Τις προηγούμενες ημέρες και παρ’ όλο που βρισκόμαστε μέσα στη δίνη μιας φονικής πανδημίας, το θέμα της Ευρώπης ήταν το ποδόσφαιρο. Η απόφαση 12 ισχυρών ομάδων να δημιουργήσουν χωριστό κλαμπ παίζοντας αποκλειστικά μεταξύ τους προκάλεσε εξέγερση των φανατικών τους οπαδών. Και οι οπαδοί νίκησαν και ανάγκασαν τις ομάδες σε αναδίπλωση. Αυτό είναι από πολλές πλευρές αφορμή για περισσότερη σκέψη.
Μια πρώτη παρατήρηση είναι ότι εκατομμύρια άνθρωποι εξεγείρονται απέναντι στην απληστία και την ανηθικότητα των οικονομικά ισχυρών, όταν την βλέπουν στην μπάλα, αλλά όχι όταν την βλέπουν γύρω τους ή την υφίστανται οι ίδιοι. Εδώ μπορούμε να αποφασίσουμε ότι ο κόσμος είναι μαζικά αποβλακωμένος και χειραγωγημένος και ότι δεν υπάρχει καμία σωτηρία στον κόσμο.
Αυτό όμως είναι μια απλουστευτική απάντηση. Πρώτον, γιατί σήμερα, με την επανάσταση του Διαδικτύου, ο κόσμος είναι σαφώς λιγότερο αποβλακωμένος και χειραγωγημένος σε σχέση με παλιότερες εποχές. Και, δεύτερον, γιατί απέναντι στο πραξικόπημα των 12 πλούσιων αντέδρασε απολύτως ορθολογικά: αξιοποίησε την ισχύ που του δίνουν τα κοινωνικά δίκτυα, κατηγόρησε τους πλούσιους για απουσία ηθικής και φιλότιμου και βρήκε τον τρόπο να πιέσει αποτελεσματικά, απειλώντας ότι δεν θα ξαναπατήσει στα γήπεδα. Το ερώτημα είναι γιατί δεν το κάνει για πράγματα που αφορούν την ηθική και το φιλότιμο στην πραγματική ζωή: τις εργασιακές σχέσεις, την αναδιανομή του πλούτου, την περιβαλλοντική προστασία. Και μάλιστα όταν ξέρουμε ότι αν πάρεις τα εκατομμύρια ανθρώπους που σφυροκόπησαν για μέρες το πραξικόπημα των 12 στα κοινωνικά δίκτυα και τους ρωτήσεις έναν – έναν τι τους απασχολεί, η συντριπτική πλειοψηφία θα απαντήσει ότι η ανεργία ή οι χαμηλοί μισθοί είναι πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από το πού θα παίζει η Μπαρτσελόνα.
Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι έχουν μέσα τους τις ίδιες αξίες και ως πολίτες και εργαζόμενοι και ώς οπαδοί της Μπαρτσελόνα. Ως οπαδοί της Μπαρτσελόνα όμως, μπορούν να ενώσουν τη φωνή τους με άλλους ανθρώπους, να μοιραστούν τα συναισθήματά τους, να συντονίσουν τις ενέργειές τους, να χρησιμοποιήσουν τα δίκτυα για την άσκηση πίεσης. Γιατί το να είσαι οπαδός μιας ομάδας με διεθνή ακτινοβολία σε εντάσσει σε μια τεράστια συλλογικότητα, τα μέλη της οποίας μοιράζονται μια ιδέα, μια προσδοκία ή ένα συναίσθημα. Έστω και αν αυτό είναι απλοϊκό, όπως η συμπάθεια για μια φανέλα.
Αντίθετα, στην καθημερινή ζωή, οι άνθρωποι είναι μόνοι τους. Δεν έχουν ούτε συνδικάτα ούτε πολιτικές και κοινωνικές συλλογικότητες στις οποίες θεωρούν ότι αξίζει να συμμετέχουν με την καρδιά τους. Αυτό συμβαίνει, όχι γιατί οι συλλογικότητες αυτές δεν υπάρχουν, αλλά γιατί υπόσχονται να τους λύσουν πρακτικά ζητήματα. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι, στο πλαίσιο ενός συσχετισμού δυνάμεων που είναι τόσο δυσμενής εις βάρος των πολλών, η επίλυση πρακτικών προβλημάτων λίγα πράγματα μπορεί να αντιμετωπίσει. Γι’ αυτό βλέπουν όλο και λιγότερο νόημα στις συλλογικότητες. Οι συλλογικότητες, από την πλευρά τους, αποδυναμώνονται και εκφυλλίζονται. Και αυτό απωθεί ακόμα περισσότερο τον κόσμο και τον βυθίζει στην απάθεια.
Πρόκειται λοιπόν για έναν φαύλο κύκλο. Κι όμως, οι άνθρωποι που δεν βρίσκουν νόημα στο να υπερασπιστούν μαχητικά τη δουλειά τους, τη γειτονιά τους ή την πρόσβασή τους στο κοινωνικό κράτος, βρίσκουν τη δύναμη και τον τρόπο να το κάνουν σε διεθνές επίπεδο για την Μπαρτσελόνα. Και πετυχαίνουν και νίκες. Γιατί άραγε;
Ας αφήσουμε τους κοινωνιολόγους να ερευνήσουν το θέμα και ας δώσουμε εδώ μια απάντηση οπαδική: οι άνθρωποι ενθουσιάζονται όταν βλέπουν να παίζεται καλή μπάλα. Όταν βλέπουν νίκες και αξιοπρεπείς ήττες, σχέδιο και πείσμα, ικανότητα και συλλογικότητα, μαχητικότητα, φαντασία και ήθος. Θέλουν κάτι το οποίο τους δίνει τη δυνατότητα να χαρούν και το δικαίωμα να υπερηφανευθούν. Μόνο έτσι βγαίνουν από την απάθεια.
Γι’ αυτό, πρώτιστο καθήκον κάθε ομάδας είναι να παίζει καλή μπάλα και όχι να προσπαθεί να συνηθίσει τους θεατές στη μέτρια. Να δίνει μάχες και όχι να προβάλλει τις παλιές της νίκες και να υπόσχεται αόριστα μελλοντικές. Να ανεβάζει το επίπεδο του παιχνιδιού και όχι να το ρίχνει εκεί που θέλει ο αντίπαλος. Έτσι κερδίζεται η αγάπη και ο ενθουσιασμός του κόσμου.
Και αυτό δεν ισχύει μόνο για το ποδόσφαιρο. Ισχύει και γενικώς.
Άγγελος Τσέκερης
Πηγή: Η Αυγή
