Πάνος Λάμπρου

Στα αρνητικά της Θήβας είναι η ύπαρξη θαλάμων. Τα ελάχιστα κελιά είναι συνήθως κλειστά, με αποτέλεσμα η κοινοβιακή ζωή από κάποια στιγμή και μετά να μετατρέπεται σε βασανιστήριο, ιδιαίτερα για αυτές που έχουν μεγάλες ποινές και μένουν χρόνια στον ίδιο χώρο. Οι πτέρυγες είναι χωρισμένες, όχι απόλυτα, με βάση το αδίκημα ή τις κοινές πολιτισμικές ταυτότητες. Υπάρχει η πτέρυγα του οικονομικού, όπως οι ίδιες λένε, που συνήθως είναι οι κατά τεκμήριο πιο μορφωμένες. Είναι η ελίτ της Θήβας, αν και οι καταδικασμένες για ναρκωτικά αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία τους. Υπάρχει η πτέρυγα των υποδίκων γυναικών, οι τσιγγάνες που για πολλοστή φορά είναι οι τελευταίες των τελευταίων. Κάπου εκεί, ανάμεσα στις διάφορες πτέρυγες οι μωρομάνες, τα φυλακισμένα μωρά. Παραδόξως, η πτέρυγα αυτή δεν έχει εσωτερικό προαύλιο. Υπάρχει ο διάδρομος και παρότι είναι ζωγραφισμένος με παιδικά κόμικς, φιλοτεχνημένα εξαιρετικά από πρώην κρατούμενη, δεν είναι σε θέση να ακυρώσει την ασχήμια του εγκλεισμού. Σε μια γωνιά, ένας τόσο δα μικρός παιδότοπος για να μας θυμίζει ότι ναι, υπάρχουν φυλακισμένα μωρά από την κούνια. Ο νόμος που ψήφισε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ δεν απέδωσε. Το 2015 ο νόμος Παρασκευόπουλου, τομή στο σωφρονιστικό σύστημα, προέβλεπε ότι, αν μια γυναίκα είχε καταδικαστεί έως δέκα χρόνια κάθειρξη και είχε παιδί μέχρι οκτώ χρονών, δύναται να εκτίσει την ποινή της κατ’ οίκον. Η λέξη όμως «δύναται» έδωσε το περιθώριο στους δικαστές να απαντήσουν με τον συνήθη τους τρόπο: «δεν δύναται». Έτσι, παρά την πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας να δοθεί έστω μια μερική, τσιγκούνικη λύση, ο νόμος έμεινε ανενεργός και τα μωρά βιώνουν τον απάνθρωπο εγκλεισμό, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να αναπνεύσουν καθαρό αέρα, να γευτούν τη γενναιοδωρία του ήλιου, του ανέμελου παιχνιδιού. Είναι φυλακισμένα από τη στιγμή που γεννήθηκαν, από την κοιλιά της μάνας, και μαθαίνουν αποκλειστικά τους ήχους της φυλακής, την πόρτα να κλείνει ερμητικά. Πίσω από αυτές τις θλιβερές πόρτες οι ανθρώπινες ιστορίες αποκτούν διαστάσεις αρχαίας τραγωδίας.

Ο Σαχζάτ Λουκμάν δεν είναι μαζί μας. Δολοφονήθηκε το 2013 από φασίστες μαχαιροβγάλτες στα Άνω Πετράλωνα. Σκέφτομαι τον Σαχζάτ στο ποδήλατό του. Είναι 17 Γενάρη, ξημερώματα. Του κλείνουν το δρόμο. Τον μαχαιρώνουν εφτά φορές, τον αφήνουν αιμόφυρτο, μόνο του, να πεθαίνει "σα το σκυλί", διότι οι άνθρωποι αυτοί έφτασαν το σημείο να μισούν έναν άγνωστο συμπολίτη τους τόσο πολύ -τόσο τόσο πάρα πολύ- έτσι ώστε να τον δολοφονήσουν. Σήμερα, η καταδικαστική απόφαση καταχωρείται πλέον στα ποινικά χρονικά της χώρας ως το πρώτο έγκλημα κατά ζωής με ρατσιστικό κίνητρο, με τελεσίδικη απόφαση της Δικαιοσύνης. Οι χρυσαυγίτες Λιακόπουλος και Στεργιόπουλος καταδικάστηκαν για «έγκλημα μίσους λόγω διαφορετικότητας του θύματος». Ο Σαχζατ δεν είναι μαζί μας πια κι αυτό παραμένει τραγικό. Σήμερα θα ήταν 33 χρονών, μπορεί να καβαλούσε ακόμα το ποδήλατό του, μπορεί να δούλευε ακόμα στη λαϊκή. Στη μνήμη του, να μην επιτρέψουμε ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ κανένα ρατσιστικό έγκλημα. Να δουλέψουμε για την εκλογική, πολιτική και δικαστική καταδίκη της Χρυσής Αυγής. Για τον Λουκμάν. Για τον Παύλο. Για τον Ζακ. Για όλους και όλες μας.

Δεν χαίρομαι, λοιπόν, και δεν πανηγυρίζω. Θα ήθελα, όμως, τη σκέψη μου αυτή να τη συμμερίζεται και ο ίδιος ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος: Για κάθε έναν που βρίσκεται στη θέση που ο ίδιος είναι σήμερα, κάποιος όχι τόσο λαμπερός, όχι τόσο γνωστός, όχι τόσο δυνατός.

Αλλά και εδώ στην Ελλάδα έχουμε να υπερασπιστούμε κατακτήσεις. Πρώτα απ'όλα την κορυφαία επιλογή να έχουν πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας πάνω από 2,5 εκατομμύρια ανασφάλιστοι συμπολίτες μας. Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, που λοιδορήθηκε, αλλά κράτησε μια κοινωνία όρθια τη σκληρή περίοδο της οικονομικής κρίσης. Την επιδότηση ενοικίου, την πολιτική για την παιδική φτώχεια, τη μη περικοπή των συντάξεων, παρότι μας πίεζαν από παντού για το αντίθετο. Την έγνοια μας για τους θαλασσοδαρμένους πρόσφυγες και τα παιδιά τους, τα παιδιά μας. Έχουμε πολλά να πούμε, για νίκες, αλλά και για λάθη. Η αριστερά πρέπει να μιλάει τη γλώσσα της αλήθειας, ακόμα κι αν αυτή δεν μας βολεύει! Προχωράμε λοιπόν. Με επίγνωση των δυσκολιών. Απέναντί μας είναι τεράστια οικονομικά συμφέροντα, που δεν θα δεχτούν ποτέ ότι δεν είναι αυτοί στο τιμόνι της διακυβέρνησης, ότι έχουν χάσει τα προνόμιά τους, τις μίζες, τη χλιδή της πολύχρονης εξουσίας τους. Και τη μάχη θα τη δώσουμε με αξιοπρέπεια, χωρίς ανόητους φανατισμούς, βρισιές, συκοφαντίες, αλλά με πάθος. Για να κερδίσουν "οι από κάτω", αυτοί που έχουν το δίκιο με το μέρος τους. Οι Ευρωεκλογές, όπως και η μάχη για την αυτοδιοίκηση, δεν είναι μια ουδέτερη διαδικασία. Δεν ψηφίζουμε απλώς κάποια πρόσωπα, ψηφίζουμε πολιτικές, προγράμματα, πράξεις. Και μπροστά μας έχουμε δύο ανταγωνιστικά, εντελώς διαφορετικά, πολιτικά σχέδια. Η Νέα Δημοκρατία και οι σύμμαχοί της, αυτοί δηλαδή που ευθύνονται για τη χρεοκοπία της χώρας και ο ΣυΡιζΑ, που παρά τις αντίξοες συνθήκες, την περικύκλωση από τους ισχυρούς της Ευρώπης, δίνει την μάχη για μια κοινωνία της ισότητας και της δικαιοσύνης.

Η συζήτηση για τις συνεργασίες, ιδιαίτερα μετά την καλοδεχούμενη αποχώρηση των ΑΝ.ΕΛΛ., άρχισε, αν και όχι με οργανωμένο, όπως θα έπρεπε, τρόπο. Οι λέξεις «πόλος» «προοδευτική συμμαχία», «παράταξη» εισχωρούν βίαια στην καθημερινότητά μας ως απάντηση (;) στην κρίση πολιτικής εκπροσώπησης και τη νέα πραγματικότητα που τείνει να διαμορφωθεί στον λεγόμενο κεντρώο χώρο. (...) Οι συμμαχίες δεν αποτελούν απλή τακτική, μια δήθεν έξυπνη κίνηση στη σκακιέρα. Η πολιτική συμμαχιών με προοπτική, σε προγραμματική βάση, πρέπει να είναι αποτέλεσμα μιας ουσιαστικής συζήτησης, χωρίς φοβικά σύνδρομα, αλλά και χωρίς βιαστικές και επιπόλαιες κινήσεις. (...) Το κοινωνικό κράτος έναντι της αγοράς, η ταξική μεροληψία, οι ελευθερίες, η οικολογική εγρήγορση, η αλληλεγγύη ως απάντηση στον ρατσισμό και στην ξενοφοβία, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, των αναπήρων και των Ρομά, ο φεμινισμός ως λογική που πρέπει να διαπερνά τη δημόσια ζωή, ο πολιτισμός απέναντι στη βαρβαρότητα, ο διαχωρισμός κράτους - Εκκλησίας συγκροτούν το αναγκαίο αυτό μανιφέστο που μπορεί να απελευθερώσει συνειδήσεις, να συσπειρώσει, να ενθαρρύνει ένα υπαρκτό, ισχυρό ρεύμα στην κοινωνία να βγει στο προσκήνιο. Η συζήτηση, λοιπόν, για τις συμμαχίες είναι πολυσύνθετη και αφορά, επίσης, κόσμο της ευρύτερης Αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων, που τη νέα περίοδο αντιλαμβάνεται ότι κάτι σημαντικό αλλάζει. Συνεπώς, αν θέλουμε να κάνουμε το επόμενο ουσιαστικό βήμα, θα χρειαστεί, σεβόμενος ο ένας την αυτονομία του άλλου, να διεξάγουμε έναν διάλογο με πρόσωπα και πολιτικές κινήσεις που, παρά τις υπαρκτές διαφορές, έχουν τη διάθεση να σταθούν στην από 'δω πλευρά της όχθης.

Καμία συγκάλυψη, καμία ανοχή στη βαρβαρότητα, καμία απαλλαγή στην αστυνομική... μπότα που χτύπαγε τον ετοιμοθάνατο άνθρωπο, καμία αδιαφορία στο αδιάφορο κοινό, που προσπερνούσε το λιντσάρισμα λες και ήταν τηλεοπτική σκηνή ενός έργου θρίλερ. Περιμένουμε το πόρισμα και αναμένουμε, όπως ζητάει και η μητέρα του Ζακ, μια δίκαιη τιμωρία όσων συμμετείχαν στο λιντσάρισμα και εν τέλει στον θάνατο του Ζακ.

Υπάρχει μία προσπάθεια απεύθυνσης από τη μεριά συντηρητικών δυνάμεων, δεξιών, ακροδεξιών, απέναντι σε έναν κόσμο, ‘τους νοικοκυραίους’, καλλιεργώντας φοβικές αντιλήψεις, φοβικά σύνδρομα (...) θα έχουμε και συνέχεια δυστυχώς αν δεν απαντήσουμε με έναν αξιακό τρόπο και βεβαίως εάν δεν παρθούν μέτρα τα οποία θα είναι στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που προσπαθούν να μας πλασάρουν και να κυριαρχήσει αυτή η αντίληψη.

Αυτή η ΚΕ έχει ουσία. Μπορεί να κρατήσει μισή ημέρα, αλλά είναι μία κρίσιμη συνεδρίαση που θα συζητήσει ζητήματα πολιτικής κατεύθυνσης για το επόμενο διάστημα, μετά το μνημόνιο, που είναι πολύ σοβαρό.

Είναι από τις στιγμές που αισθάνεσαι ότι υπάρχουν νησίδες κράτους δικαίου και δικαστικοί λειτουργοί που δεν βλέπουν την επιστήμη τους μέσα από το ζόφο της υστερίας του τρόμου, του κοινωνικού και πολιτικού συντηρητισμού. Αλλά η ιστορία αυτή θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί διαφορετικά. Θα μπορούσε, υποθετικά το λέμε, στη θέση του προέδρου να ήταν η εισαγγελέας, μια άλλη σύνθεση της έδρας δηλαδή. Σε αυτή την περίπτωση οι δύο κατηγορούμενοι θα είχαν μπροστά τους, όχι την ελευθερία, αλλά κελιά και μπουντρούμια, για χρόνια… Συνεπώς, με αφορμή την τραυματική εμπειρία της Ηριάννας και του Περικλή, την πρωτόδικη καταδικαστική απόφαση και την ομόφωνα αθωωτική του Εφετείου, προκύπτει η ανάγκη του αναστοχασμού, της αναθεώρησης και εντέλει της κατάργησης του τρομονόμου.