Ας ξεκινήσουμε με το εντελώς επίκαιρο ζήτημα της Προεδρίας της Δημοκρατίας, η Νέα Αριστερά αισθάνεται δικαιωμένη με την πρόταση του Χρήστου Ράμμου για το αξίωμα του ΠτΔ; Εκλαμβάνει ως «άδειασμα» την άρνησή του;
Η δήλωση του Χ. Ράμμου δεν συνιστά θετική εξέλιξη, όχι για τη Νέα Αριστερά, αλλά για την ποιότητα της δημοκρατίας στη χώρα μας. Στην ουσία της σημαίνει ότι ένας ανώτατος δικαστικός, εγνωσμένου έργου, αισθάνθηκε αδειασμένος από την ποιότητα του διαλόγου που ακολούθησε την πρόταση για την υποψηφιότητά του. Αφενός πρόκειται για την επίθεση που εξαπέλυσε η ίδια την κυβέρνηση, αφετέρου για όλη την υπονόμευση που καλλιεργήθηκε από κέντρα πέριξ του Μαξίμου, που επιχείρησαν να τον παρουσιάσουν ως περίπου το «delivery boy της αντιπολίτευσης».
Συνεπώς η δήλωση του Χ. Ράμμου είναι τιμητική για τη Νέα Αριστερά και παράλληλα αναδεικνύει τις ευθύνες της κυβέρνησης αλλά και εκείνης της αντιπολίτευσης, δηλαδή του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, που είχαν μια ιστορική δυνατότητα να πράξουν το αυτονόητο, αλλά αποφάσισε να αποφύγει τη συζήτηση υπονομεύοντας την υποψηφιότητά του. Αναδεικνύονται τελικά, δηλαδή, δύο διαφορετικοί τρόποι πολιτικής έκφρασης και πράξης.
Ποιες σκέψεις κάνει η Νέα Αριστερά μετά τη διαμόρφωση αυτής της κατάστασης ως προς την υποψηφιότητα για την Προεδρία της Δημοκρατίας;
Προφανώς δεν είχαμε plan b υποψηφιότητας. Αυτό που κρίναμε ως ευθύνη μας να κάνουμε ως προς την υποψηφιότητα για ΠτΔ, το κάναμε. Θα πάρουμε περαιτέρω αποφάσεις για τη στάση μας συλλογικά όταν έχουμε όλα τα δεδομένα. Ωστόσο, οι προτάσεις που μέχρι στιγμής διαρρέουν στα ΜΜΕ είναι είτε συναινετικές ως προς την κυβέρνηση είτε αυτοαναφορικές με μια λογική περιχαράκωσης. Τη στιγμή που η πρόταση του Χ. Ράμμου απαντούσε και στις δύο αυτές τάσεις.
Περνώντας στη μεγαλύτερη εικόνα, ποιες είναι οι προκλήσεις που η Νέα Αριστερά βάζει μπροστά της για το επόμενο διάστημα, ας πούμε για τις 100 πρώτες μέρες μετά και την ολοκλήρωση του 1ου Συνεδρίου της;
Ο πρώτος στόχος είναι η οργανωτική ανάπτυξη της Νέας Αριστεράς. Το τοπίο στην Αριστερά μπορεί να έχει μεταβληθεί, αλλά αυτό που σίγουρα δεν έχει μεταβληθεί είναι το γενικό αίσθημα απογοήτευσης των αριστερών πολιτών και το μεγάλο κενό στην εκπροσώπηση των ανθρώπων που δεν πήγαν να ψηφίσουν, των νέων, των κινηματικά εκφραζόμενων, των κομματικά ανένταχτων. Συνεπώς, στόχος της Νέας Αριστεράς είναι να εδραιώσει την οργανωτική της συγκρότηση εμφορούμενη από ένα διαφορετικό πνεύμα, ξεφεύγοντας από τη ρουτίνα που έχει εγγραφεί στο DNA της Αριστεράς για το πώς δρούμε σε αυτό το πεδίο, προχωρώντας παράλληλα με την κοινωνική της δικτύωση, προσεγγίζοντας τις δυνάμεις της κοινωνικής αντιπολίτευσης.
Έναν δεύτερο στόχο αποτελεί η ανάληψη συγκεκριμένων πολιτικών πρωτοβουλιών εξειδίκευσης της απόφασης του Συνεδρίου για το «λαϊκό μέτωπο». Εκεί εγγράφονται και η πρόταση για την υποψηφιότητα του Χ. Ράμμου και η πρόταση για τα εξοπλιστικά. Ένα, κατά τη γνώμη μου, τέτοιο παράδειγμα μπορεί να αποτελέσει μια εκστρατεία για το ζήτημα του σιδηροδρόμου.
Ως τρίτο στόχο θέτουμε την επιδίωξη οι προγραμματικές μας επεξεργασίες να μεταβαίνουν όλο και περισσότερο από το πεδίο της διαπίστωσης των προβλημάτων, στο επίπεδο πραγματικών ριζοσπαστικών προτάσεων που θα ωθούν τις εξελίξεις. Αυτή τη στιγμή το πολιτικό σύστημα συζητά είτε με διαπιστωτικούς όρους είτε ανακυκλώνοντας προτάσεις που δεν συγκινούν κανέναν. Για να πω ένα απτό παράδειγμα: ο πρωθυπουργός στη Βουλή είπε πριν μερικές μέρες ότι στην Ισπανία η μείωση του ΦΠΑ στο γάλα έφερε εκρηκτική άνοδο της τιμής, ενώ στην Ελλάδα που δεν μειώθηκε ο ΦΠΑ έχουμε μικρότερη αύξηση. Πρόκειται για απολύτως ψευδή ισχυρισμό. Στην Ισπανία η μέση τιμή του γάλακτος είναι 1,04 ευρώ ανά λίτρο, στην Ελλάδα είναι 1,51. Εμείς θέλουμε να περιγράψουμε τον συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο το γάλα στην Ελλάδα πρέπει και μπορεί να κοστίζει 1 ευρώ ανά λίτρο.
Μετά τις διαφωνίες που διαπιστώθηκαν με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ στο θέμα των εξοπλιστικών, κρίνετε ότι ο στόχος του «λαϊκού μετώπου» κλονίζεται;
Η πρόταση του «λαϊκού μετώπου» είναι μια δυναμική πρόταση. Δεν είναι μια ζαριά και δεν έχει προνομιακούς συνομιλητές. Πρόκειται για καταρχήν κοινωνική πρόταση. Συνεπώς εμείς θα επιμένουμε στο «λαϊκό μέτωπο», επειδή και όσο ο κόσμος της Αριστεράς επιμένει στη συνεργασία και την ενότητα της Αριστεράς. Αυτή τη βούληση θα την μετατρέπουμε κάθε φορά σε κάτι συγκεκριμένο. Δεν εννοούμε δηλαδή μια αφηρημένη πολιτική συνεργασιών κάποιων κομματικών ηγεσιών. Για να δώσω ένα παράδειγμα, στο ζήτημα του σιδηροδρόμου που αναφέρθηκα και προηγουμένως, το «λαϊκό μέτωπο» περιλαμβάνει, εκτός από τα πολιτικά κόμματα, τα σωματεία των εργαζομένων στον σιδηρόδρομο, τις τοπικές κοινωνίες που διαπερνούν οι σιδηροδρομικές γραμμές, τους χρήστες του σιδηροδρόμου κ.ά.
Μια και μιλάμε για τον κόσμο της Αριστεράς, ακούγεται αρκετά το τελευταίο διάστημα προς μέλη της Νέας Αριστεράς η προτροπή: ήρθε η ώρα να πάτε στο σπίτι σας. Τι απαντάτε;
Καταρχήν, απαντάμε ότι το σπίτι μας είναι η Νέα Αριστερά, ένα αυτοτελές πολιτικό κόμμα. Έχει ενδιαφέρον ότι και ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ο Σωκράτης Φάμελλος, με αυτό τον τρόπο τοποθετείται, αναγνωρίζοντας στη Νέα Αριστερά ένα διαφορετικό πολιτικό κόμμα.
Έπειτα, ο ΣΥΡΙΖΑ, γιατί αυτόν αφορά ως προορισμό αυτή η προτροπή, είναι ο ίδιος ένα σπίτι που δεν έχει αποφασίσει πού τοποθετείται. Είναι ένα κόμμα που φέρει μια σημαντική πολιτική αντίφαση. Συγκεκριμένα, η μισή περίπου κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι η Νέα Αριστερά απαρτίζεται από περίπου «άφρονες» αριστεριστές. Θέλω να πω ότι η μισή περίπου κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει σχέση με την Αριστερά. Ο αυτονόητος χώρος συνεργασίας για αυτούς θα ήταν το ΠΑΣΟΚ. Στο μεγάλο πολιτικό ερώτημα: ανασυγκρότηση της Αριστεράς ή προσκόλληση στο ΠΑΣΟΚ, όπως ήταν και η λογική του ΣΥΡΙΖΑ της περιόδου 2019-2013, δεν έχει απαντήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Εν τέλει τα «σπίτια» είναι μια δυναμική διαδικασία. Υπάρχει δηλαδή ένα αριστερό κόμμα που λέγεται Νέα Αριστερά και ένα τραυματισμένο, από τις διεργασίες του τελευταίου χρόνου, καθόλου αυτοκριτικό, μπερδεμένο ιδεολογικά και πολιτικά κόμμα που λέγεται ΣΥΡΙΖΑ.
Αν ανατρέξει κάποιος στη σύνθεση της Κεντρικής Επιτροπής της Νέας Αριστεράς θα βρει πολλά πρόσωπα με ιστορική διαδρομή στον χώρο της Αριστεράς αλλά δεν θα βρει πολλά καινούργια πρόσωπα. Αυτό είναι κάτι που σας προβληματίζει;
Ο Αλέξης Χαρίτσης στην ομιλία του και στο Συνέδριο και στη συνεδρίαση του προσωρινού πανελλαδικού συντονιστικού οργάνου που είχε προηγηθεί, ζήτησε ξεβόλεμα και ανανέωση. Ωστόσο, όντως υπάρχουν αδράνειες και ένας «συντηρητισμός», ότι έτσι ξέρουμε να δουλεύουμε και έτσι θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε. Γεγονός προβληματικό, ακόμα και όταν εκκινεί από καλή προαίρεση, για την υπόθεση της Νέας Αριστεράς. Επίσης, υπάρχει κάτι πιο σημαντικό, ίσως, ότι αυτή τη στιγμή στην ελληνική κοινωνία οι τάσεις που θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν ανανέωση δεν επιδιώκουν να εμπλακούν στην πολιτική διαδικασία. Το μεγάλο πρόβλημα που έχει η Αριστερά είναι ότι οι άνθρωποι που έχουν μια κοινωνική ατζέντα δεν έχουν πειστεί και δεν δείχνουν τη διάθεση να υπερβούν τις δικές τους αγκυλώσεις, ώστε η κοινωνική ατζέντα να μετασχηματιστεί σε πολιτική ατζέντα. Μπορώ να δεχτώ την κριτική στη Νέα Αριστερά, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει και ένα ζήτημα αναστολής στην εμπλοκή με την πολιτική διαδικασία. Το παλιό μοντέλο πολιτικοποίησης έχει πεθάνει και το νέο μοντέλο πολιτικοποίησης δεν το έχουμε βρει ακόμα. Αυτό είναι και ευθύνη της Νέας Αριστεράς αλλά και ευθύνη των κοινωνικών υποκειμένων.
Ωστόσο, όμως, θα επιμείνουμε ότι στις διεργασίες του Συνεδρίου της Νέας Αριστεράς δεν υπήρξε μια συντονισμένη και αποτελεσματική πρόβλεψη ώστε ακόμα και εκείνοι και εκείνες που έχουν σε ένα βαθμό ξεπεράσει την αναστολή που περιγράφεις παραπάνω και έδωσαν το παρών, να ενταχθούν στα όργανα του κόμματος.
Ο Αλέξης Χαρίτσης πρότεινε το 20% των οργάνων να είναι καινούργια πρόσωπα και υπήρξε έντονη διαφωνία. Το κοινωνικό δυναμικό της Νέας Αριστεράς δεν έχει φτάσει ακόμα στο σημείο που θα μετασχηματίσει με απόλυτο τρόπο τη βούληση για ανανέωση σε πράξη. Φέρει ίσως και την αρνητική εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ των τελευταίων ετών όπου πολλά δεν ήταν θέμα πολιτικής αλλά προσώπων.
Συνεπώς η Νέα Αριστερά βρίσκεται και αυτή μπροστά στο ζήτημα, που δεν έχει απαντήσει ούτε ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμα, ότι δεν υπήρξε επαρκής και διαρκής αυτοκριτική προσέγγιση της πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης και της οργανωτικής, λειτουργίας από το 2019 και μετά;
Πράγματι, ενώ το Συνέδριο της Νέας Αριστεράς έκανε βήματα προς μια –θαρραλέα κατά τη γνώμη μου– πολιτική αυτοκριτική, και μάλιστα στο πλαίσιο ενός διαλόγου χωρίς ένταση και φανατισμό, δεν υπήρξε ένας εξίσου ουσιαστικός προβληματισμός για το οργανωτικό μοντέλο. Για το τι σημαίνει δηλαδή ανήκω σε ένα κόμμα της Αριστεράς το 2025. Εκεί η Νέα Αριστερά επιφυλάχθηκε αναδιπλωνόμενη. Κατέφυγε δηλαδή σε επιλογές ενός πιο σφιχτού κόμματος, πιο αυστηρού καταστατικού. Κατά κάποιο τρόπο σε ένα αντανακλαστικό του τύπου: έχουμε καεί στον χυλό, φυσάμε και το γιαούρτι. Ενώ η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, θα ήταν να πειραματιστούμε με οργανωτικές μορφές, να επιτρέψουμε αυτό που παλιότερα θα λέγαμε οργανωτικό φιλελευθερισμό, την αυτενέργεια, τα οριζόντια δίκτυα, τις θεματικές οργανώσεις, ώστε να δοκιμάσουμε να απαντήσουμε στο μεγάλο πρόβλημα νεότερων γενιών που δεν βρίσκουν νόημα στο παραδοσιακό μοντέλο στράτευσης.
Και μια τελευταία ερώτηση: στη Νέα Αριστερά σας αφορά το τι πρόκειται να κάνει ο Αλέξης Τσίπρας με την πολιτική του σταδιοδρομία από εδώ και πέρα;
Μας ενδιαφέρει πάρα πολύ τι κάνει ο Αλέξης Χαρίτσης. Αυτός είναι ο πολιτικός στον οποίο έχουμε εμπιστευτεί το βάρος της ανασυγκρότησης της Αριστεράς και ο οποίος έχει καταφέρει να επαναφέρει την αίσθηση ότι έχουμε έναν επικεφαλής όπως οραματιζόμαστε τους επικεφαλής των κομμάτων και των οργάνων στην Αριστερά. Η συζήτηση γύρω από την επαναφορά του Αλέξη Τσίπρα δημιουργεί ένα φάντασμα που πλανάται. Χρειάζεται να αναμετρηθούμε με τα πραγματικά δεδομένα. Ο Αλέξης Τσίπρας αποτελεί προφανώς προσωπικότητα της ελληνικής πολιτικής ζωής, που βαρύνεται με μια σειρά από αδιέξοδες επιλογές το τελευταίο διάστημα. Δεν με ενθουσιάζει ούτε με φοβίζει μια ενδεχόμενη επιστροφή του στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής. Δεν κρέμεται ούτε η χώρα ούτε ο χώρος της Αριστεράς από την επιλογή του.
Ζωή Γεωργούλα, Νίκος Γιαννόπουλος
