Το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ για την Ουκρανία –αρχικά 28 σημείων και ύστερα 19– φαίνεται ν’ ανακηρύσσει τη Ρωσία νικήτρια του πολέμου και να υποχρεώνει την Ουκρανία σε συνθηκολόγηση. Πώς φτάσαμε σε αυτό;
Παρακολουθούμε άλλη μια φορά τη χαοτική μετακίνηση του εκκρεμούς Τραμπ, η οποία ξεκίνησε όταν σχεδόν αμέσως μετά την εκλογή του στην προεδρία πήρε τηλέφωνο τον Πούτιν και πάγωσε την Ευρώπη. Ακολούθησε το μπούλινγκ απέναντι στον Ζελένσκι στις 28 Φεβρουαρίου, στον Λευκό Οίκο, μπροστά στις κάμερες. Στη συνέχεια είχαμε την Αλάσκα και τη Σύνοδο Κορυφής Ρωσίας-ΗΠΑ, και ακολούθως τη στροφή 180˚ του Τραμπ ο οποίος χαρακτήρισε τη Ρωσία «χάρτινη τίγρη» και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να δώσει στην Ουκρανία πυραύλους Τόμαχοκ. Έτσι φτάσαμε στο σήμερα, σε μια «καρχηδόνεια ειρήνη» για την Ουκρανία μέσω του σχεδίου 28 σημείων του Τραμπ, το οποίο, πράγματι, θα μπορούσε να είχε γραφτεί στο Κρεμλίνο. Πρόκειται για ταπεινωτική συνθηκολόγηση της Ουκρανίας, τη στιγμή που ο Ζελένσκι είναι πιο αδύναμος από κάθε άλλη φορά, και γιατί χάνει στο πεδίο της μάχης και γιατί έχει υπονομευθεί από τα τρομακτικά σκάνδαλα διαφθοράς. Τώρα, στο νέο σχέδιο 19 σημείων, το οποίο ακόμα δεν έχουμε δει, αλλά διαμορφώθηκε κατόπιν παρέμβασης του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, αφήνει στην άκρη κρίσιμα σημεία που ήταν υπέρ της Ρωσίας.
Αυτές οι συνεχείς μετακινήσεις του Τραμπ σε τι οφείλονται;
Δεν νομίζω ότι οι οβιδιακές μεταμορφώσεις του είναι θέμα προσωπικής ιδιοσυγκρασίας του αμερικανού ηγέτη. Αυτό που βλέπουμε είναι ένας εμφύλιος πόλεμος μέσα στο αμερικάνικο κατεστημένο. Δεν είναι ο Τραμπ διχασμένος, αλλά η Αμερική, και μάλιστα κατά σχιζοειδή τρόπο. Έχουμε από τη μια πλευρά το μπλοκ που θέλει να κλείσει συμφωνία με τον Πούτιν. Ανάμεσά τους βρίσκεται ο ο Τζέι Ντι Βανς, ο πιο ισχυρός αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, και ο Στιβ Γουίτκοφ, μεγιστάνας των real estate και διαπραγματευτής του Τραμπ για όλα τα θέματα. Απέναντί τους είναι το μπλοκ, με επικεφαλής τον Μάρκο Ρούμπιο, γεράκι του Ψυχρού Πολέμου που θέλει να κρατήσει τον διατλαντικό δεσμό με την Ευρώπη απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα. Αυτό το δίδυμο, Βανς και Ρούμπιο φαίνεται δε πως θα είναι εκείνο που θα διεκδικήσει το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Πλέον ο εμφύλιος πόλεμος κλιμακώνεται, μετά και την αποκάλυψη από το Bloomberg ηχητικού ντοκουμέντου τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ Γουίτκοφ και Ουσάκοφ, συμβούλου του Πούτιν, στις 14 Οκτώβρη, όπου καταγραφόταν μια προκλητική οικειότητα μεταξύ των γεωπολιτικών αντιπάλων, με αποτέλεσμα ο Γουίτκοφ να κατηγορηθεί για πράκτορας. Εδώ βρισκόμαστε. Σε έναν ανοιχτό πόλεμο μέσα στο αμερικάνικο κατεστημένο. Υπό αυτούς τους όρους δεν μπορεί να γίνει καμία πρόβλεψη για το μέλλον των διαπραγματεύσεων.
Ενώ ο πόλεμος γίνεται σε ευρωπαϊκό έδαφος, στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση στέκεται αμέτοχη, παρακολούθημα του Τραμπ. Είναι έτσι;
Η Ευρώπη έχει διαλέξει τον ρόλο της. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ευρώπη έχει αποδειχτεί οικονομικός γίγαντας και γεωπολιτικός νάνος. Δεν μπορεί να έχει φωνή στη διεθνή πολιτική. Μένει παρακολούθημα της Αμερικής. Αυτό το είδαμε πρώτη φορά στον πόλεμο του Ιράκ, όταν η Ευρώπη διασπάστηκε σε δύο μπλοκ: το γαλλογερμανικό, που ήταν μαζί με τη Ρωσία απέναντι στην εισβολή της Αμερικής στο Ιράκ και εκπροσωπούσε την «παλιά Ευρώπη» και το μπλοκ της Βρετανίας και των Βαλτικών Δημοκρατιών που ακολουθούσε την Αμερική στον πόλεμο του Ιράκ και αποτέλεσε τη «νέα Ευρώπη». Τώρα το βλέπουμε για δεύτερη φορά. Η Ρωσία έκανε την εισβολή και δεν θα την αμνηστεύσουμε για αυτό, αλλά ο Μπάιντεν την έσπρωξε προς τα εκεί, προωθώντας την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Τότε, επέλεξε η Ευρώπη, συνειδητά, να παίξει τον ρόλο του πιτμπουλ του Μπάιντεν και επωμίστηκε το τεράστιο κόστος αυτού του πολέμου ενεργειακά. Τώρα η Ευρώπη, από τη μια πλευρά, κινδυνεύει εφόσον προχωρήσει το αρχικό σχέδιο Τραμπ, καθώς θα ισχυροποιεί τη Ρωσία. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για τους Ευρωπαίους να αποσύρει ο Τραμπ τη στήριξη της Ουκρανίας και να επωμιστεί η Ευρώπη το μεγάλο βάρος να συνεχίσει τον πόλεμο.
Δηλώσεις όπως «ήταν το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι» του υπουργού Άμυνας της Γερμανίας, Μπ. Πιστόριους, ή περί επιστροφής στο πνεύμα αυτοθυσίας και για φέρετρα με ευρωπαϊκή σημαία του Ν. Δένδια, τι κλίμα δημιουργούν; Μόλις την περασμένη βδομάδα ψηφίστηκε στο Στρασβούργο η Στρατιωτική Σένγκεν, η οποία προβλέπει τη μεταφορά πολεμικών δυνάμεων σε 72 ώρες, οπουδήποτε στην Ευρώπη.
Είναι εξωφρενικά όσα λέγονται. Το περασμένο καλοκαίρι ακούσαμε το διαβόητο κιτ επιβίωσης 72 ωρών της Κομισιόν και είδαμε τη Γερμανία να καταγράφει και να επισκευάζει καταφύγια σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου με τη Ρωσία. Σε αυτή την κατεύθυνση και η συζήτηση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες επαναφοράς της στρατιωτικής θητείας, με τον Μακρόν να ανακοινώνει την εθελοντική, αμειβόμενη θητεία. Αυτό που είπε ο κ. Δένδιας αν ήταν το μόνο που ακουγόταν, σε επίπεδο ΕΕ, θα ήταν γραφικό. Αλλά το λένε και άλλοι, όπως ο αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας. Φυσικά κανείς δεν περιμένει εισβολή της Ρωσίας στην Ευρώπη, αν και με τον τρόπο που κινούνται μπορεί να γίνει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, αλλά στόχος είναι η χειραγώγηση των λαών –να δεχτεί δηλαδή ότι μπορεί να γίνουν θυσίες και περικοπές του κοινωνικού κράτους επειδή έχουμε εξωτερικές απειλές– και η στρατιωτικοποίηση της οικονομίας. Μπροστά στην αναιμική ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας, οι ευρωπαϊκές άρχουσες τάξεις βλέπουν τη στρατιωτικοποίηση της οικονομίας τους, ως το μαγικό ελιξήριο που θα τους βγάλει από την κρίση.
Ποιος είναι ο ρόλος της ελληνικής κυβέρνησης σε αυτή τη φάση; Είδαμε να κάνει τον λαγό ο Κ. Μητσοτάκης στις αυξήσεις των αμυντικών δαπανών και τώρα υπέγραψε συμφωνία για συμπαραγωγή drones με την Ουκρανία, παράλληλα με ενεργειακές συμφωνίες, ενώ δήλωσε ότι θα μετέχει στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Η Ελλάδα έχει γίνει χώρα πρώτης γραμμής του μετώπου, εχθρική απέναντι στη Ρωσία. Αυτό είναι σε βάρος των συμφερόντων της μακροπρόθεσμα, και από οικονομική άποψη, αλλά και γεωπολιτικά, καθώς δεν έχει τίποτα να κερδίσει μέσα από αυτή τη σύγκλιση με τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα σαφώς έπρεπε να καταδικάσει την άδικη, αν και όχι απρόκλητη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, να προσφέρει και ανθρωπιστική βοήθεια, στον βαθμό που ήταν δυνατόν, αλλά όχι να γίνει μέρος αυτού του πολέμου.
Αν κάποιος ωφελείται από αυτή την κρίση είναι η Τουρκία, η οποία και τώρα διεκδικεί τον ρόλο του μεσάζοντα μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, παρότι έχει υπάρξει συμφωνία μεταξύ των μερών.
Είναι ο επιτήδειος ουδέτερος, για άλλη μια φορά. Τα έχει καλά και με τους δύο. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες έγιναν και σε δικό της έδαφος, μετά τη Λευκορωσία, στην Αττάλεια και την Κωνσταντινούπολη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, στη συνεδρίαση του «Συνασπισμού των Προθύμων», ο Μακρόν και ο Στάρμερ ξανάβαλαν μπροστά το σχέδιο για αποστολή δύναμης καθησυχασμού, δηλαδή στρατιωτικής δύναμης, από χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, που θα δίνουν εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία. Είναι ενδεικτικό πως στην πρόταση προβλέπεται ένα διευθυντήριο με επικεφαλής Βρετανία και Γαλλία, που πήραν την πρωτοβουλία, και τη συνδρομή των ΗΠΑ και της Τουρκίας. Αυτοί, επομένως, που επωφελούνται είναι αυτοί που δεν είναι δεδομένοι.
Υπάρχει και το έτερο ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ, αυτό στη Γάζα. Μετά την εύθραυστη εκεχειρία που συνεχίζει να αυξάνει τον αριθμό των νεκρών, ήρθε το Ψήφισμα 2803 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο στην ουσία εγκαταλείπει το διεθνές δίκαιο και εδραιώνει την κατοχή στην Παλαιστίνη. Το δίκαιο των ισχυρών κυριάρχησε;
Ουσιαστικά με το Ψήφισμα 2803, ο ΟΗΕ καταργεί τον εαυτό του και ο Τραμπ φτιάχνει ένα προτεκτοράτο που θυμίζει την εποχή πριν από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Δηλαδή, ο ΟΗΕ δίνει μια λευκή επιταγή στον Τραμπ να εφαρμόσει το ειρηνευτικό σχέδιο όπως το θέλει, να διοικεί τη Γάζα από την Επιτροπή Ειρήνης, στην οποία πρόεδρος είναι ο ίδιος και CEO ο Τόνι Μπλερ, δηλαδή οι άνθρωποι που είχαν φτιάξει το σχέδιο για τη Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής, για μια Παλαιστίνη χωρίς Παλαιστίνιους, ένα τουριστικό κέντρο των οικονομικά ισχυρών. Ο ΟΗΕ δεν έχει κανέναν απολύτως ρόλο, και σε αυτό φταίνε όλοι, διότι Ρωσία και Κίνα απείχαν, δεν έθεσαν βέτο σε αυτό το εξωφρενικό σχέδιο.
Είναι σαν να δίνεται διπλωματική κάλυψη στην κατοχή της Γάζας;
Ακριβώς, διότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση. Δεν διευκρινίζεται πότε θα φύγει ο ισραηλινός στρατός ούτε υπάρχει κάποια ρητή μνεία για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Όλα είναι στον αέρα και υπάρχει ο κίνδυνος να μονιμοποιηθεί η κατοχή και να αρχίσει το πάρτι της ανοικοδόμησης στο κομμάτι που ελέγχει ο ισραηλινός στρατός. Εξού και έχει αρχίσει η εκτόπιση των Παλαιστινίων, μέσα από μια οργάνωση φάντασμα του ισραηλινού στρατού, την Al Majd, η οποία παίρνει Παλαιστίνιους, με 2.000 δολάρια το κεφάλι και τους μεταφέρει σε άγνωστους προορισμούς. Η εθνοκάθαρση συνεχίζεται και άρα η ειρήνη που δεν υπάρχει είναι συνέχιση του πολέμου με άλλα μέσα.
Και εδώ πολλά τα ερωτήματα για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία επιλέγει σε αυτή τη φάση να κάνει συμφωνίες για πυραυλικά συστήματα με το Ισραήλ για την «Ασπίδα του Αχιλλέα» και να παρέχει στήριξη.
Χωρίς να θέλω να βρω ελαφρυντικά για τον Κ. Μητσοτάκη, η ευθύνη μοιράζεται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με ελάχιστες τιμητικές εξαιρέσεις, όπως είναι η Ισπανία και η Ιρλανδία. Λέμε για τους Αμερικάνους πως είναι συνένοχοι –που είναι– με τη γενοκτονία στη Γάζα, διότι εξοπλίζουν το Ισραήλ, αλλά η ΕΕ είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ. Το χαρακτηριστικό είναι ότι η ΕΕ έχει επιβάλλει 19 πακέτα κυρώσεων στη Ρωσία και 0 στο Ισραήλ.
Η στάση της Ελλάδας δεν είναι τωρινή. Η στρατιωτική συμμαχία με το Ισραήλ ξεκίνησε από την κυβέρνηση Σαμαρά και συνεχίστηκε με όλες τις υπόλοιπες κυβερνήσεις και έχει κορυφωθεί τώρα. Έχουν γίνει κοινά γυμνάσια και η στρατιωτική συνεργασία συνεχίζεται σε όλα τα επίπεδα, και στο επίπεδο των μυστικών υπηρεσιών. Είμαστε από τους μεγαλύτερους πελάτες κατασκοπευτικών λογισμικών του Ισραήλ, του Pegasus και του Predator. Και όπως έχει παρατηρηθεί, όποιες χώρες αγόρασαν αυτά τα λογισμικά, χαμήλωσαν τους τόνους απέναντι στο Ισραήλ, στο βαθμό που του ασκούσαν κριτική.
Το μέλλον προμηνύεται δυσοίωνο, χωρίς θεσμούς και χωρίς κανόνες. Υπάρχει κάτι να κάνουμε;
Εξαρτάται και από τους λαούς. Η κατάσταση είναι πολύ επικίνδυνη. Το κλειδί αυτή τη στιγμή είναι το ουκρανικό για την Ευρώπη, το οποίο φτάνει στη στιγμή της αλήθειας: ή θα υπάρξει λύση συμβιβασμού με ευνοϊκούς όρους για τη Ρωσία και θα σταματήσει ο πόλεμος ή υπάρχει ο κίνδυνος να κλιμακωθεί η κατάσταση, με τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου να μην είναι αμελητέος. Όταν βλέπουμε τον πρόεδρο Τραμπ να μετονομάζει το υπουργείο Άμυνας σε υπουργείο Πολέμου και να δίδει εντολή για την επανάληψη των πυρηνικών δοκιμών, κατανοούμε πόσο ζοφερό είναι το κλίμα. Επομένως, είναι η ώρα της αφύπνισης των λαών, ώστε να αποτρέψουν αυτή την εφιαλτική πορεία προς τον μιλιταρισμό, που ακόμα και αν δεν γίνει πόλεμος θα είναι σε βάρος τους σε κοινωνικό επίπεδο, και που εγκυμονεί κινδύνους ενός καινούργιου, μεγάλου πολέμου στην Ευρώπη.
Ιωάννα Δρόσου
