότε τα κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης και ιδιαίτερα της αριστεράς βρίσκονται σε γνώριμο και βατό έδαφος. Στο πεδίο αυτό σήμερα δεν αντιπαρατίθενται απλώς κάποιες λιγότερο ή περισσότερο διαφορετικές πολιτικές, αλλά και δύο αντίθετες αντιλήψεις, γεγονός που διευκολύνει τη διαμόρφωση δύο διακριτών αντιθετικών πόλων. Μέσα από αυτή την αντιπαράθεση για τον τρόπο αντιμετώπισης της ακρίβειας είναι δυνατό ο κόσμος να διαπιστώσει και να πειστεί για την ύπαρξη στην πράξη δύο διαφορετικών, ταξικά μεροληπτικών πολιτικών, μία υπέρ των συμφερόντων των ελάχιστων και μία υπέρ της ευημερίας των πολλών, και να συμμετάσχει στη χάραξη μιας διαχωριστικής γραμμής με την πλατιά κοινωνική πλειονότητα από τη σωστή πλευρά της ιστορίας – ή, έστω, της εκλογικής επιλογής.
Για ένα κόμμα, βέβαια, της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που έχει ως στόχο την ήττα της κυβερνητικής παράταξης στις επερχόμενες εκλογές και τη δική του επικράτηση σ’ αυτήν την αντιπαράθεση της πρώτης γραμμής, τα πράγματα είναι αρκετά πιο σύνθετα. Για να πετύχει το στόχο του, έχει ανάγκη από ένα επεξεργασμένο και πειστικό πρόγραμμα στην αντίθετη κατεύθυνση, που να μπορεί να απευθυνθεί στα διαφορετικά ακροατήρια (και επομένως πεδία), για να τα προσελκύσει και να τα πείσει με επιχειρήματα, όχι απαραίτητα οικονομικά, που αφορούν και συγκινούν το ιδιαίτερο κοινό τους. Ετσι σχηματίζονται ευρύτερες πλειοψηφίες. Συνεπώς, η επιλογή ενός πεδίου ως αιχμής του δόρατος δεν σημαίνει μονοκαλλιέργεια, που είναι επιβλαβής ακόμα και από γεωπονική σκοπιά. Αντίθετα, σημαίνει ανταπόκριση στη δύσκολη προτροπή «και τούτο ποιείν και το άλλο μη αφιέναι».
Ένα κοινό σύνθημα
Αφού ανταποκριθεί σ’ αυτή την απαίτηση, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα μπορούσε να επεξεργαστεί καλύτερα την εκλογική και επικοινωνιακή τακτική του, η οποία έχει μια αδύνατη πλευρά, που μπορεί να αποδειχτεί κρίσιμη στις τρέχουσες συνθήκες. Η ΝΔ φαίνεται πως θα έχει σε περίοπτη θέση το επιχείρημα πως κάνει ό,τι είναι δυνατό στις δύσκολες συνθήκες που ζούμε και πως είναι η μόνη που μπορεί να δώσει σταθερή και αυτοδύναμη κυβέρνηση. Και σε μια πραγματικότητα γεμάτη απειλές και αβεβαιότητα, που ενισχύουν τα συντηρητικά αντανακλαστικά, αυτό δεν είναι αδύναμο επιχείρημα.
Σ’ αυτό το επιχείρημα δεν γίνεσαι πειστικός όταν απαντάς, έχοντας ο ίδιος ψηφίσει την απλή αναλογική και επιχειρηματολογώντας και σήμερα υπέρ της αναγκαιότητάς της, με το να διεκδικείς την πρωτιά και να αμφισβητείς τις δημοσκοπήσεις – παρά τον προβληματικό χαρακτήρα τους.
Μια πιο επεξεργασμένη τακτική θα έθετε ως στόχο (και θα συνθηματοποιούσε) την ήττα της ΝΔ, την ήττα της νεοφιλελεύθερης αυταρχικής πολιτικής, που εκφράζει ένα όλο και πιο κοινό αίσθημα, ενοποιεί την προοδευτική αντιπολίτευση και προεικάζει την αυριανή δυνατότητα σύμπτωσής της σε μια προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας, χωρίς να εντείνει τον αναμενόμενο προεκλογικό ανταγωνισμό στο εσωτερικό της αντιπολίτευσης. Σε μια συγκυρία, μάλιστα, που οι συμπτώσεις γίνονται όλο και πιο ορατές εξ αιτίας των υποκλοπών και της ακρίβειας. Όταν ένα κόμμα από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και με αυτά ακόμα τα αμφισβητούμενα δημοσκοπικά ευρήματα, βάζει στόχο την ήττα του κυβερνώντος κόμματος και της πολιτικής του, δεν είναι περισσότερο και από αυτονόητο ότι διεκδικεί από εκείνο την πρώτη θέση; Ποιον ωφελεί να το διατυμπανίζει και να το θέτει ως προϋπόθεση; Ποιος άλλος θα μπορούσε να τη διεκδικήσει; Μην πείτε «ψιλά γράμματα», γιατί εκεί συνήθως κρύβεται ο διάβολος.
Από τη διακήρυξη στην πράξη
Ας έρθουμε, όμως, και στην εφαρμοσμένη πολιτική. Πώς απαντάει ένα κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που έχει στόχο τη συγκρότηση προοδευτικής κυβέρνησης συνεργασίας, στη ΝΔ που θα υπερεκμεταλλευτεί προεκλογικά το τρομοκρατικό και αντιδραστικό δίλημμα «Μητσοτάκης ή χάος»; Υποδεικνύοντας (για να μην πούμε αποδεικνύοντας) ότι αυτό που τα υπόγεια του Μαξίμου συκοφαντούν ως χάος, δεν είναι απλά μια διαδεδομένη ευρωπαϊκή πρακτική, αλλά μια αναγκαία και εφικτή λύση για την ελληνική πραγματικότητα. Με πρωτοβουλίες δημόσιου διαλόγου και κοινής στάσης – ή και δράσης – σε πεδία που καθημερινά προσφέρονται. Με φόρουμ ανταλλαγής απόψεων για κρίσιμα και επίκαιρα ζητήματα, ακόμη και χωρίς εμπλοκή επίσημων εκπροσώπων των κομμάτων, αλλά ειδικών επιστημόνων και τεχνικών ή συνδικαλιστικών εκπροσώπων, με στόχο την αναζήτηση κοινών τόπων και την προεργασία για ένα πιθανό κοινό πρόγραμμα, έστω και μετεκλογικά. Αλλά και με περιφερειακές από τα κάτω πρωτοβουλίες. Παρεμπιπτόντως, δεν θα μπορούσε το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Αριστερών, Πράσινων και Προοδευτικών, που διεξάγεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα, να αξιοποιηθεί σαν ευκαιρία και προς αυτή την κατεύθυνση, με ένα παρένθετο ή παράλληλο πρόγραμμα με ελληνικές κυρίως συμμετοχές;
Χωρίς μια τέτοια καθημερινή πρακτική από εδώ μέχρι τις εκλογές, ο στόχος της προοδευτικής κυβέρνησης συνεργασίας στη θέση του μητσοτακικού νεοφιλελεύθερου και αυταρχικού κράτους θα ακούγεται περισσότερο σαν ευσεβής πόθος ή σαν ευκαιριακό σύνθημα, παρά σαν στρατηγική επιδίωξη. Και θα είναι δύσκολο να πείσει τους πιο διστακτικούς, τους πιο ευάλωτους στην προπαγάνδα περί χάους. Αυτούς που η αριστερά οφείλει να διεκδικήσει, γιατί ταξικά δεν ανήκουν στη ΝΔ.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
