Λέει ο υποψήφιος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Στ. Κασσελάκης: “Ισχυρά κίνητρα σε επιχειρήσεις που διανέμουν μετοχές (stock options) στους υπαλλήλους τους.”
Αναγνωρίζουμε ότι ακούγεται ωραίο, ανταποδοτικό και δίκαιο ο εργαζόμενος να είναι συμμέτοχος στην καλή πορεία μια εταιρείας. Είναι έτσι όμως;
Τι είναι τα stock options; Για λόγους πληρότητας να πούμε ότι υπάρχουν διάφορα μοντέλα stock options που διαφέρουν στις τεχνικές λεπτομέρειες. Στην ουσία όμως τα stock options είναι μια υπόσχεση ότι ο εργαζόμενος θα πάρει κάποια χρήματα εξαργυρώνοντας ένα ποσό μετοχών, εφόσον η εταιρεία εισαχθεί στο χρηματιστήριο ή εξαγοραστεί από άλλη.
Ενστικτωδώς και μόνο κάποιος μπορεί να καταλάβει ότι, το να δίνει το κράτος κάτι υπαρκτό (χρήματα/φοροελάφρυνση/κίνητρα) ως αντάλλαγμα μιας υπόσχεσης ανταπόδοσης στον εργαζόμενο μοιάζει λάθος.
Ποιες επιχειρήσεις στην Ελλάδα δίνουν stock options; Ως επι το πλείστον oι startups και οι πολύ μεγάλες εταιρείες.
Όποιος έχει δουλέψει μισή ώρα στη ζωή του σε startup (πόσo μάλλον ένας πρώην τραπεζίτης της Goldman Sachs) ξέρει ότι η πιθανότητα ο μέσος εργαζόμενος να λάβει οποιοδήποτε σοβαρό ποσό από stock options είναι απειροελάχιστη οπότε δεν χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση.
Όσον αφορά τις μεγάλες επιχειρήσεις, ας πάρουμε ως παράδειγμα τη ΔΕΗ ή οποιαδήποτε άλλη εισηγμένη εταιρεία (πετρελαϊκή, τραπεζα – you name it). Ως προυπόθεση, η πρόταση του κ. Κασσελάκη θέτει ότι η εταιρεία πρέπει να δώσει υπόσχεση μετοχών στους εργαζόμενους.
Σε ποιους όμως; Μέχρι σήμερα η πρακτική είναι ότι αυτές οι επιχειρήσεις δίνουν αυτό το benefit στα διευθυντικά στελέχη. Άρα οι μέτοχοι της ΔΕΗ θα λάβουν φοροελάφρυνση επειδή θα δώσουν μετοχές στον CEO της ΔΕΗ και την επόμενη χρονιά, ενδεχομένως, ο CEO της ΔΕΗ θα λάβει φοροελάφρυνση επειδή έδωσε μετοχές στον εαυτό του. Εδώ να πούμε ότι το παράδειγμα είναι αποκύημα της φαντασίας και αποκλείεται να γίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα.
Η στόχευση μιας τέτοιας πρότασης αρχίζει να μην μοιάζει και πολύ δίκαιη για τους πολλούς αν σκεφτούμε ότι την φοροελάφρυνση θα μπορούσαν να την καρπωθούν άλλες κοινωνικές ομάδες, όπως για παράδειγμα οι νέοι επιστήμονες, ώστε να ανοίξουν νέες εταιρείες αντί να φύγουν από τη χώρα (όπως μας έλεγε ότι πρέπει να γίνει ο κ. Κασσελάκης το 2015).
Πάει και πιο χαμηλά όμως, αναλόγως του πως θεσμοθετείται μια τέτοια πρόταση. Στο εξωτερικό, όπου έχει εφαρμοστεί αντίστοιχη νομοθεσία, έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον χάριν του οποίου εταιρείες εκμεταλλεύονται για να φοροδιαφεύγουν νόμιμα (lobbying alert). Για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να το κατορθώσει μια επιχείρηση δηλώνοντας ως παροχή, τις μετοχές που έδωσε στους εργαζόμενους στην τωρινή εκτιμώμενη τιμή τους και ζητώντας ύστερα φοροελάφρυνση για την πραγματική τιμή αγοράς που μπορεί να είναι εξαιρετικά μεγαλύτερη μετά από λίγο καιρό.
Η όλη πρόταση πάσχει γιατί είναι μεροληπτική υπέρ των μεγάλων εταιρειών και είναι διατυπωμένη με αβάσταχτη ελαφρότητα, ίδια με αυτή των υπολοίπων “νέων” προτάσεων. Εφόσον δεν έχει σχέδιο ο κ.Κασσελάκης ας προβεί στην απαραίτητη ζυγοστάθμιση του brainstorming του προς όφελος των πολλών και ας ξαναβάλει για πρόεδρος όταν θα έχει κάτι συμπαγές, επεξεργασμένο και κυρίως κάτι προοδευτικό.
Μέχρι τότε, με την Έφη Αχτσιόγλου.
Αλέξανδρος Συναδινός
