Ο Εχούντ Μπάρακ έσπασε τη σιωπή του. Δημοσίευσε ένα άρθρο στου Τάιμς της Νέας Υόρκης που επιτίθεται με σκληρούς χαρακτηρισμούς στον πρωθυπουργό μας (…), Μπενιαμίν Νετανιάχου από τη μια, και παρουσιάζει το δικό του Σχέδιο Ειρήνευσης, από την άλλη. Είναι προφανές ότι ο πρώην επικεφαλής του ισραηλινού στρατού και πρώην πρωθυπουργός, Μπάρακ, σχεδιάζει την επανεμφάνισή του, και το σχέδιο ειρήνευσης είναι μέρος αυτής της προσπάθειας. Και καθώς φαίνεται, είναι τάση τα σχέδια ειρήνευσης για την περιοχή μας (…)
Αλαζονεία
Ένα ανοιξιάτικο βράδυ του Μαΐου του 1999, ήμουν και εγώ ανάμεσα στο τεράστιο λαϊκό πλήθος που είχε κατακλύσει την πλατεία Ράμπιν στο Τελ Αβίβ, μετά την εκλογή του Μπάρακ ως πρωθυπουργού. Δεσμεύτηκε τότε για «την αυγή μιας καινούριας μέρας». Συγκεκριμένα, δεσμεύτηκε πως θα κάνει ειρήνη με τους Παλαιστίνιους.
Ο Μπάρακ είναι σαφώς ανώτερος διανοητικά από κάθε άλλο πολιτικό του Ισραήλ. Σύντομα αυτό αποδείχθηκε μειονέκτημα. Οι ευφυείς άνθρωποι τείνουν να είναι αλαζόνες. Περιφρονούν τους ανθρώπους με κατώτερο πνευματικό επίπεδο. Θεωρώντας πως είχε όλες τις απαντήσεις, ο Μπάρακ απαίτησε από τον πρόεδρο Κλίντον να συγκαλέσει συνάντηση με τον Γιάσερ Αραφάτ.
Την επομένη, συνομίλησα με τον Αραφάτ, ο οποίος ήταν βαθιά ανήσυχος. Δεν υπήρχε καμία προετοιμασία, δεν είχε προηγηθεί καμία διεργασία θέσεων, τίποτα. Δεν ήθελε να πάει σε μια συνάντηση που φαινόταν πως θα αποτύχει, αλλά δεν μπορούσε και να αρνηθεί την πρόσκληση του προέδρου των ΗΠΑ.
Καταστροφική συνάντηση
Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Ο Μπάρακ, με αυτοπεποίθηση όπως συνήθως, παρουσίασε το σχέδιο ειρήνευσης. Ήταν σαφώς βελτιωμένο από κάθε προηγούμενη ισραηλινή πρόταση, αλλά απείχε παρασάγγας από το ελάχιστο των απαιτήσεων των Παλαιστινίων. Η συνάντηση απέτυχε.
Σε ανάλογες περιστάσεις ένας διπλωμάτης εκδίδει μια ανακοίνωση τύπου «είχαμε μια εποικοδομητική συζήτηση. Δεν έχουμε καταλήξει ακόμα σε μια ολοκληρωμένη συμφωνία, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν και θα ακολουθήσουν και άλλες συναντήσεις, μέχρι να καταλήξουμε σε μια συμφωνία». Ο Μπάρακ, όμως, δεν είπε κάτι τέτοιο. Ούτε είπε «συγγνώμη που είμαι ανίδεος όσον αφορά τα αιτήματα των Παλαιστινίων και οφείλω να τα μελετήσω με σοβαρούς όρους».
Αντ’ αυτών, ο Μπάρακ επέτρεψε και ανακοίνωσε πως το Ισραήλ πρότεινε τους πιο γενναιόδωρους όρους, τους οποίους απέρριψαν οι Παλαιστίνιοι. Πρόσθεσε δε πως «δεν υπάρχει εταίρος για να κάνουμε ειρήνη».
Αν αυτή η δήλωση είχε ειπωθεί από χείλη δεξιού πολιτικού, όλοι θα το ανέμεναν. Επειδή όμως έγινε από τον ηγέτη των Εργατικών, ήταν καταστροφική και τα αποτελέσματά της τα ζούμε μέχρι και σήμερα.
Πρόταση-ταφόπλακα
Και τώρα ο Μπάρακ επανέρχεται στο προσκήνιο με ένα νέο σχέδιο ειρήνευσης. Ο στόχος, λέει, είναι ο «διαχωρισμός» από τους Παλαιστίνιους. Όχι η ειρήνη, όχι η συνεργασία, μόνο ο διαχωρισμός. Να απαλλαγούμε από αυτούς. Η «ειρήνη» φαίνεται δεν είναι πολύ δημοφιλής αυτή τη στιγμή.
Και τι εννοεί με το διαχωρισμό; Το Ισραήλ θα προσαρτήσει τις νέες ισραηλινές γειτονιές στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και τις «εβραϊκές συνοικίες» -τους εβραϊκούς οικισμούς που εκτείνονται κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής και πλησίον αυτής. Κάνει, μάλιστα, λόγο για «ανταλλαγή γης». Και καταλήγει με την πρόταση-ταφόπλακα: «η συνολική ευθύνη για την ασφάλεια στη Δυτική Όχθη θα συνεχίσει να ανήκει στις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας, για όσο χρειαστεί» (…)
Εάν υπάρξει έστω και ένας Παλαιστίνιος που θα αποδεχτεί αυτούς τους όρους, θα εκπλαγώ. Ωστόσο, ο Μπάρακ, όπως τότε έτσι και τώρα, αδιαφορεί για τις απόψεις και τα αισθήματα των Παλαιστινίων. Το ίδιο κάνει και ο Νετανιάχου, αλλά τουλάχιστον εκείνος έχει την αξιοπρέπεια να μην προτείνει κάποιο «Σχέδιο Ειρήνευσης». Σε αντίθεση με τον Τραμπ.
Ανόητο σχέδιο
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ευφυής, όπως ο Μπάρακ, αλλά έχει και αυτός ένα Σχέδιο Ειρήνευσης. Μια ομάδα δεξιών Εβραίων, συμπεριλαμβανομένου και του γαμπρού του, το επεξεργάζεται για μήνες. Το παρουσίασε στον Μαχμούντ Αμπάς, τον διάδοχο του Αραφάτ, στον νέο πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας και σε άλλους άραβες πρίγκιπες. Φαίνεται πως το σχέδιο αναγνωρίζει ένα παλαιστινιακό κράτος, που αποτελείται από μικρές απομονωμένες περιοχές της Δυτικής Όχθης και δεν περιλαμβάνει την Ιερουσαλήμ, ενώ δεν επιτρέπεται να έχει στρατό.
Πρόκειται για παράνοια. Ούτε ένας Παλαιστίνιος, όπως και ούτε ένας Άραβας δεν θα δεχτεί αυτή την πρόταση. Ακόμα χειρότερα, και μόνο το γεγονός ότι προτείνεται ένα τέτοιο κράτος καρικατούρα, προδίδει απόλυτη άγνοια επί του θέματος.
Και εδώ βρίσκεται η πηγή του προβλήματος, διότι είναι πολύ χειρότερο από το να μην γνωρίζει κανείς το ζήτημα. Αποδεικνύει την απαράδεκτη περιφρόνηση προς τους Παλαιστινίους, αλλά και τους Άραβες γενικότερα, την πεποίθηση ότι τα αισθήματα αυτών δεν έχουν καθόλου σημασία. Πρόκειται για ένα κατάλοιπο των αποικιακών χρόνων.
Οι Παλαιστίνιοι και οι Άραβες (…) είναι περήφανοι άνθρωποι. Το να τους φέρεται ο αμερικανός πρόεδρος και το εβραϊκό περιβάλλον του σαν να είναι σκουπίδια δημιουργεί αναταραχές στην περιοχή, που κανένας άραβας πρίγκιπας, ορισμένος από τις ΗΠΑ, δεν θα μπορέσει να ελέγξει.
Και αυτό αφορά πρώτιστα την Ιερουσαλήμ. Για τους Μουσουλμάνους, η Ιερουσαλήμ δεν είναι απλά μια πόλη. Είναι το τρίτο ιερότερο μέρος, το σημείο όπου ο Προφήτης ανελήφθη στους ουρανούς. Επομένως, το να εγκαταλείψει κάποιος μουσουλμάνος την Ιερουσαλήμ είναι αδιανόητο.
Οι πρόσφατες αποφάσεις του Τραμπ σχετικά με την Ιερουσαλήμ είναι –επιεικώς- ανόητες. Οι Άραβες είναι εξαγριωμένοι, οι Ισραηλινοί αδιαφορούν, τα αραβικά ανδρείκελα της Αμερικής, πρίγκιπες και λοιποί, είναι βαθιά ανήσυχοι. Εάν ξεσπάσουν ταραχές, μπορεί να παρασύρουν και αυτούς. Και για ποιο λόγο όλα αυτά; Για ένα πρωτοσέλιδο;
Η δική μας Ιερουσαλήμ
Δεν υπάρχει στην περιοχή μας -και πιθανά στον κόσμο- πιο λεπτό ζήτημα από αυτό. Η Ιερουσαλήμ είναι ιερή για τρεις παγκόσμιες θρησκείες και κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό (…)
Πριν είκοσι χρόνια συντάξαμε ένα μανιφέστο με τον φίλο μου Φεϊζάλ αλ Χουσείνι, τον ηγέτη των Αράβων της Ιερουσαλήμ. Εκατοντάδες Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι το υπέγραψαν. Ο τίτλος του ήταν «Η δική μας Ιερουσαλήμ» και ξεκινούσε ως εξής: «Η Ιερουσαλήμ είναι δική μας, των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων, των Μουσουλμάνων, των Χριστιανών και των Εβραίων». Και συνέχιζε: «Η Ιερουσαλήμ είναι ένα μωσαϊκό των πολιτισμών, των θρησκειών και των περιόδων που εμπλούτισαν την πόλη, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα (…) Η δική μας Ιερουσαλήμ πρέπει να είναι ενωμένη, ανοιχτή σε όλους και να ανήκει σε όλους τους κατοίκους της, χωρίς σύνορα ούτε συρματοπλέγματα στο μέσον της». Και το κείμενο κατέληγε «Η Ιερουσαλήμ μας πρέπει να είναι η πρωτεύουσα και των δύο κρατών που θα συνορεύουν. Η Δυτική Ιερουσαλήμ θα είναι πρωτεύουσα του Κράτους του Ισραήλ και η Ανατολική του κράτους της Παλαιστίνης».
Εύχομαι να μπορούσα να θυροκολλήσω αυτό το μανιφέστο στην πόρτα του Λευκού Οίκου.
Ο Uri Avnery είναι ισραηλινός δημοσιογράφος και συγγραφέας. Υπήρξε μέλος του Ισραηλινού Κοινοβουλίου (Κνεσέτ) τρεις φορές. Είναι ιδρυτής του Ισραηλινού Συμβουλίου για την Ισραηλινο-Παλαιστινιακή Ειρήνη (1975), ενώ έχει διατελέσει, επίσης, πρόεδρος του ειρηνιστικού κινήματος Gush Salom και του Ανεξάρτητου Κινήματος Ειρήνης. Έχει τιμηθεί, για τη δράση του, με το Βραβείο Κράισκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (1998), με το Βραβείο του κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (1998), με το Παλαιστιναικό Βραβείο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (1998) και με το Εναλλακτικό Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, μαζί με τη γυναίκα του Ρέιτσελ (Στοκχόλμη, 2001).
Πηγή: Η Εποχή
