Στις 5 Νοεμβρίου, οι ΗΠΑ θα έχουν νέο πρόεδρο και η παγκόσμια τάξη των πραγμάτων θα έχει αλλάξει. Οι δύο υποψήφιοι, Καμάλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ, είναι σχεδόν ισόπαλοι (στην τελευταία δημοσκόπηση ο Τραμπ πετυχαίνει οριακό προβάδισμα) και η νίκη μπορεί να κριθεί από το θέμα που θα κυριαρχήσει στην ατζέντα τις τελευταίες δύο βδομάδες ή από την κινητοποίηση ή αδρανοποίηση κάποιας κοινωνικής ομάδας. Η Νατάσσα Ρωμανού, συμβεβλημένη καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης και φυσική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Γκόνταρντ της NASA, μας μεταφέρει το προεκλογικό κλίμα και τις εκτιμήσεις για το αποτέλεσμα των εκλογών.
Βρισκόμαστε μόλις δέκα μέρες πριν τις προεδρικές εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν τη μάχη στήθος με στήθος. Που θα παιχτεί το αποτέλεσμα;
Τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές οι δημοσκοπήσεις φέρνουν τους δυο υποψήφιους απόλυτα ισόπαλους τόσο στα συγκεντρωτικά αποτελέσματα (49% Χάρις και 47% για τον Τραμπ) όσο και στις λεγόμενες αμφίρροπες πολιτείες (Πενσυλβάνια, Μίσιγκαν, Ουισκόνσιν, Νεβάδα και Βόρεια Καρολίνα). Ενώ αρχικά η ανακοίνωση της απόσυρσης του Μπάιντεν και της υποψηφιότητας της Χάρις έδωσε ώθηση στους Δημοκρατικούς, τώρα φαίνεται ότι η ευφορία υποχωρεί. Ο Τραμπ κρατάει τους ψηφοφόρους του και κερδίζει σιγά σιγά έδαφος.
Η αποχή εκτιμάται ότι θα είναι μεγάλη και αυτό θα στοιχίσει στους Δημοκρατικούς, γιατί οι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι τους είναι αυτοί που απέχουν, σε αντίθεση με τους Ρεπουμπλικάνους που είναι συμπαγείς και στρατευμένοι, στοιχισμένοι πίσω από τον Τραμπ, που πιστεύουν ότι βάλλεται άδικα από τη Δικαιοσύνη και στοχεύεται από δολοφονικές επιθέσεις εναντίον του. Επίσης δεν πρέπει να υποτιμούμε τον χαρισματικό (και τρομακτικό) Βανς, τον υποψήφιο αντιπρόεδρό του, αλλά και τον Ίλον Μάσκ, τον υπερ-μεγαλοεπιχερηματία, που έχει βάλει στόχο του να επανεκλέξει τον Τραμπ, με όποιον τρόπο μπορεί.
Η περίπτωση του Μασκ είναι πρωτόγνωρη για τα αμερικανικά πολιτικά δεδομένα γιατί είναι απροκάλυπτα ανήθικη και ιδιοτελής. Και είναι ένα ακόμα δίδαγμα της έλλειψης πολιτικής παιδείας της σημερινής κοινωνίας. Έφτασε στο σημείο να προσφέρει χρήματα σε όποιον εγγραφεί στους καταλόγους ψηφοφόρων του Τραμπ! Η κυβέρνηση εξαρτάται από τον Μασκ πλέον. Εκείνος ορίζει το πρόγραμμα εκτοξεύσεων της NASA, το Υπουργείο Άμυνας στηρίζεται σε αυτόν για τους δορυφόρους που χρησιμοποιεί. Ο Μασκ παίρνει από την αμερικανική κυβέρνηση γύρω στα 3 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε συμβόλαια. Αλλά ταυτόχρονα και οι κυβερνητικές αρχές τον ελέγχουν για τον τρόπο που λειτουργούν οι εταιρείες του και τα προϊόντα τους (πχ η ασφάλεια των αυτοκινήτων ΤΕΣΛΑ και η ρύπανση που προκαλούν οι πύραυλοί του). Φυσικά και θέλει να ελέγχει την κυβέρνηση ο Μασκ, και το κάνει απροκάλυπτα.
Οι κάλπες έχουν ήδη ανοίξει σε κρίσιμες πολιτείες. Ποια τα συμπεράσματα;
Πάνω από 15 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν ήδη ψηφίσει, 2 εβδομάδες πριν τις εκλογές. Το μεγάλο ζητούμενο είναι τι θα πράξουν διάφορες κοινωνικές ομάδες όπως οι λατινοαμερικάνοι και οι μαύροι άνδρες της μεσαίας τάξης, πολλοί από τους οποίους δυστυχώς δεν βλέπουν στο πρόσωπο μιας γυναίκας, και μάλιστα έγχρωμης, την αρχηγό του κράτους τους. Στο σεξισμό αυτών, έρχεται να προστεθεί ο ρατσισμός των λευκών ανδρών της μεσαίας τάξης. Από την άλλη πλευρά είναι γεγονός ότι η μεσαία, εύπορη τάξη των λευκών πλέον εκπροσωπείται από τους Δημοκρατικούς ενώ η εργατική, μη προνομιούχα τάξη από τους Ρεπουμπλικανούς, περιέργως γιατί δεν κάνουν τίποτα για αυτούς πέρα από λαϊκισμό και συνθήματα χωρίς αντίκρισμα. Μια άλλη ομάδα που θα παίξει ρόλο είναι οι νέοι, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε θέματα φυλετικά, φύλου, περιβάλλοντος, δικαιωμάτων κλπ, ψηφίζουν γενικά υπέρ των Δημοκρατικών και κατά του Τραμπ, αλλά σίγουρα και είναι και πολύ δυσαρεστημένοι με την καταστολή στα πανεπιστήμια, με την ακρίβεια, τη στεγαστική κρίση, τις συστημικές διακρίσεις κλπ. Ο πόλεμος στη Γάζα και η ανικανότητα ή η άρνηση της κυβέρνησης Μπάιντεν να αποτρέψει την γενοκτονία των Παλαιστινίων έχει πικράνει τους μουσουλμάνους που έχουν μεγάλη επιρροή στο Μίσιγκαν, μια πολιτεία κλειδί για τη Χάρις. Αλλά και πολλοί σιωνιστές Εβραίοι θεωρούν ίσως τον Τραμπ πιο ελεγχόμενο. Όταν η διαφορά μεταξύ των υποψηφίων είναι τόσο μικρή όσο δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, κάθε κοινωνική ομάδα μπορεί θεωρητικά και πρακτικά να γείρει την πλάστιγγα στη μια ή την άλλη πλευρά.
Η αμερικάνικη Αριστερά έχει πάρει θέση απέναντι στην Καμάλα Χάρις ή επικράτησε η αντιτραμπική ψήφος και θέση;
Η απογοήτευση της Αριστεράς για την έλλειψη ουσιαστικής διαφοροποίησης της Χάρις από τις πολιτικές Μπάιντεν είναι τεράστια. Μεγαλύτερη από ποτέ – σίγουρα μεγαλύτερη και από τότε που η Χίλαρι Κλίντον έκλεψε την υποψηφιότητα από τον Μπέρνι Σάντερς. Όμως από την άλλη πλευρά, είναι κατανοητό σε όλους, ή τουλάχιστο στους περισσότερους ότι αυτή τη στιγμή απέναντι στη Χάρις είναι ένας Τραμπ που θα είναι πολύ χειρότερος από το 2016, που θα βυθίσει τη χώρα σε 4 χρόνια οπισθοδρόμησης, κοινωνικής και πολιτικής, και θα συμπαρασύρει και ολόκληρο το κόσμο. Και μετά, ο Βανς θα είναι ο επόμενος υποψήφιος πρόεδρος με πολύ καλές προοπτικές και έχοντας καλλιεργήσει ένα κρατικό μηχανισμό υπέρ του. Για το λόγο αυτό και οι περισσότεροι Δημοκρατικοί του αριστερού μπλοκ (π.χ. η Οκάσιο-Κορτέζ και ο Μπέρνι Σάντερς) βοηθούν όσο μπορούν την εκλογή της Χάρις. Αφενός δεν θέλουν να χρεωθούν την ήττα και γιατί κατανοούν ότι η εναλλακτική είναι τρομακτική. Ταυτόχρονα όμως επισημαίνουν την ανάγκη της πολιτικής μαζικού κινήματος που θα πρέπει να αναπτυχθεί οποιοσδήποτε ή οποιαδήποτε εκλεγεί πρόεδρος, την επόμενη κιόλας μέρα.
Οι εκλογές γίνονται εν μέσω γενοκτονίας στην Παλαιστίνη και σφυροκοπήματος του Λιβάνου, με το Ισραήλ να βομβαρδίζει ανεξέλεγκτα και τις ΗΠΑ όπου αντιπρόεδρος είναι η Χάρις να στηρίζουν τη γενοκτονία και τα εγκλήματα πολέμου. Την ίδια ώρα στις ΗΠΑ, έχω την αίσθηση, ότι έχει γιγαντώσει το αντιπολεμικό κίνημα. Θα επηρεάσει τις εκλογές; Πώς;
Δυστυχώς η γενοκτονία στην Παλαιστίνη και οι επιδρομές στο Λίβανο δεν φαίνεται να είναι ψηλά στην ατζέντα του μέσου αμερικανού ψηφοφόρου. Έχει σαφώς σημασία για τους μουσουλμάνους αμερικανούς πολίτες και όλους εκείνους που αντιτίθενται στο πόλεμο, την γεωπολιτική ανασφάλεια και την αδικία. Εφόσον το εκλογικό αποτέλεσμα είναι αμφίρροπο μπορεί να κρίνει τις εκλογές. Δεν ξέρω αν θα δούμε την ίδια επίπτωση που είχε το θέμα αυτό στις βρετανικές εκλογές, αλλά ίσως μετρήσει ειδικά στη πολιτεία του Μίσιγκαν. Στην πραγματικότητα και οι δύο υποψήφιοι, όπως και η πάγια αμερικανική εξωτερική πολιτική, είναι η 100% υποστήριξη του Ισραήλ. Ωστόσο ο Τραμπ ως πρόεδρος θα πάει ακόμα παραπέρα, και θα είναι ακόμα χειρότερα για όλους.
Όσον αφορά το αντιπολεμικό κίνημα θα έλεγα ότι δεν ακούγεται πολύ. Διαδηλώσεις φυσικά γίνονται, αλλά αφενός αμαυρώνονται με ψέματα και ανακρίβειες από τα φιλοτραμπικά ΜΜΕ (κανάλι ΦΟΞ) ή αποσιωπούνται (τα περισσότερα ΜΜΕ) γιατί ελέγχονται από μεγάλα εβραϊκά συμφέροντα. Μετά την οικτρή αντιμετώπιση των φοιτητικών εξεγέρσεων της άνοιξης, από αστυνομία και πρυτανικές αρχές, δεν φαίνεται να γίνεται κάτι μαζικό στους πανεπιστημιακούς χώρους. Και λέω δεν φαίνεται γιατί προσωπικά έχω την αίσθηση ότι ζούμε σε περίοδο νέο-μακαρθισμού στις ΗΠΑ όπου οποιαδήποτε κριτική ενάντια στο πόλεμο στη Γάζα ή τη κυβέρνηση του Ισραήλ θεωρείται επίθεση κατά του κράτους του Ισραήλ και βαφτίζεται αντισημιτισμός, ενώ γίνονται επιθέσεις, αντίποινα, ποινικοποίηση και κυρώσεις σε όσους εκφράζουν δημόσια την αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους. Υπάρχει φόβος στην έκφραση των απόψεών μας στο χώρο της δουλειάς μας, στους φιλικούς, και επαγγελματικούς μας κύκλους. Ευτυχώς που υπάρχουν Εβραίοι όπως ο Μπέρνι Σάντερς και η Ναόμι Κλάιν που δεν μασάνε τα λόγια τους και μπορούμε να παραπέμπουμε σε αυτούς. Για αυτό έχει σημασία οι προοδευτικοί Εβραίοι να πάρουν θέση για τα τεκταινόμενα.
Η ατζέντα θεωρείς ότι περιορίστηκε στα αναπαραγωγικά δικαιώματα της γυναίκας και στην πρόσβαση στην υγεία;
Τα θέματα που κυριαρχούν στην ατζέντα -και όχι με την ίδια σειρά παντού, είναι η οικονομία (η ακρίβεια, η στέγαση), οι μετανάστες, τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα των γονιών και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, το Ισραήλ και η Παλαιστίνη. Τα θέματα αυτά συσπειρώνουν ή αποσυσπειρώνουν διαφορετικές ομάδες και εφόσον οι δύο υποψήφιοι είναι αρκετά κοντά, μπορούν να δώσουν την νίκη στον έναν ή τον άλλον. Επιπλέον μπορούν να αλλάξουν το πολιτικό τοπίο στο Κογκρέσο.
Η κοινωνία είναι πολωμένη; Στο αποτέλεσμα των προηγούμενων εκλογών είδαμε μέχρι και εισβολή στο Καπιτώλιο δυσαρεστημένων και οργισμένων τραμπιστών. Υπάρχει τέτοιος φόβος;
Ο Τραμπ είναι πολύ, πολύ πιο εριστικός, άγριος και χυδαίος από την προηγούμενη φορά. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι εγκληματική. Ήδη λέει ότι οι Δημοκρατικοί εγγράφουν παράνομους μετανάστες για να ψηφίσουν -εμμέσως προεξοφλώντας θέμα εγκυρότητας των εκλογών. Διαρκώς αμφισβητεί και παραβλέπει το Σύνταγμα και τους νόμους. Αν το αποτέλεσμα είναι πολύ κοντά είναι σίγουρο ότι θα το αμφισβητήσει. Μάλιστα πρόσφατα ανέφερε ότι θα εξαπολύσει τον στρατό και την εθνοφυλακή για να αντιμετωπίσουν τον «εσωτερικό εχθρό» αναφερόμενος στην εκλεγμένη αντιπρόσωπο βουλευτή Καλιφόρνιας Νάνσυ Πελόσι και τον Άνταμ Σίφ τον δικαστικό που τον παρέπεμψε για καθαίρεση. Είναι σίγουρο ότι στη θητεία του θα αποζητήσει εκδίκηση και «αντίποινα» και θα χρησιμοποιήσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης για να ερευνήσει τους εχθρούς του[1]. Από την άλλη πλευρά τις τελευταίες μέρες η Χάρις κάνει προεκλογική εκστρατεία έχοντας δίπλα της παλαιότερα στελέχη των Ρεπουμπλικανών, όπως η Λιζ Τσένι, ενώ η παράταξη των Δημοκρατικών ακόμα και της αριστερής πλευράς δείχνει ενωμένη.
Αν εκλεγεί ο Τραμπ τι θα σημαίνει;
To project 2025, το πρόγραμμα του ακροδεξιού Heritage Foundation για τη νέα τετραετία Τραμπ, μας έχει δώσει μια ιδέα τι θα ακολουθήσει. Συγκέντρωση υπερεξουσιών στα χέρια του προέδρου, κάτι σαν απολυταρχία. Θα καταργήσει διατάξεις και νομοθετήματα που έλυναν κοινωνικές διακρίσεις, τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, θα ξαναφέρει τη προσευχή στα σχολεία, θα καταργήσει τις δημόσιες υπηρεσίες που προστατεύουν το περιβάλλον, τη μόλυνση από βιομηχανίες, κλπ. Το σίγουρο είναι ότι η δεύτερη τετραετία Τραμπ θα είναι χειρότερη από τη πρώτη. Και μάλιστα ο Βανς, ο αντιπρόεδρος, είναι και αυτός ένας εξτρεμιστής, αλλά πολύ μεθοδικός και επικοινωνιακός.
Αν εκλεγεί η Χάρις;
Πιστεύω ότι η Χάρις θα είναι περισσότερο προοδευτική από ότι δείχνει τώρα αλλά σίγουρα όχι όσο θα θέλαμε και όσο χρειάζεται ο κόσμος σήμερα. Θα είναι ίσως περισσότερο συντηρητική στα οικονομικά από τον Μπάιντεν, αλλά λιγότερο πολεμικό γεράκι από εκείνον. Άλλωστε έχει πει πολλές φορές ότι οι αρχές της δεν έχουν αλλάξει. Αλλά δεν ξέρουμε τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Σημασία έχει και η σύνθεση του νέου Κογκρέσου όπως θα προκύψει από τις εκλογές. Αυτή τη στιγμή υπερτερούν οι Ρεπουμπλικάνοι κατά μία ψήφο στη Γερουσία (μετά την καθαίρεση του Μενέντεζ) και κατά 8 ψήφους στη Βουλή. Αυτή η ισορροπία θα πρέπει να ανατραπεί είτε εκλεγεί η Χάρις είτε όχι, αν θέλει να έχει τη δυνατότητα να περάσει τα νομοσχέδιά της ή να μπει ένας κάποιος φραγμός στην ανεξέλεγκτη πορεία του πρόεδρου Τραμπ. Τα προγνωστικά αυτή τη στιγμή, για κείνους που τα πιστεύουν, δείχνουν ότι η Γερουσία θα περάσει μάλλον σίγουρα στα χέρια των Ρεπουμπλικάνων ενώ το ίδιο είναι 50-50 για τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
1. https://www.cnn.com/2024/10/21/politics/trump-wild-lewd-rhetoric-analysis/index.html
Ιωάννα Διαλεισμά
