Η μοτοπορεία 1.000 Woltάδων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη την προηγούμενη Παρασκευή, καθώς και οι καθημερινές μαζικές 4ωρες στάσεις που πραγματοποιούν, μας έδειξε ότι το εργατικό κίνημα όταν είναι ζωντανό και παλεύει για τα δικαιώματά του, ξέρει να κερδίζει τόσο την επιβίωσή του, όσο και κύρια την αξιοπρέπεια του προσώπου και της εργασίας του.
Πριν τρία χρόνια θυμόμαστε τις μεγάλες απεργίες και την καμπάνια #cancelefood που ανάγκασε την άλλη μεγάλη εταιρεία του κλάδου των διανομέων έτοιμου φαγητού να υποχωρήσει και να προσλάβει πλέον με συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου περίπου 2.000 διανομείς. Έως τότε απασχολούνταν με συμβάσεις ορισμένου χρόνου μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης, ως αναλώσιμοι εργαζόμενοι δηλαδή.
Τα παιδιά με τα κόκκινα γιλέκα και κουτιά που νίκησαν τότε, έδωσαν τη θέση τους στα παιδιά της Wolt, με τα μπλε γιλέκα και τα μπλε κουτιά. Μόνο που ο αγώνας των τελευταίων ξεκινάει από το μηδέν, καθώς στερούνται οποιουδήποτε εργασιακού δικαιώματος.
Οι Woltάδες είναι freelancers, κάτοχοι μοτοποδηλάτων, που συμβάλλονται (γράφονται) στην πλατφόρμα της Wolt ως συνεργάτες – διανομείς, έχοντας κάνει έναρξη στην εφορία ως δήθεν ελεύθεροι επαγγελματίες, καταβάλλοντας μάλιστα και χρηματική εγγύηση για τη χρησιμοποίηση των στολών με το σήμα της εταιρείας που φορούν.
Θα τους βρείτε στη γωνία κάποιας πλατείας ή σε κάποιο πολυσύχναστο σημείο, πλησίον συνήθως εστιατορίων ή καφέ να περιμένουν παραγγελία, που θα τους αναθέσει το online σύστημα: Από το εστιατόριο τάδε στον πελάτη δείνα, με αμοιβή συνήθως 2-3 ευρώ τη μεταφορά, όπου κι αν είναι. Μπορεί να κερδίζουν από τα φιλοδωρήματα, όταν όμως αυτά καταβάλλονται, καθώς πλέον το ηλεκτρονικό χρήμα κυριαρχεί και σταδιακά εξαφανίζονται και τα ψιλά για ρέστα ή για πουρμπουάρ. Αν δεν αναλάβουν την παραγγελία, πέφτουν σε δυσμένεια και η πλατφόρμα μπορεί να μην τους αναθέσει ξανά μεταφορά. Όλα αυτά, διάφανα, αλγοριθμικά και καθοριζόμενα από ένα αόρατο πρόσωπο: την πλατφόρμα.
Πολλές φορές είναι ξένοι που παλεύουν για ένα πρόσθετο μεροκάματο, άλλες φορές είναι ακόμη και σχεδόν παιδιά με ποδήλατα που ψάχνουν για κάποιο χαρτζιλίκι. Θα περάσουν δίπλα σας σαν αστραπή οδηγώντας επικίνδυνα, καθώς κυνηγάνε το φιλοδώρημα.
Η εταιρεία και η πλατφόρμα δεν ευθύνεται για τίποτε, είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, κακό του κεφαλιού τους.
Από τις αρχές του Σεπτέμβρη ξεκίνησαν νέες μαζικές κινητοποιήσεις, πρώτα από την Θεσσαλονίκη και κατόπιν από την Αθήνα, με τη συμπαράσταση του Συνδικάτου Επισιτισμού και Τουρισμού, ενός συνδικάτου που πλέον έχει μάλλον την καρδιά των εργαζομένων της χώρας και είναι τιμή του που στηρίζει αυτό τον αγώνα.
Η αφορμή ήταν οι μειώσεις της αμοιβής ανά παραγγελία που έγιναν μέσα στο καλοκαίρι, καθώς μάλλον υπήρξε υπερπροσφορά εργατικών (αυτοαπασχολούμενων) χεριών.
Τα αιτήματα απλά: Αύξηση αμοιβών – ελάχιστη αμοιβή ανά ώρα απασχόλησης, απευθείας πρόσληψη ως εργαζομένων από τη Wolt, κάλυψη εργατικού ατυχήματος, χορήγηση μέσων ατομικής προστασίας χωρίς χρηματική εγγύηση, απαγόρευση διανομής σε επικίνδυνες καιρικές συνθήκες.
Αν τους καλύπτει ο νόμος; Μεγάλη κουβέντα. Σε όλη την Ευρώπη απασχολούνταν το 2022 με το σύστημα των πλατφορμών περίπου 28 εκατομμύρια άνθρωποι κυρίως στη διανομή έτοιμου φαγητού και στις υπηρεσίες ταξί (Uber), που αναμένεται να φθάσουν τα 43 εκατομμύρια το 2025. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζει οδηγία που θα θεσπίζει καταρχήν τεκμήριο εξαρτημένης εργασίας. Σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες δικαστικές αποφάσεις έχουν αποδεχθεί ότι οι δήθεν ελεύθεροι επαγγελματίες απασχολούνται στην πραγματικότητα υπό συνθήκες εξαρτημένης εργασίας, ενώ η Ισπανία είναι ίσως η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θέσπισε σχετικό τεκμήριο υπέρ της εξαρτημένης εργασίας. Κατά τα λοιπά, η κάθε χώρα είναι αρμόδια να καθορίσει το καθεστώς εργασίας των εργαζομένων σε πλατφόρμες.
Στην Ελλάδα μετά από μικρές θετικές διατάξεις με τον νόμο 4611/2019 (νόμος Αχτσιόγλου), που αφορούσε όμως απασχολούμενους ήδη με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας (καθώς το φαινόμενο Wolt δεν είχε ακόμη επεκταθεί), ήρθε ο νόμος 4808/2021 (νόμος Χατζιδάκη) που δίκαια επικρίθηκε ως προς το ζήτημα αυτό. Κατά τους εισηγητές του, ο νόμος θα έβαζε τάξη στο σύστημα της απασχόλησης εργαζομένων σε πλατφόρμες ως ελεύθερων επαγγελματιών. Εκείνο που άλλαξε με το αντεστραμμένο κριτήριο που υιοθέτησε («Η σύμβαση μεταξύ ψηφιακής πλατφόρμας και παρόχου υπηρεσιών τεκμαίρεται ότι δεν είναι εξαρτημένης εργασίας, εφόσον ο πάροχος υπηρεσιών δικαιούται, βάσει της σύμβασής του σωρευτικά:..») είναι να κάνουν έναρξη επαγγέλματος οι διανομείς, πληρώνοντας και λογιστή και να εμφανισθούν ενδιάμεσοι πάροχοι υπηρεσιών, πραγματικοί ελεύθεροι επαγγελματίες – εργοδότες, που απασχολούν διανομείς ως μισθωτούς. Είναι οι περίφημοι στολάρχες που αναφέρουν οι Woltάδες στις αναρτήσεις τους. Υπεύθυνος είναι ο κάθε μικρός ελεύθερος επαγγελματίας που συμβάλλεται με τη Wolt και απασχολεί συνήθως αλλοδαπούς ή νέους ανθρώπους, μην καταβάλλοντας συχνά μισθούς και ένσημα, και μην τηρώντας την εργατική νομοθεσία.
Η εταιρεία δεν είναι υπεύθυνη πλέον και με τη βούλα του νόμου, αρμόδια είναι η Επιθεώρηση Εργασίας να κάνει ελέγχους και να επιβάλλει την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας στους ενδιάμεσους. Όμως η Επιθεώρηση Εργασίας είναι δραματικά υποστελεχωμένη, φορτωμένη με ένα εξωφρενικά γραφειοκρατικό σύστημα ελέγχου αγοράς εργασίας, που μόνο για τη νέα ανεξέλεγκτη αγορά των πλατφορμών δεν ταιριάζει.
Οι παλιοί εργολάβοι καθαριότητας, εναντίον των οποίων είχε παλέψει η Κούνεβα και το τότε εργατικό κίνημα, επανεμφανίζονται τώρα ως εργολάβοι διανομής που προσλαμβάνουν υπεργολάβους – εργαζόμενους, ενώ οι δήθεν ελεύθεροι επαγγελματίες κυνηγούν το φτωχοκάματο.
Μόνο που οι εργάτες ξεσηκώνονται και διεκδικούν τα δικαιώματά τους και θα νικήσουν. Αρκεί να τους στηρίξουμε.
Ο Δικαιωματιστής
