Η παροιμία για τη θάλασσα και το αλάτι είναι γνωστή. Ό,τι κάνουμε, έχει επιπτώσεις. Γιατί, λοιπόν, στην περίπτωση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αντώνη Σαμαρά, να ήταν διαφορετικά τα πράγματα; Γιατί ο… υπερπατριωτισμός, αν και ψευδεπίγραφος, του μεσσήνιου πρώην πρωθυπουργού –που είναι άλλωστε και αναμενόμενος αφού έχει χτίσει όλη του την καριέρα πάνω σε αυτόν− να ενοχλεί τόσο τον νυν πρωθυπουργό σε σημείο μάλιστα που να μην κρατιούνται πια ούτε τα προσχήματα;
Και το γράφουμε αυτό γιατί η εικόνα των δυο τους στο πρόσφατο συνέδριο της εφημερίδας «Το Βήμα» με θέμα «Μεταπολίτευση 1974-2024: 50 χρόνια Εξωτερικής Πολιτικής», ήταν τόσο συγκρουσιακή που οδήγησε έμπειρους αναλυτές να αποφανθούν πως δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο, ακόμα και στα άγρια χρόνια της Μεταπολίτευσης, ακόμα και μεταξύ σκληρών αντιπάλων (Κωνσταντίνος Καραμανλής – Ανδρέας Παπανδρέου) ή και φανατικών εχθρών (Ανδρέας Παπανδρέου – Κωνσταντίνος Μητσοτάκης).
Κακός σύμβουλος η ασθενής μνήμη
Προσπερνώντας κανείς την απαίτηση του Αντώνη Σαμαρά για άμεση αποπομπή του «μειοδότη», όπως τον χαρακτήρισε, υπουργού Εξωτερικών, αγνοώντας την άκρως εγωκεντρική αποστροφή του ότι ο ίδιος «χαλάει τη σούπα του κατευνασμού» (σ.σ.: απέναντι στην Τουρκία), παραβλέποντας ότι όλοι οι πρωθυπουργοί της Μεταπολίτευσης –συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου− συνομιλούσαν με τους τούρκους ομολόγους τους, αυτό που προκαλεί αλγεινή εντύπωση είναι ότι ο νυν πρωθυπουργός φαίνεται να ξεχνά πως το ίδιο ακριβώς άρμα, αυτού του είδους τον «πατριωτισμό», καβάλησε και αυτός στο πολύ πρόσφατο παρελθόν. Τότε που, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κατάγγειλε τη Συμφωνία των Πρεσπών σαν αντιπατριωτική –ναι, αυτή την «επιζήμια» συμφωνία που ως πρωθυπουργός εφαρμόζει εδώ και πέντε χρόνια− κι ας γνώριζε ότι έλυνε το πρόβλημα επωφελώς για την Ελλάδα. Τότε που καλόβλεπε τα συλλαλητήρια των «μακεδονομάχων», εκεί που κορυφαία στελέχη της ΝΔ φωτογραφίζονταν δίπλα σε σάρισες και περικεφαλαίες, τότε που δεν έβρισκε λέξη να πει για τις αθλιότητες και τους προπηλακισμούς σε βάρος των κυβερνητικών βουλευτών και βουλευτριών του ΣΥΡΙΖΑ, τότε που χρησιμοποιούσε την εξωτερική πολιτική για εσωτερική κατανάλωση.
Γιατί αυτό ακριβώς δεν έκανε; Τα αυτιά των «μακεδονομάχων» δεν χάιδευε; Τις ψήφους τους δεν ήθελε; Το ίδιο επικίνδυνο παιχνίδι με την Ακροδεξιά δεν έπαιζε (σαν κι αυτό που, σε άλλες θεματικές, εξακολουθεί κατά περίπτωση να παίζει και τώρα;);
Δεν δικαιούται ο Κυριάκος Μητσοτάκης να εξανίσταται. Γιατί μπορεί σήμερα −και ορθώς− να επιδιώκει, όπως και προκάτοχοί του, τα «ήρεμα νερά» με την Τουρκία, μπορεί –και ορθώς− να απορρίπτει την ακραία ρητορική τύπου Σαμαρά, δεν πρέπει ωστόσο να ξεχνά πως τα επιχειρήματα που επικαλέστηκε για τη διαγραφή του, μιλώντας για «πατριώτες της φακής» και χρησιμοποιώντας τη γνωστή ρήση του Σάμιουελ Τζόνσον «ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων», ταιριάζει γάντι και στον ίδιον. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στη στάση του στη Συμφωνία των Πρεσπών –«εθνική ήττα» την χαρακτήριζε. Θα ξεχάσουμε τι έλεγε για τη στάση της Αριστεράς στον Έβρο; Για το πώς την κατηγορούσε ότι αποτελεί «εθνική εξαίρεση»; Η κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ δεν ήταν που, παλιότερα, σύσσωμη χειροκροτούσε θερμά τους …πύρινους λόγους του διαγραφέντα πλέον Σαμαρά για τη Μακεδονία «που είναι ελληνική», αλλά και για τα ελληνοτουρκικά; Ο ίδιος δεν είχε καταγγείλει ανοιχτή παρέμβαση του τουρκικού προξενείου υπέρ του μουσουλμάνου βουλευτή στη Ροδόπη Φερχάτ Οζγκιούρ;
Κλίνατε επί δεξιά
Μακάρι ο Κυριάκος Μητσοτάκης να κατάλαβε κι ας μη ζητήσει συγγνώμη. Πολύ αμφιβάλλουμε, ωστόσο. Το «Χάγη τέλος» που διεμήνυσε από το συνέδριο του Βήματος –γιατί πώς αλλιώς παρά έτσι ερμηνεύεται η αποστροφή του «Έχουμε διερευνήσει αν υπάρχει δυνατότητα να μπούμε πιο δυνατά στο ζήτημα της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας. Εγώ δεν βλέπω προοπτική να μπορεί αυτή η συζήτηση να προχωρήσει. Δεν έχω ψευδαισθήσεις»− προβληματίζει. Δεν υπήρχε πιο σαφής τρόπος για να περιορίσει τις προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί ενόψει της επίσκεψής του στην Άγκυρα την άνοιξη του 2025 για το Ανώτατο Συμβούλιο Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας.
Τι μεσολάβησε για αυτή την (ακόμη μια) στροφή της κυβέρνησης; Γιατί σίγουρα δεν οφείλεται μόνο στις εξελίξεις στη Συρία και στον αναβαθμισμένο γεωστρατηγικό ρόλο της Τουρκίας. Αυτή είναι μια πρώτη ανάγνωση, η οποία προφανώς και δεν αρκεί. Εσωκομματικές είναι οι βαθύτερες αιτίες, καθώς, παρά τη διαγραφή Σαμαρά, το εντός της ΝΔ «πατριωτικό» μπλοκ που δεν θέλει κανέναν συμβιβασμό στα ελληνοτουρκικά, παραμένει πανίσχυρο. Όχι μόνο γιατί ο σκληρός στα εθνικά θέματα Κώστας Καραμανλής εξακολουθεί να εμπνέει και να επηρεάζει πληθώρα βουλευτών και στελεχών, αλλά και γιατί η …βεντέτα του υπουργού Εθνικής Άμυνας με τους γείτονες καλά κρατεί, γεγονός που επικροτείται από τον ίδιο σκληρό, περί τα εθνικά, πυρήνα της ΝΔ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντιλαμβάνεται, εδώ και καιρό, πως δεν μπορεί να πατά σε δύο βάρκες. Πως η εναλλαγή προσωπείων –και φιλελεύθερος κεντρώος και σκληρός δεξιός− δεν περνάει πια. Και με δεδομένη τόσο την πίεση στο εσωτερικό του, όσο και τη, δημοσκοπική τουλάχιστον, αύξηση των δεξιότερα της ΝΔ κομμάτων, τείνει να κάνει την επιλογή του. Το μαρτυρά η αλλαγή στάσης στα λεγόμενα εθνικά θέματα, το επιβεβαιώνει η οπισθοχώρηση στο δικαιωματικό πεδίο –ενδεικτικότατη η ηχηρή απόσταση από τη «woke ατζέντα»− το επιβεβαιώνει η επιλογή Τζιτζικώστα για τη θέση του έλληνα Επιτρόπου στην Κομισιόν ή του Φρέντι Μπελέρη για το ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ.
«Κλίνατε επί δεξιά», λοιπόν, το μήνυμα από το Μαξίμου. Και όσοι πιστοί προσέλθετε…
Αννέτα Καββαδία
