Σύμφωνα με μια άποψη στην πολιτική θεωρία, οι ηγέτες ενισχύονται σε περιόδους κρίσης, όταν μάλιστα αυτή προέρχεται από εξωγενείς παράγοντες όπως μια πανδημία. Και με δεδομένο ότι ο κορονοϊός δεν έχει ούτε ιδεολογία ούτε πολιτική σκέψη, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ο τέλειος εχθρός που θα ήθελε να αντιμετωπίσει ένας ηγέτης, με τον κυνισμό του Μακιαβέλι, για να ενισχύσει το προφίλ του στην κοινή γνώμη.
Αν δεχθούμε, λοιπόν, ως αληθή τη συγκεκριμένη θεώρηση, ας προχωρήσουμε τη σκέψη μας ένα βήμα παραπέρα: πώς θα ιεραρχούσε τις προτεραιότητές της για την αντιμετώπιση της υγειονομικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, που συνεπάγεται μια τέτοιου εύρους πανδημία, μια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση; Θα επέλεγε να παρακάμψει τις ιδεοληπτικές της εμμονές ή στο όνομα της «εφικτής διαχείρισης» (και της προστασίας της εικόνας της) θα συνέχιζε -και θα ενίσχυε- πολιτικές πιστές στην ιδεολογία της;
Κοινωνικός αυτοματισμός
Από το ξέσπασμα του δεύτερου κύματος του κορονοϊού στη χώρα μας, και με δεδομένη την τραγική εικόνα των νέων κρουσμάτων, των θανάτων και των διασωληνωμένων, η κυβέρνηση της ΝΔ, και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, καλλιεργούν απολύτως συνειδητά τη λογική του κοινωνικού αυτοματισμού. Συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες εναντίον άλλων, αποθέωση της έννοιας της ατομικής ευθύνης –με πλήρη αποσιώπηση της αντίστοιχης κυβερνητικής– παντελής απουσία οποιασδήποτε αυτοκριτικής για λάθη, ελλείψεις, ολιγωρίες, αδράνεια της κρατικής μηχανής, απολύτως συνειδητή απαξίωση του δημόσιου συστήματος υγείας.
Υπ΄ αυτή την έννοια, μόνο εντύπωση δεν προκαλεί η επίδειξη μηδενικής μέριμνας για ανθρώπους που ήταν, ούτως ή άλλως για τους κυβερνώντες, ουσιαστικά «αόρατοι».Οι «παρίες της κοινωνίας» που συνιστούν τις πλέον απροστάτευτες και, ως εκ τούτου, τις πλέον εκτεθειμένες στον κίνδυνο πληθυσμιακές ομάδες, αφού καμία, μέχρι τώρα, σοβαρή κοινωνική μέριμνα δεν έχει προβλεφθεί, κάτι που μάλλον εντείνει την υποψία ότι έχουν απλά αφεθεί στην «ανοσία της αγέλης». Πρόσφυγες, φυλακισμένοι, τοξικοεξαρτημένοι, άστεγοι, Ρομά, σεξεργάτριες περνούν κάτω από τα ραντάρ της όποιας κρατικής φροντίδας, αφού η κυρίαρχη αντίληψη δεν… επιτρέπει τέτοιου είδους ευαισθησίες. Καμία έκπληξη, βέβαια..
Γιατί όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με απόλυτη φυσικότητα, χαρακτήριζε τις ανισότητες σαν «φυσικό φαινόμενο» ή όταν «ανακάλυπτε» πως «υπάρχουν άνθρωποι εξαρτημένοι από το μισθό τους», δεν έκανε τίποτα άλλο από το να μιλά με βάση το ιδεολογικό του υπόβαθρο. Το ίδιο που έκανε και ο Άδωνις Γεωργιάδης όταν στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για την υγεία το 2017, έλεγε πως «νοσοκομεία και σούπερ μάρκετ είναι το ίδιο πράγμα». Στον πυρήνα της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας τους ακουμπούσαν, αυτόν ξεδίπλωναν.
Η πανδημία είναι ταξική
Γι’ αυτό και η μόνιμη επωδός πως «όλοι είμαστε ίσοι μπροστά στην αρρώστια» μόνο ως κακόγουστο αστείο μπορεί να εκληφθεί. Όχι μόνο δεν είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στις κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας, αλλά τουναντίον, οι ποικίλες ταξικές και κοινωνικές ανισότητες οξύνονται και διευρύνονται. Ναι, ο κορονοϊός είναι ταξικός και αυτό είναι ένα συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν μεγάλα φιλελεύθερα και συντηρητικά Μέσα του αγγλοσαξονικού κόσμου. Η συντηρητική/κεντρώα Washington Post προβληματίζεται για τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο πλήττει η πανδημία του Covid-19 την κοινότητα των Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ, την στιγμή που ο φιλελεύθερος Guardian υπογραμμίζει ότι η πανδημία επηρεάζει με πολύ διαφορετικό τρόπο τις οικονομικά ευάλωτες τάξεις. Το Bloomberg έρχεται να συμπληρώσει τις εν λόγω απόψεις αναφέροντας πως την κρίση του Covid-19 δεν αποκλείεται να ακολουθήσουν μεγάλες κοινωνικές και πολιτικές εκρήξεις.
Είναι ενδεικτική η άποψη της Laura Spinney στην εφημερίδα Guardian, η οποία τονίζει ότι παρά το γεγονός πως ιστορικά «οι πανδημίες δεν προκάλεσαν σε κάθε περίπτωση κοινωνική αναταραχή», στην περίοδο που ακολουθεί τον κορονοϊό τα δεδομένα θα μπορούσαν να είναι πολύ διαφορετικά. Όπως επισημαίνει, «οι πανδημίες πλήττουν περισσότερο τους φτωχούς, τους χαμηλόμισθους ή άτομα με ασταθή εισοδήματα που ζουν σε πολυσύχναστα καταλύματα και έχουν υποκείμενα προβλήματα υγείας, αλλά και αυτούς για τους οποίους η υγειονομική περίθαλψη είναι λιγότερο προσιτή ή λιγότερο προσβάσιμη. Στην περίπτωση της νέας πανδημίας υπάρχει ένα καινούριο στοιχείο. Τα μέτρα απομόνωσης έχουν σχεδιαστεί για να επιβραδύνουν την εξάπλωση της νόσου και να ανακουφίσουν την επιβάρυνση των συστημάτων υγείας. Αλλά μπορεί επίσης να επιδεινώνουν τις ίδιες τις κοινωνικές ανισότητες».
Το βάρος πέφτει στην Αριστερά
Η συνεχής επίκληση, λοιπόν, της α-ταξικότητας της πανδημίας, μόνο αθώα δεν είναι. Η επιχειρούμενη εδραίωση στο συλλογικό υποσυνείδητο της άποψης ότι «όλοι είμαστε το ίδιο απροστάτευτοι», σε συνδυασμό με τον απολύτως αιτιολογημένο φόβο από τον κίνδυνο του κορονοϊού, στοχεύει στην αποδυνάμωση και -ει δυνατόν- στην εξάλειψη των όποιων διεκδικήσεων, αφήνοντας ελεύθερο το έδαφος για άσκηση πολιτικών που ενισχύουν αυτά ακριβώς τα ταξικά χαρακτηριστικά. Η ΝΔ δεν έκρυψε ποτέ, ούτε καν προεκλογικά, πώς αντιμετωπίζει τους «αόρατους», τους φτωχούς, τους αδύναμους. Ακολουθεί με συνέπεια μια ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική, χρησιμοποιώντας την πανδημία ως άλλοθι.
Το βάρος, κατά συνέπεια, πέφτει και πάλι στην Αριστερά. Που πρέπει όμως να είναι μια ισχυρή και αποτελεσματική -στο πεδίο της ταξικής πάλης- Αριστερά, όχι ενσωματωμένη και άρα «ακίνδυνη». Μια Αριστερά μακριά από καταδικασμένα μοντέλα του παρελθόντος, ικανή να αποτελέσει το ανάχωμα στον ακροδεξιό κίνδυνο που καραδοκεί πάντα, ειδικά σε συνθήκες κρίσης. Μια Αριστερά η οποία οφείλει με θέσεις και προτάσεις, ευαισθησία και ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη και συλλογικότητα, να αποδείξει πως μπορεί η κοινωνία να βασιστεί πάνω της.
Αννέτα Καββαδία
Πηγή: Η Εποχή
