Η δικαιολογημένη ικανοποίηση από την υπογραφή της συμφωνίας στις Πρέσπες δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχάσουμε ότι σημαντικά πράγματα δεν έχουν ακόμα κριθεί. Και πρώτα απ’ όλα χρειάζεται να βγάλουμε από το πεδίο της συζήτησης τη δημοσιογραφική κοινοτοπία ότι η κυβέρνηση τόλμησε το σημαντικό αυτό βήμα, χωρίς να υπολογίζει το πολιτικό κόστος. Η κυβέρνηση αυτή, ακριβώς επειδή είναι η συγκεκριμένη κυβέρνηση, οφείλει να ενδιαφέρεται για το πολιτικό κόστος, πρώτα απ’ όλα γιατί δεν αδιαφορεί για τις διαθέσεις και τις αντιλήψεις της κοινωνίας. Και επειδή δεν είναι διατεθειμένη να ξεχάσει κάποιες βασικές αρχές της σε έναν τόσο βασικό τομέα, είναι υποχρεωμένη να κάνει ό,τι χρειαστεί, προκειμένου να μεγιστοποιήσει το όφελος από την υπογραφή της συμφωνίας πείθοντας όσους είναι διατεθειμένοι να πειστούν για την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητά της.
Εθνικιστικό προφίλ
Η ανάγκη αυτή γίνεται ακόμα πιο επιτακτική, καθώς φαίνεται πως η ηγεσία της ΝΔ δεν είναι διατεθειμένη να ρίξει τους εθνικιστικούς τόνους, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος, μετά τη συζήτηση που προκάλεσε στη Βουλή. Αντίθετα, δείχνει να έχει επιλέξει την όξυνση στο πεδίο αυτό, επειδή το θεωρεί προνομιακό για την επίτευξη των άμεσων πολιτικών στόχων που έχει θέσει. Επιμένει τόσο πολύ στην εθνικιστική ρητορεία, που δεν δικαιολογείται από μια επιλογή τακτικού τύπου. Την ενδιαφέρει τόσο πολύ η επιρροή της στο ακροατήριο που κινείται στα δεξιά της, ώστε διακινδυνεύει να χάσει πολλά από εκείνα τα πλεονεκτήματα που επιδίωκε τους πρώτους μήνες μετά την εκλογή του κ. Μητσοτάκη στην προεδρία του κόμματος, με τα οποία επιχειρούσε να πλασαριστεί σαν φιλελεύθερη εκσυγχρονιστική φιλευρωπαϊκή δύναμη της κεντροδεξιάς.
Αυτή τη στιγμή, βέβαια, κανείς από αυτούς που φιλοτεχνούσαν σχέδια στρατηγικής σύμπλευσης του κέντρου με τη ΝΔ στη βάση αυτή, δεν τολμάει να επαναφέρει τη φαεινή ιδέα. Αυτό δεν σημαίνει πως την έχουν ξεχάσει. Ωστόσο, όσο η ΝΔ επιμένει στη συγκεκριμένη στρατηγική της απεύθυνσης στο πιο συντηρητικό ακροατήριο με στόχο την ενίσχυση των εθνικιστικών τάσεών του, τα σχέδιά τους δυσκολεύουν. Επιπλέον, μειώνεται και η αποτελεσματικότητά τους, καθώς η επιχείρηση προσέλκυσης του κέντρου στην εθνικιστική γραμμή έχει τον κίνδυνο να το μετατρέψει σε ανταγωνιστή της ΝΔ, που προσπαθεί να αλιεύσει στα ίδια ύδατα, με αποτέλεσμα, πιθανότατα, να ενισχυθούν περισσότερο τα πιο δεξιά έως ακροδεξιά σχήματα.
Νέο πεδίο μάχης
Με άλλα λόγια, η μάχη όχι απλώς δεν έληξε, αλλά βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ με την ίδια αποφασιστικότητα και μεθοδικότητα που έδειξαν για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και την υπογραφή της συμφωνίας, χωρίς ολιγωρία, χρειάζεται να δώσουν και στο πεδίο της κοινωνίας τον αγώνα. Η απάντηση στο εθνικιστικό παραλήρημα της ηγεσίας της ΝΔ πρέπει να είναι άμεση και αποτελεσματική. Χωρίς δισταγμούς και καθυστερήσεις. Σ’ αυτή την προσπάθεια είναι εφικτό να συσπειρωθούν όλες εκείνες οι δυνάμεις και προσωπικότητες, που, παρά την τρομοκρατία, τοποθετήθηκαν υπέρ της συμφωνίας. Τόσο για να αντιμετωπιστεί άμεσα η προπαγάνδα της ΝΔ και των συστημικών μέσων στην κοινωνία, όσο και για να αποσπαστούν από την επιρροή της όσο γίνεται περισσότερα τμήματα του κέντρου.
Αυτή την ώρα, είναι δυνατόν να σφυρηλατηθούν συνεργασίες που μπορούν να εξελιχθούν σε συμμαχίες με μεγαλύτερο βάθος και με διάρκεια. Γιατί δεν είναι μόνο η ηγεσία της ΝΔ που δίνει τεχνητά τόσο μεγάλο βάρος στο συγκεκριμένο ζήτημα. Η τοποθέτηση σ’ αυτό, σε μια Ευρώπη όπου ο εθνικισμός φουντώνει, αποτελεί από μόνη της ζήτημα γενικότερου προσανατολισμού και προοπτικής για κάθε δύναμη και κάθε πρόσωπο, που θέλει να εντάσσεται σε ένα ευρύ μέτωπο κατά της στρατηγικής τής οπισθοδρόμησης. Από την άποψη αυτή, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο επανασυνδέοντας σ’ αυτή τη βάση σχέσεις και συνεργασίες που είχαν διακοπεί ή παγώσει στα χρόνια του τρίτου μνημονίου. Τα διακυβεύματα, όπως αναδεικνύονται από τις επιλογές της ΝΔ, είναι πολύ σοβαρά για να πει κάποιος ότι τον αφήνουν αδιάφορο.
Πολιτικές πρωτοβουλίες
Πολλά, αν όχι όλα, θα εξαρτηθούν από το πώς θα οργανώσει η κυβέρνηση τη δράση της και ο ΣΥΡΙΖΑ τις πρωτοβουλίες του στο πεδίο αυτό. Και όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, για την άμεση αντιμετώπιση της οπισθοδρομικής αντεπίθεσης της ΝΔ. Και οι μεσοπρόθεσμες εξελίξεις θα εξαρτηθούν σε σημαντικό βαθμό από τα βήματα που θα γίνουν εδώ. Ηδη έχουν αρχίσει να γίνονται ευδιάκριτες οι νέες διαχωριστικές γραμμές. Στο ΚΙΝΑΛ το κρίσιμο ερώτημα έχει τεθεί. Το Ποτάμι συνειδητοποιεί ακόμα περισσότερο πόσο σημαντική ήταν η διατήρηση της ιδιαίτερης κοινοβουλευτικής παρουσίας του. Η ΔΗΜΑΡ δεν μπορεί να καλυφθεί πια από τη γραμμή των ίσων αποστάσεων, όταν οι ίδιες επιλογές τής ηγεσίας τής ΝΔ την απομακρύνουν με μεγάλη ταχύτητα από το κέντρο. Ακόμα και στους ΑΝΕΛ, που πολλοί θεωρούσαν μονολιθικούς, η κρισιμότητα των εξελίξεων αναδεικνύει νέες διαφορές στο εσωτερικό τους, που δεν σχετίζονται μόνο με την αγωνία για την κοινοβουλευτική αναπαραγωγή.
Επείγει, λοιπόν, ν’ ανοίξει ένας δημόσιος διάλογος γύρω απ’ όλες αυτές τις εξελίξεις και τις προοπτικές που διαγράφονται, γιατί είναι ανάγκη όλοι να μιλήσουν και να πάρουν θέση. Δεν βρισκόμαστε απλώς μπροστά σε έναν πρόσκαιρο τακτικό ελιγμό της ηγεσίας της ΝΔ . Εχουμε μπροστά μας μια απόπειρα να στραφεί όσο γίνεται δεξιότερα το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος και γενικότερος από τις απειλές που νιώθουν τα επιμέρους κόμματα όσο αφορά την εκλογική επιρροή τους.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
Πηγή: Η Εποχή
