Πριν από μερικά χρόνια στην Καποδιστρίου είχα πέσει πάνω σε σκηνικό όπου ένας ζητάς δύο μέτρα πάταγε με όλο του το βάρος στα δάχτυλα ενός λιπόθυμου τοξικομανούς. Στην αντίδραση μερικών περαστικών η απάντηση ήταν ότι «έτσι καταλαβαίνει αν έχει τις αισθήσεις του», μαζί με τη συνήθη επωδό ότι δεν θα του πούμε εμείς πώς θα κάνει τη δουλειά του και τη σοκαριστική δήλωση ότι όλη μέρα με τέτοια σκουπίδια ασχολείται.
Στο μυαλό μου μπορώ να φέρω πολλά περιστατικά, ψαχτικές, προσαγωγές και συλλήψεις, στα οποία έχω βρεθεί, και που είχαν ως κοινό παρονομαστή τη βια και χλεύη εκ μέρους των αστυνομικών και η οποία ήταν ευθέως ανάλογη του παρουσιαστικού και της τεκμαιρόμενης κοινωνικής θέσης του θύματος.
Όμως η λεξούλα «σκουπίδια» μού έμεινε περισσότερο, διότι φοβάμαι ότι απηχεί μια αντίληψη διάχυτη στην αστυνομία. Ότι δηλαδή ένας αστυνομικός που προσεγγίζει ένα εξαθλιωμένο άτομο δεν αντιλαμβάνεται τον ρόλο του ως αρωγού, που θα σκύψει να βοηθήσει τον πολίτη που έχει ανάγκη, αλλά ως σκουπιδιάρη, που θα αναλάβει να μας απαλλάξει από το πρόβλημα, με το παράπονο ότι τον βρίζουμε κι από πάνω.
Αυτή η αντίληψη, ότι υπάρχουν άνθρωποι, σκουπίδια, χωρίς δικαιώματα, απαντάται ευρύτατα στην κοινωνία και κυρίως στη Δεξιά, κυριλέ και λούμπεν. Μισή ώρα στα σόσιαλ μίντια αρκεί για να το διαπιστώσει κανείς. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η νοοτροπία, αυτή που παρήγαγε και το δολοφονικό λιντσάρισμα του Ζακ Κωστόπουλου, είναι διπλά επικίνδυνη όταν συνιστά καθιερωμένη πρακτική της αστυνομίας, που δεν είναι όχλος νοικοκυραίων και λούμπεν, αλλά δημόσια αρχή αρμόδια για την τάξη και την ασφάλεια και περιβεβλημένη με τεράστια εξουσία είτε αφορά το όπλο και το κλομπ είτε τη δυνατότητα να σε τυλίξει σε μια κόλλα χαρτί. Συνεπώς η απαίτηση σύνεσης και νομιμότητας από την αστυνομία είναι πολύ αυστηρότερη απ’ ό,τι ισχύει με τον κάθε ιδιώτη.
Οι δεξιές κυβερνήσεις στην Ελλάδα φρόντισαν να προσδώσουν στην αστυνομία αυτά τα κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν χαρακτηριστικά. Από το «Εσείς είστε το κράτος» του Μητσοτάκη μέχρι την εγκληματική αντίληψη ότι όσοι έχουν υπηρετήσει στις Ειδικές Δυνάμεις είναι και κατάλληλοι για αστυνομικοί, και το πολιτικό σύνθημα «αφήστε την αστυνομία να κάνει τη δουλειά της» του νεώτερου Μητσοτάκη, η Δεξιά έφτιαξε μια αστυνομία διαποτισμένη από μια αυτάρεσκη ματσίλα στην καλύτερη περίπτωση, ανοιχτό χρυσαυγιτισμό στη χειρότερη.
Οι προσπάθειες της σημερινής κυβέρνησης, αλλά και των δημοκρατικών και κοινωνικά προοδευτικών αστυνομικών που αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον ρόλο τους, δεν έχουν καταστεί ικανές να αλλάξουν τη συνολική εικόνα. Η αλλαγή της νοοτροπίας ώστε να έχουμε «αστυνομικούς» και όχι «μπάτσους» δεν θα γίνει ούτε εύκολα ούτε σύντομα, αλλά πρέπει να γίνει.
Γιώργος Κυρίτσης
Πηγή: Η Αυγή
