Οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ αποφάσισαν να δώσουν ένα τέλος στην ονοματολογική διαμάχη που ταλάνιζε τις σχέσεις των δύο χωρών τα τελευταία 25 χρόνια. Η συμφωνία, στην οποία κατέληξαν μετά από μακρές διαπραγματεύσεις, έγινε δεκτή με πολύ θετικά σχόλια από όλες τις τρίτες χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς, αλλά δεν έλειψαν φωνές «εθνικής αγανάκτησης» στο εσωτερικό και των δύο άμεσα εμπλεκόμενων κρατών. Ποιο είναι όμως το γενικότερο πλαίσιο στο οποίο επιτεύχθηκε αυτή η συμφωνία;
Οι δυο καταστρεπτικοί Παγκόσμιοι Πόλεμοι και αυτοί που σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη διδάσκουν πολλά στην ανθρωπότητα. Άμα αυτή θέλει να ακούσει… Η επικράτηση των εθνών – κρατών ως της βασικής δομικής μονάδας της παγκόσμιας κοινότητας άλλαξε τη ρότα της παγκόσμιας ιστορίας και επαναδιαμόρφωσε το πλαίσιο συνύπαρξης. Η εξέλιξη των διεθνών κανόνων δικαίου αντικατοπτρίζει ώς ένα βαθμό μια πορεία που ξεκίνησε κιόλας από τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, με την αποχή και την ανοχή αρκετών, προχώρησε στη συνεργασία πολλών και πλέον αποσκοπεί στην αλληλεγγύη όλων. Την κλίση προς τη συνεννόηση και τη συνεργασία ακολούθησε και η χώρα μας με τη συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς και διασκέψεις, με στόχο τη χάραξη μιας κοινής γραμμής (συνεργασία), την από κοινού διευθέτηση των διασυνοριακών ζητημάτων (αλληλεγγύη), στη λογική πάντα της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών μεταξύ των κρατών (συμβιβασμός).
Καθώς το πεδίο της διεθνούς πολιτικής δράσης έχει μεταφερθεί, εδώ και 25 περίπου χρόνια, σε μια παγκοσμιοποιημένη σκηνή χωρίς την «πυξίδα» του ψυχροπολεμικού διπολισμού, οι εμπλεκόμενοι φορείς συμφερόντων αυξάνονται, οι σχέσεις περιπλέκονται, οι δίαυλοι επικοινωνίας διαφοροποιούνται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Διαδικασίας Συνεργασίας ΝΑ Ευρώπης (Parliamentary Assembly of South – East European Cooperation Process – PA SEECP), στην οποία έχω την τιμή να συμμετέχω ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπίας μαζί με συναδέλφους των κοινοβουλίων 13 συνολικά χωρών και η οποία στοχεύει στην ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της ΝΑ Ευρώπης.
Μέσα από την αλληλεπίδραση και επικοινωνία με τους εκπροσώπους των κοινοβουλίων των υπολοίπων κρατών διαφάνηκε εξαρχής ότι συμφωνούμε πως η ειρήνη δεν έρχεται με τη σύγκρουση παρά μόνο με τη συνεννόηση, τη συνεργασία και τις αμοιβαίες υποχωρήσεις. Η διαδικασία της συναίνεσης είναι χρονοβόρα και συχνά επώδυνη, αλλά αυτή είναι η προοπτική για το μέλλον. Ζητούμενο είναι η ισχυροποίηση της κοινής γεωπολιτικής θέσης μας, μεταξύ άλλων και με την ένταξη των υπολοίπων κρατών της ΝΑ Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμφωνία Ελλάδας – ΠΓΔΜ κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Η πολύπαθη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και ειδικότερα της βαλκανικής χερσονήσου ακόμα προσπαθεί να ισορροπήσει μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας… όπως αποδεικνύεται. Δυο Βαλκανικοί και δυο Παγκόσμιοι Πόλεμοι, η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, οι εμφύλιες συρράξεις, νέες κρατικές οντότητες, συμμαχίες, αντιπαλότητες. Υιοθετώντας το εθνικό πρότυπο πολιτικής διακυβέρνησης, αναζητήσαμε την ταυτότητά μας στις ρίζες μας, στην πολιτισμική μας κληρονομιά, στη γλώσσα, στη θρησκεία, στη λαϊκή παράδοση. Στόχος η σύνθεση του συνδετικού υλικού που θα διασφάλιζε την ενότητα μεταξύ των προσώπων της κοινότητας και θα παρείχε ένα αίσθημα ασφάλειας. Συνοχή και σταθερότητα αναζητούσαμε όλα τα εθνικά κράτη που διαδέχθηκαν τις μεγάλες αυτοκρατορίες.
Σήμερα, ωστόσο, σε μια κρίσιμη καμπή στην Ιστορία των εθνών – κρατών, τα οποία «βάλλονται» από την παγκοσμιοποίηση της οικονομικής ζωής, την τεχνολογική πρόοδο, την υψηλή κινητικότητα των πληθυσμών (πρόσφυγες και μετανάστες), την ανάδειξη οικουμενικών ζητημάτων, η απομόνωση δεν είναι η ενδεδειγμένη λύση. Τα έθνη – κράτη εκλαμβάνουν όλα τα παραπάνω ως έναν κίνδυνο απέναντι στην ταυτότητά τους και κατά συνέπεια τη συνοχή τους. Το έθνος βρίσκεται διαρκώς υπό κάποια απειλή. Κάποτε ήταν ο «εσωτερικός εχθρός», οι αριστεροί, σήμερα είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που θα αλλοιώσουν τον πολιτισμό, τα «ιερά» ήθη και έθιμα, η γειτονική χώρα που θέλει να παραχαράξει την Ιστορία, την «αλήθεια» του έθνους. Η συνταγή είναι γνωστή και με συνέπεια επαναλαμβανόμενη: Καλλιέργεια του φόβου απέναντι στη διαφορετικότητα, απέναντι στις αλλαγές, με ταυτόχρονη επίκληση στο πατριωτικό συναίσθημα, στον ψυχολογικό δεσμό με τη χώρα των προγόνων.
Η υπαρξιακή κρίση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προφανώς δεν βοηθάει. Εν όψει των ρηγμάτων που δημιουργήθηκαν εντός της, με τα κράτη να μοιράζονται σε βόρεια και νότια, με Μνημόνια και χωρίς, φιλικά και εχθρικά απέναντι στους πρόσφυγες, η μόνη διέξοδος είναι να υπενθυμίσουμε έμπρακτα στους εταίρους μας τα κοινά ευρωπαϊκά μας ιδεώδη.
Με τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, μεταξύ άλλων, παίρνουμε θέση απέναντι στη σύγχρονη ευρωπαϊκή και παγκόσμια κρίση. Συναινώντας σε μια κοινώς επωφελή λύση, λέμε όχι στον εθνικισμό, στον ανταγωνισμό, στον αλυτρωτισμό. Λέμε όχι στον φόβο. Η καλύτερη απόδειξη του σεβασμού μας στους προγόνους μας είναι η υιοθέτηση του ανήσυχου πνεύματός τους, που εξάλλου θεμελίωσε το σύγχρονο Δυτικό πολιτισμό. Επιλέγουμε την πρόοδο από τη συντήρηση, την εξωστρέφεια από την περιχαράκωση. Η επιλογή της πολιτικής αδράνειας δεν είναι προς όφελος της χώρας μας. Η διαιώνιση των διασυνοριακών διαφορών δεν προσφέρει λύσεις. Και σίγουρα δεν εξυπηρετεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο που επιδιώκουμε να διαδραματίσουμε ειδικά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ο Γιώργος Πάλλης είναι βουλευτής Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ
Πηγή: Η Αυγή
