Πριν από μερικές δεκαετίες, στα ομαδικά αθλήματα υπήρχαν παίκτες που αγωνίζονταν σε κάθε αγώνα, καθ’ όλη τη διάρκεια του. Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η λογική του rotation. Πετυχημένη είναι μια ομάδα με «βάθος στον πάγκο» και καλό «rotation».
Αν μεταφερθούμε σε επίπεδο της εφαρμοσμένης πολιτικής, εύκολα θα ανακαλύψουμε τόσο τη ρηχότητα του «πάγκου» των «αρίστων», όσο και το κάκιστο «rotation» στις υπουργικές θέσεις. Μάλιστα, το rotation στην καρέκλα του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μπορεί να χαρακτηριστεί επιεικώς καταστροφικό. Με κορυφαίο παράδειγμα, βέβαια, τον σημερινό υπουργό κ. Αυγενάκη.
Η θητεία του στο ΥΠΑΑΤ μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί η χειρότερη που έχει υπάρξει. Ο πρωτογενής τομέας της χώρας καταστρέφεται και οι πολιτικές παρεμβάσεις αρχίζουν και τελειώνουν σε επικοινωνιακές δηλώσεις και παρεμβάσεις φωτοβολίδες (όσο γρήγορα ανάβουν, τόσο γρήγορα σβήνουν).
Να πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.
1. Το υπουργείο
Το ΥΠΑΑΤ και οι εποπτευόμενοι φορείς θεωρούνται από τα πιο υποστελεχωμένα υπουργεία. Τόσο, που είναι αδύνατο να τηρηθούν χρονοδιαγράμματα. Μάλιστα, στην παρούσα φάση της κινητικότητας, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν κάνει αίτημα για να φύγουν πάνω από 90 υπάλληλοι. Από την κεντρική υπηρεσία μόνο.
Οι έλεγχοι, τόσο στα τρόφιμα και την ασφάλεια τους, όσο και στο πολλαπλασιαστικό υλικό που εισάγεται στη χώρα, είναι σχεδόν ανύπαρκτοι λόγω έλλειψης προσωπικού. Ο σχεδιασμός της αγροτικής πολιτικής απουσιάζει εδώ και μια πενταετία από την πλατεία Βάθης.
Οι υποδομές καταστρέφονται, όπως μια σειρά έργα για την άρδευση των καλλιεργειών και την αντιμετώπιση της ξηρασίας, αλλά και των πλημμυρικών φαινομένων, που έχουν προωθηθεί στις καλένδες, μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες για την πλήρη ιδιωτικοποίηση του νερού. Τρανό παράδειγμα η Θεσσαλία με την κατά παραγγελία μελέτη της ολλανδικής εταιρείας, αφού απαξιώσαμε όλους τους επιστημονικούς φορείς της χώρας.
Στους δε εποπτευόμενους οργανισμούς του υπουργείου, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη.
2. Ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ
Ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ο μεγαλύτερος σε αριθμό εργαζομένων οργανισμός, κλυδωνίζεται τις τελευταίες ημέρες από την παραίτηση του προέδρου του και την επιστολή που έστειλε στον πρωθυπουργό και στην οποία αναφέρεται: «Όπως καταλαβαίνετε, είναι φανερό ότι το τελευταίο διάστημα, για λόγους ανεξάρτητους της θέλησής μου, δεν μπορώ πλέον να φανώ όσο χρήσιμος επιθυμώ και δύναμαι. Παράλληλα, μου είναι αδύνατο να υπογράφω απευθείας αναθέσεις έργων, όπως μου ζητείται επιτακτικά, με βάση ποικίλες προφάσεις».
Όποιος διαβάσει ολόκληρη την επιστολή, θα δει μια σειρά θέματα τα οποία είναι σημαντικά και για την οικονομία της χώρας και για την προστασία προϊόντων, όπως το γάλα και η φέτα, αλλά και η κατάρτιση των αγροτών να παραμένουν στα συρτάρια, γιατί το ΥΠΑΑΤ δεν νοιάζεται. Γιατί άραγε;
Ένας οργανισμός με εκατοντάδες ερευνητές που θα έπρεπε να δίνει κατευθύνσεις για την πορεία της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας μέσα στο περιβάλλον ανταγωνισμού, αλλά και στις αλλαγές που γίνονται στην ευρωπαϊκή πολιτική. Που θα έπρεπε να είναι οδηγός στην άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και μπροστάρης στα θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης των αγροτών και κτηνοτρόφων στις νέες τεχνολογίες και κατευθύνσεις της παραγωγής. Που θα έπρεπε να του έχει ανατεθεί το σχέδιο για τη θωράκιση της Θεσσαλίας και σε δεύτερη φάση, ολόκληρης της χώρας.
Αντί αυτών, ασχολείται με τις απευθείας αναθέσεις των παραγόντων της κυβέρνησης, υποθηκεύοντας τη βιωσιμότητα του ελληνικού πρωτογενούς τομέα.
3. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ
Με την ίδια λογική κινείται η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ και στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Ο οργανισμός πληρωμών και ελέγχων των κοινοτικών κονδυλίων δεν κάνει πια ούτε έγκαιρες, ούτε έγκυρες πληρωμές. Βέβαια ούτε ελέγχους. Γι’ αυτό, άλλωστε, μπήκε για ένα χρόνο σε επιτήρηση από την ΕΕ. Και γιατί ο κ. Αυγενάκης λέει δημόσια ότι «εξάρθρωσε» σπείρα «λαμόγιων» που λυμαίνονταν των ΟΠΕΚΕΠΕ και «κατόπιν ενεργειών του» ξεμπλόκαραν τα 16.500 ΑΦΜ που ήταν σε έλεγχο. Mπροστά στους εκπροσώπους της DG AGRI, που ρωτούσαν εάν πράγματι είναι ανεξάρτητος οργανισμός ο ΟΠΕΚΕΠΕ.
Τη στιγμή που ενάμιση χρόνο τώρα και η αντιπολίτευση και οι επιστημονικοί φορείς έχουν επισημάνει την απουσία διαβούλευσης και ενημέρωσης των αγροτών για τη νέα ΚΑΠ, τις προϋποθέσεις, τις μεγάλες αλλαγές που έχουν γίνει, τα προβλήματα και πως θα αντιμετωπιστούν. Αποτέλεσμα, το χάος των πληρωμών στη βασική ενίσχυση και τα οικολογικά σχήματα.
Το μάρμαρο, δηλαδή, το πλήρωσαν και το πληρώνουν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι και κυρίως οι συνεπέστεροι από αυτούς. Όσοι/ες εφάρμοσαν τις απαιτήσεις με αποδεικτικά στοιχεία, βρέθηκαν να παίρνουν λιγότερα χρήματα από τους αεριτζήδες. Κάτι σαν την κυβέρνηση, δηλαδή.
4. Ο ΕΛΓΑ
Τα πράγματα στον ΕΛΓΑ, τον δημόσιο φορέα που ασφαλίζει την αγροτική παραγωγή, έχουν χτυπήσει κόκκινο. Ένας ασφαλιστικός οργανισμός χωρίς λεφτά στο ταμείο. Χωρίς εκτιμητές, χωρίς πληροφορικάριους, χωρίς γενικώς!
Τέλος Μαΐου και τα χρήματα για τις ζημιές του 2023 τέλειωσαν, χωρίς να έχουν εξοφληθεί οι ζημιές του 2023. Όσοι πληρώθηκαν – πληρώθηκαν, οι υπόλοιποι θα πληρωθούν μετά τον Οκτώβριο του 2024 (μην μπερδεύεστε: για τις ζημιές του 2023, μιλάμε). Πάνω από έναν χρόνο μετά τη ζημιά. Και αυτές οι ζημιές του 2023 θα πληρωθούν από τις ασφαλιστικές εισφορές του 2024. Γιατί αυτό νομοθέτησαν. Για το 2024 έχει ο θεός…
Γιατί 5 χρόνια τώρα, ενώ είχαν όλα τα εργαλεία στα χέρια τους, δεν έκαναν τίποτα. Ο Βορίδης ήθελε να δώσει τον ΕΛΓΑ στους ιδιώτες και οι άλλοι 3 διάδοχοί του, δεν ξέφυγαν από την εκλογική τους περιφέρεια. Πλήρωσαν, όμως, 1 περίπου δισ. στην Παγκόσμια Τράπεζα για την αναλογιστική που έβγαλε τα ίδια συμπεράσματα με τη μελέτη των 60.000 ευρώ του ΕΛΓΑ. Τέσσερα χρόνια μετά τις αναλογιστικές αποφάσισαν να ρίξουν στάχτη στα μάτια του κόσμου και έβγαλαν σε διαβούλευση το νέο κανονισμό.
Δυόμιση σελίδες αερολογίες, για να καλύψουμε την υποχρέωση ως τις ευρωεκλογές. Τη στιγμή που το ΓΕΩΤΕΕ τους έχει καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση.
Οι χαμένες ευκαιρίες
Από το 2019 ο πρωτογενής τομέας έχασε δύο μεγάλες ευκαιρίες για έργα υποδομής και για να ακολουθήσει τις αλλαγές στη γεωργία και κτηνοτροφία. Η πρώτη, το ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που από τα 31,5 δισ. ευρώ κατευθύνονται στη γεωργία 500 εκατ., χωρίς να έχουν εκταμιευτεί ούτε αυτά ακόμα, με τα έργα υποδομής και κυρίως τα αρδευτικά να κατευθύνονται σε ιδιώτες μέσω των ΣΔΙΤ.
Η δεύτερη είναι η ευκαιρία μέσω των αλλαγών στην ΚΑΠ να αναδείξουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ελληνικών αγροδιατροφικών προϊόντων, να μοιράσουμε δίκαια τις επιδοτήσεις των οικολογικών σχημάτων και να ανακοινώσουμε όλα εκείνα τα μέτρα του ΠΑΑ που θα βοηθήσουν την επανεκκίνηση του πρωτογενή τομέα.
Αντί για αυτά, η κυβέρνηση της ΝΔ δια των υπουργών ΑΑ&Τ, σκορπάει χρήματα σε αμφίβολης επιτυχίας μέτρα, διενεργεί απευθείας αναθέσεις προς όφελος κάποιων που μόνο αυτή γνωρίζει και όχι για το καλό του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα.
Ο Φάνης Κουρεμπές είναι γεωπόνος και μέλος του ΔΣ ΓΕΩΤΕΕ
