Ο Αντώνης Σουρούνης γίνεται αντικείμενο μελέτης. Ο αρκετά πρόωρος θάνατός του, στα 74 του, δεν επέτρεψε μια ομαλή κατάληξη απόδοσης τιμών, ωστόσο το έργο του αποτελεί σημείο αναφοράς. Γραφή επιθετικά ζωντανή, με πλούσια ηχοχρώματα, που έχει κάτι να διηγηθεί και το διηγείται ωραία, με χιούμορ, αθυροστομία και ταυτόχρονα γλωσσικό πλούτο, με τις κεραίες εντυπωσιακά τεντωμένες και ευαίσθητες σε όλα τα ερεθίσματα. Έργο που εγγράφεται στην κατηγορία όσων θέτουν σοβαρή υποψηφιότητα για μακροημέρευση. Με μία υποσημείωση: η σκληρή ανδρική ταυτότητα που χτίζεται εκεί, η φαλλοκρατική οπτική των ηρώων του, πρέπει αναπόφευκτα να περάσει από την κρισάρα των μεγάλων αλλαγών του αυτοπροσδιορισμού των ημερών μας.
Έχει όμως ελπίδες να ξεπεράσει και αυτό το εμπόδιο. Γιατί η ανδροπρέπεια των γκασταρμπάιτερ ηρώων του είναι στοιχείο εξισορρόπησης μιας ταυτότητας ξενιτεμού που θέλει να αποφύγει τη στερεοτυπική μιζέρια της μέσα από μια άλλη, επίσης στερεοτυπική, αλλά πολύ πιο περήφανη, ανδροπρεπή ταυτότητα περιθωρίου.
Επιπλέον, στο έργο του Σουρούνη, ξενιτιά, σεξουαλική επιθυμία και επιθυμία συγγραφής είναι στοιχεία αξεδιάλυτα. Οι ήρωές του θέλουν να γίνουν συγγραφείς όπως θα ήθελαν να προβούν σε σεξουαλική πράξη. Τα alter ego του Σουρούνη ονειρεύονται να χύνουν λέξεις στο χαρτί όπως θέλουν να εκσπερματώνουν. Αποκορύφωμα αυτών των χαρακτηριστικών, το μυθιστόρημα «Ο χορός των ρόδων», που εύλογα έλαβε Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1995 και επανεκδίδεται σήμερα από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Είναι ίσως το απόλυτο μυθιστόρημα για την ψυχολογία των τζογαδόρων και ειδικότερα των παικτών ρουλέτας. Ο ήρωάς του, ο Νούσης, που πρωταγωνιστεί και στο προγενέστερο «Οι συμπαίχτες», εδώ ξημεροβραδιάζεται στα (γερμανικά) καζίνα. Και συνεργάζεται άψογα με φίλους του προκειμένου να τα νικήσει. Αν δει κανείς το μυθιστόρημα ως σύνοψη των θεματικών του συγγραφέα, έχει μπροστά του έναν ανδροπρεπή Νούση που δεν κουβαλάει τη μιζέρια του μετανάστη, δίνει πρώτο ρόλο στα σεξουαλικά του ένστικτα και τα βάζει με μια ρουλέτα-γυναίκα, μοιραία, στην ποδιά της οποίας σφάζονται παλληκάρια, της δίνουν τα λεφτά τους, την επιθυμούν εμμονικά, και στο τέλος αναγκάζονται, υπό το βάρος της αδυναμίας τους, να συνεργαστούν μπας και την τιθασεύσουν.
Για τον Σουρούνη, είναι σαφές ότι παρόλη την επίγνωση της ματαιότητας, τίποτα δεν είναι μάταιο: ο επιβήτορας τζογαδόρος τζογάρει και ζει, ξέροντας ότι στο τέλος θα χάσει. Αλλά το μεγαλύτερο τζογάρισμα απ’ όλα είναι η επιβίωση του έργου. Μια ζαριά στον χρόνο.
Μανώλης Πιμπλής
