Υπάρχουν «εύκολα» και «δύσκολα» θέματα στην αντιμετώπισή τους; Υπάρχουν θέματα «πρωτεύουσας» και «δευτερεύουσας» σημασίας στη θεώρηση –και άρα στις επεξεργασίες– της Αριστεράς; Δικαιολογείται η, με τον όποιον μανδύα, επιλεκτική επίκληση αξιών και κωδίκων και η –εκούσια ή ακούσια, είναι άλλη ιστορία– περιθωριοποίηση κοινωνικών ομάδων και προσώπων;
Αν η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι θετική, δεν έχει νόημα η περαιτέρω ανάγνωση αυτού του άρθρου. Επειδή, ωστόσο, γνώμη της γράφουσας είναι πως σήμερα περισσότερο παρά ποτέ κάθε τέτοιος διαχωρισμός όχι μόνο εξυπηρετεί αλλά πριμοδοτεί την ιδεολογική μάχη που διεξάγει, και δεν το κρύβει, η Δεξιά, έχει σημασία να σταθούμε στο πώς μια τέτοια οπτική στερεί από την Αριστερά βασικά ιδεολογικά της όπλα τα οποία θα έπρεπε να διαθέτει σε πλήρη παράταξη σε αυτή τη μάχη.
Πρέπει, ναι ή όχι, τα «σκληρά» ταυτοτικά ερωτήματα να αποτελούν αναπόσπαστο, ορατό κομμάτι της ατζέντας της Αριστεράς; Ζητήματα ασφάλειας, καταστολής, έθνους, «προστασίας» από πρόσφυγες και κάθε είδους μειονότητες που «τολμούν» να διεκδικούν τα δικαιώματά τους; Θέματα αντιδημοφιλή για την πλειονότητα, ενδεχομένως, των πολιτών που όμως –ιδιαιτέρως σε εποχές φτωχοποίησης– συσπειρώνουν και παθιάζουν ένα ακροατήριο κατευθύνοντάς το προς την ακροδεξιά ψήφο, είναι άραγε ευθύνη των αριστερών δυνάμεων να μην τα αποσιωπούν, να μην τα στρογγυλεύουν, να μην τα αγνοούν;
Ας συμφωνήσουμε, κατ΄αρχάς, πως αν πιστεύουμε ότι η Αριστερά δεν θέλει απλώς να εκφράσει την κοινωνία, αλλά και να την αλλάξει, τότε οι ιδεολογικές μάχες πρέπει να δίνονται. Χωρίς εκπτώσεις. Και ας συνομολογήσουμε πως αν, όπως λέει ο Γκράμσι, η ιδεολογική διαπάλη είναι «πάνω απ’ όλα μια πολιτισμική μάχη για τον μετασχηματισμό της λαϊκής νοοτροπίας» –και ακριβώς σε αυτή τη δυνατότητα μετασχηματισμού των συνειδήσεων εδράζεται η προοπτική της ηγεμονίας– η συμπερίληψη, η διαθεματικότητα, η ενσυναίσθηση δεν μπορούν παρά να είναι οι οδοδείκτες αυτής της μάχης. Και σίγουρα δεν μπορούν να υπάρχουν διαβαθμίσεις ως προς την επιδεικνυόμενη ευαισθησία.
Η έννοια του «αόρατου» ανθρώπου είναι, οφείλει να είναι, έννοια ανύπαρκτη για την Αριστερά. Όπως δεν υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για τον άστεγο, την άνεργη, το φτωχό, την εργάτρια, τον πρόσφυγα, τη μετανάστρια, τον φυλακισμένο, την τοξικοεξαρτημένη, τις γυναίκες, έτσι δεν (πρέπει να) υπάρχουν και για τους ΛΟΑΤΚΙ+, τους τρανς, κουίρ, ιντερσεξ, αμφιφυλόφιλους, non-binary, διεμφυλικούς συνανθρώπους μας. Μιλάμε για μειονότητες που ζουν στο όριο, για ανθρώπινες ζωές που στην Αριστερά τουλάχιστον θα έπρεπε να είναι αυτονόητο πως τις υπερασπιζόμαστε και τις προστατεύουμε ενεργά, χαράσσοντας κόκκινες γραμμές τις οποίες επ’ ουδενί δεν καταπατούμε.
Ας γίνει σαφές: δεν είναι ουδέτερες οι στιγμές. Κι επειδή, όπως γράφει ο Ζαν Πωλ Σαρτρ, «κάθε λέξη έχει συνέπειες, κάθε σιωπή επίσης», την ώρα που ο Τραμπ σβήνει το Τ (του τρανς) από βιβλία Ιστορίας και από μνημεία, την ώρα που επιβάλλει σωματικό έλεγχο των αναπαραγωγικών τους οργάνων σε γυναίκες προκειμένου να μπουν στις τουαλέτες, την ώρα που κόβει την πρόσβαση σε απαραίτητες για τη ζωή υπηρεσίες υγείας και λογοκρίνει τα προγράμματα του υπουργείου Παιδείας που αναφέρονται σε συμπερίληψη και μειονότητες ή την ώρα που ο Όρμπαν περνάει νόμο που απαγορεύει τα Pride, οποιαδήποτε προσέγγιση –εντός ή εκτός Αριστεράς– που, συνειδητά ή ασυνείδητα, φέρνει στο τραπέζι έννοιες βιολογισμού ή ουσιοκρατίας, δεν γίνεται αποδεκτή.
Είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, στο όνομα της κυρίαρχης αντίθεσης αλλά και της όντως απαραίτητης ενότητας, να αφήνεται επί της ουσίας απροστάτευτη οποιαδήποτε –μικρή ή μεγάλη δεν έχει σημασία– μειονοτική ομάδα και να σχετικοποιείται η επίθεση που δέχεται. Μπορούμε, για παράδειγμα, να φανταστούμε πως θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο με τα κρούσματα ξενοφοβίας, ρατσισμού, σεξισμού, μισογυνισμού; Θα μέναμε ποτέ αδιάφορ@ σε ό,τι έχει να κάνει με το προσφυγικό, το παλαιστινιακό ή τη λειτουργία της δικαιοσύνης; Κι αφού δώσουμε την αυτονόητα αρνητική μας απάντηση, ας αναλογιστούμε τα δύο μέτρα και τα δύο σταθμά στα οποία δυστυχώς γινόμαστε μάρτυρες.
Όχι, δεν κινδυνεύουν ούτε ο φεμινισμός ούτε οι γυναίκες να τις…καταπιεί η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Αλληλοσεβασμός, αναγνώριση, συμπερίληψη, συμπόρευση είναι οι λέξεις-κλειδιά. Τα κινήματα, άλλωστε, μόνο αλληλοσυμπληρούμενα μπορούν να φέρουν τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα. Γιατί κακά τα ψέματα, όσο ζοφερή κι αν ακούγεται στην προοπτική της, η ριζοσπαστικοποίηση της Δεξιάς είναι εδώ, ήδη συντελείται. Και η αντιμετώπισή της απαιτεί μια ριζοσπαστική Αριστερά που δεν θα διστάζει να δίνει τις μάχες που απαιτούνται, προκειμένου οι ιδέες της –επικαιροποιημένες, εμπλουτισμένες, σημερινές– να καταστούν κάποια στιγμή κυρίαρχες. Μετατρέπεται έτσι ξανά αυτό το πεδίο –η μάχη δηλαδή των ιδεών– σε κυρίαρχο διακύβευμα: με ποιον τρόπο η υπεράσπιση της δημοκρατίας, των δικαιωμάτων, των λαϊκών τάξεων, των δημόσιων αγαθών, μπορεί να γίνει υπόθεση των πολλών.
Στη διαρκή αυτή μάχη, υπάρχει ωστόσο κάτι αδιαπραγμάτευτο που κανείς, καμιά, κανένα δεν μπορεί να επιβάλλει, να ποδηγετήσει ή να ανατρέψει: ο σεβασμός στη ζωή, στην αξιοπρέπεια, στην αυτοδιάθεση. Έννοιες που, με απόλυτο σεβασμό στην ιστορία και τη συνεισφορά όλων αλλά με σαφείς, αδιαπραγμάτευτες κόκκινες γραμμές, δεν επιτρέπεται να κακοποιούνται και να μπαίνουν στο ζύγι.
