Την συνειδητή κρατική εγκατάλειψη των μνημειακών κτιριακών σπαραγμάτων της Γυάρου, με στόχο την μετατροπή της, από τόπο ιστορικής μνήμης, σε «ντίσνεϊλαντ» επιχειρηματικών συμφερόντων καταγγέλλει o Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (1967-1974), με αφορμή, το σχέδιο μετατροπής του κτιρίου των φυλακών σε «water & energy self-sufficient Hub» («αυτάρκη κόμβο νερού και ενέργειας») από ιδιώτες.
Ειδικότερα, ο ΣΦΕΑ, σε σχετική ανακοίνωσή του με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Κάτω τα χέρια από τη Γυάρο!» αναφέρει, ότι σε αυτόν τον «μνημονικό τόπο του Εμφυλίου και της Χούντας», η βιομηχανία αλουμινίου ALUMIL, στο πλαίσιο του «Arxellence 3», που προκήρυξε διαγωνισμό μαζί με την ‘Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου ΑΙΓΕΑΣ’, τελεί υπό την εποπτεία και συνδιοργάνωση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) και έχει τεθεί υπό την αιγίδα του ΥΠΕΝ, του Υπουργείου Πολιτισμού και του επίσημου τουριστικού ιστότοπου Νοτίου Αιγαίου, με χορηγούς επικοινωνίας γνωστά περιοδικά του χώρου της αρχιτεκτονικής και των τεχνικών έργων, ετοιμάζεται μια χρήση, η οποία υπονομεύει τον χαρακτήρα και την ιστορία του μνημειακού συμπλέγματος.
«Αυτός ο μαρτυρικός, από τα ρωμαϊκά ακόμα χρόνια, τόπος παραδόθηκε επίτηδες στη φυσική φθορά, όπως και πολλοί αντίστοιχοι τόποι ιστορικής μνήμης, προκειμένου να βυθιστούν στη λήθη» τονίζει χαρακτηριστικά ο ΣΦΕΑ.
«”Μπορεί ένας τόπος παραδομένος στη φθορά και την εγκατάλειψη να αποκτήσει νέα ζωή;”. Αυτό το ρητορικό ερώτημα θέτει ο διαγωνισμός για την αξιοποίηση της Γυάρου προς ένα “βιώσιμο μέλλον”, αποσιωπώντας ότι αυτός ο μαρτυρικός, από τα ρωμαϊκά ακόμα χρόνια, τόπος παραδόθηκε επίτηδες στη φυσική φθορά, όπως και πολλοί αντίστοιχοι τόποι ιστορικής μνήμης, προκειμένου να βυθιστούν στη λήθη» υπογραμμίζει συγκεκριμένα ο ΣΦΕΑ και προσθέτει:
«Ούτε, βέβαια, ομολογούν ότι η θολή “νέα ζωή” που υπόσχονται για το θανατονήσι, είναι η “χωρίς τα κόμπλεξ του παρελθόντος” επανάχρησή του, δηλ. η τουριστική του εκμετάλλευση, η παράδοσή του σε ιδιωτικά, κερδοσκοπικά συμφέροντα. Η κυβέρνηση, άλλωστε, έχει εφαρμόσει την ίδια αγοραία “συνταγή” στην Δημόσια Παιδεία και Υγεία, στη δημόσια περιουσία και σε οτιδήποτε αποτελεί κοινό αγαθό.
Η Γυάρος και τα άλλα ξερονήσια-τόποι εξορίας όχι μόνο δεν πρέπει να αφεθούν στην τύχη τους, αλλά και μην παραδοθούν στις ‘πράσινες’ ορέξεις του εφοπλιστικού κεφαλαίου και σε εταιρίες που, προκειμένου να διαφημιστούν, δεν ορρωδούν προ ουδενός. Αντίθετα πρέπει να εφαρμοστεί ένα σαφές πλαίσιο προστασίας και ανάδειξης αυτών των τόπων (π.χ. ν. 722/2001, YΠA, ΦΕΚ 182/21-7-2011), όπως εδώ και χρόνια έχουν προτείνει τεκμηριωμένα ειδικοί επιστήμονες αλλά και πρόσφατα ο Σύνδεσμός μας:
Οι αξίες, οι αρχές, το κοινωνικό όραμα των αγωνιστών που μαρτύρησαν στη Γυάρο ενσωματώνουν τον σεβασμό στη φύση απέναντι σ’ αυτούς που επιδιώκουν να μετατρέψουν ένα τοπόσημο ελευθερίας σε τόπο κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης, αφού το 2011 αποχαρακτηρίστηκε ως ‘ιστορικός τόπος’ το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού, με σκοπό την προώθηση επενδύσεων για αιολικά πάρκα.
Η αφιλόξενη Γυάρος, πρέπει να αναδειχθεί σε επισκέψιμο τόπο ιστορικής μνήμης, όπως θεσπίστηκε το 2001, με τη διάσωση και αποκατάσταση των κτηρίων-φυλακών, που το 1947 έχτισαν οι τότε πολιτικοί κρατούμενοι και όπου υπεράσπισαν τις ιδέες και τους αγώνες τους εξόριστοι δεσμώτες της χούντας.’ (Γυάρος, χτες και σήμερα, ΑΠΘ 18-4-2024).
Πριν 50 χρόνια, στις 25 Ιουλίου 1974, την μεθεπομένη της πτώσης της χούντας, συγγενείς και φίλοι, κρατώντας το πανό ‘Δώστε τη χούντα στο λαό’, υποδέχονταν στο λιμάνι του Πόρτο Ράφτη τους εξόριστους που επέστρεφαν από τη Γυάρο. Πενήντα χρόνια μετά δεν πρέπει να επιτρέψουμε στην κυβέρνηση να παραδώσει τη μνήμη της Γυάρου στα νύχια αγοράς, στο όνομα της περιβόητης ‘πράσινης μετάβασης’.
