Θεωρούν το κράτος λάφυρο και δεν το κρύβουν. Συμπεριφέρονται ως οι νόμιμοι ιδιοκτήτες της χώρας, και δεν ορρωδούν προ ουδενός. Εκτιμούν πως βρίσκονται στο απυρόβλητο, και το διαλαλούν σε κάθε ευκαιρία. Το «φωνάζουν» –η ρητορική τους, ο τρόπος ζωής τους, ακόμα και η γλώσσα τους σώματός τους– πως απευθύνονται σε υποτελείς, και συνεχίζουν συστηματικά να προκαλούν.
Η δημοκρατία στο στόχαστρο
Δεν είναι μόνο το πλιάτσικο, οι απευθείας αναθέσεις, η καταστρατήγηση κάθε έννοιας ισονομίας, οι πελατειακές σχέσεις. Η κυβέρνηση της ΝΔ, και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αποδεικνύονται, κάθε μέρα που περνάει, όλο και πιο επικίνδυνοι για στοιχειώδεις αξίες του κράτους δικαίου και της ίδιας της δημοκρατίας. Τα όσα ακούστηκαν, λίγες μέρες πριν, στην επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής από την εποπτεύουσα την ΕΥΠ εισαγγελέα Βασιλική Βλάχου, είναι απλώς ανατριχιαστικά. «Θα παρακολουθούσα και την πρόεδρο της Δημοκρατίας αν πήγαινε να πουλήσει την πατρίδα ή την επιβουλευόταν ή την υπονόμευε» απάντησε ερωτώμενη εάν η ΕΥΠ μπορεί να παρακολουθήσει όποιον θέλει, μετά από δική της έγκριση. Δήλωση-προσβολή στη δημοκρατία, στο πολίτευμα, στο κοινοβούλιο, προσβολή στους βουλευτές και βουλεύτριες. Δήλωση που ξεπερνά τα όρια του επικίνδυνου αφού αυτό που επιχειρείται είναι να «κανονικοποιηθεί» η ιδέα ότι υπάρχουν ανέλεγκτες υπηρεσίες, ότι το νόημα της εθνικής ασφάλειας είναι κάτι που, κατά το δοκούν, μπορεί κάθε υπηρεσία να το ορίζει για τον εαυτό της, ότι οι πολίτες μπορούν να παρακολουθούνται αλλά δεν έχουν κανένα δικαίωμα να ξέρουν το γιατί.
Και η δήλωση αυτή έγινε παρουσία του υπουργού Επικρατείας –και καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου– Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος αντί να την αποδοκιμάσει, την κάλυψε απολύτως, ζητώντας της, μάλιστα, και συγγνώμη για τις έντονες αντιδράσεις βουλευτών της αντιπολίτευσης οι οποίοι απαιτούσαν επισταμένως να ανακαλέσει.
Το μείζον θέμα που ανακύπτει –όσο κι αν η συγκεκριμένη δήλωση δεν έτυχε της ευρείας προβολής που αρμόζει στη βαρύτητά της, δείγμα κι αυτό της σχέσης απόλυτης εξάρτησης και σύμπνοιας της πλειονότητας των ΜΜΕ με την κυβέρνηση– δεν έχει να κάνει μόνο με την άνεση της συγκεκριμένης εισαγγελέως να δηλώνει ανερυθρίαστα πως, δυνητικά, θα μπορούσαν να εξυφαίνονται ακόμα και σχέδια ανατροπής του πολιτεύματος! Αλλά ότι η άνεση αυτή έχει την απόλυτη πολιτική κάλυψη μιας κυβέρνησης και ενός πρωθυπουργού ο οποίος –καθόλου τυχαία– φρόντισε να περιέλθει η ευθύνη της ΕΥΠ στα χέρια του. Το μείζον είναι ότι μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, νιώθει ότι μπορεί, ότι κανείς δεν θα την ψέξει, ότι είναι «κανονικό» να εκπέμπει μηνύματα απαξίωσης του κοινοβουλίου και των συνταγματικών θεσμών ελέγχου. Ότι μπορεί να κλείνει τα μάτια –αν δεν τους ευνοεί– σε παρακρατικούς μηχανισμούς, ότι μπορεί να δημιουργεί τετελεσμένα, σε επίπεδο δικαιωμάτων και ελευθεριών, που κινδυνεύουν να μην είναι ανατάξιμα.
Επενδύουν στο φόβο
Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο –με δεδομένη την, προς το παρόν, δημοσκοπική υπεροχή της και παρά την αίσθηση αλαζονείας που εκπέμπει– η κυβέρνηση της ΝΔ έχει λόγους να ανησυχεί.
Να ανησυχεί για τον χειμώνα που έρχεται, για τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια νοικοκυριά, για τις συνεχείς αποκαλύψεις διαφθοράς στελεχών της, για τα απόνερα της υπόθεσης των παρακολουθήσεων. Έχει λόγους να ανησυχεί για τις κοινωνικές αντιδράσεις που, ενδεχομένως, όλα αυτά θα πυροδοτήσουν και που θα μπορούσαν να δυναμιτίσουν το κλίμα «επιστροφής στην κανονικότητα» μέσα στο οποίο επιδιώκουν οι επιτελείς του Μαξίμου να οδηγηθούμε στις εκλογές.
Γι’ αυτό και επενδύουν στο φόβο. Που μαζί με την καλλιέργεια της ατομικής ευθύνης δημιουργούν, όπως οι ίδιοι πιστεύουν, την απαραίτητη συνθήκη για περαιτέρω αδράνεια του κόσμου, για περαιτέρω υπονόμευση των κοινωνικών κινημάτων, για ενίσχυση των τάσεων αποστασιοποίησης και αποχής από τα πολιτικά δρώμενα. Η κυβέρνηση, και προσωπικά ο πρωθυπουργός, επενδύουν στο φόβο γιατί θεωρούν πως ο φόβος παραλύει. Επενδύουν στην ανασφάλεια γιατί αυτή ακινητοποιεί. Επενδύουν στον αυταρχισμό γιατί αυτός καθηλώνει.
Και η δήλωση της εισαγγελέως Βλάχου, σε αυτό ακριβώς αποσκοπεί. «Σας έχουμε όλους του χεριού μας, από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο πολίτη αυτής της χώρας. Και μη διανοηθείτε να μας ζητήσετε το λόγο», μας είπε με άλλα λόγια, ευθυγραμμιζόμενη πλήρως με το κυβερνητικό αφήγημα. Που προσβλέπει σε ένα λαό φοβισμένο, ανασφαλή, παραιτημένο. Γι’ αυτό και η συνεχής επίκληση του «εθνικού κινδύνου», γι’ αυτό και οι γελοιότητες με την επανασύσταση της μεραρχίας ιππικού –με 73χρονο απόστρατο αξιωματικό επικεφαλής της– γι’ αυτό και η ξενοφοβική ρητορική με αφορμή πρόσφυγες/μετανάστες, γι’ αυτό και ο σχεδόν απόλυτος έλεγχος της ροής της πληροφόρησης.
Απέναντι ωστόσο στη συστηματική απαξίωση –για να μην πούμε διάλυση– θεσμών, απέναντι στη συστηματική διασάλευση της συνταγματικής τάξης, απέναντι στα καθημερινά πια φαινόμενα σήψης και διαφθοράς, οφείλει να υψωθεί ανάστημα. Γιατί στις επόμενες εκλογές, δεν θα αναμετρηθούν απλώς κάποια διαφορετικά πολιτικά σχέδια. Θα έρθουν αντιμέτωποι δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι. Με τη δημοκρατία να βρίσκεται στο στόχαστρο. Και όλ@ μας κρινόμαστε από την πλευρά στην οποία επιλέγουμε να σταθούμε.
Αννέτα Καββαδία
