Όπως συνηθίζει η συγγραφική κολεκτίβα Wu Ming (εν μέρει διάδοχο σχήμα της πολιτιστικής κολεκτίβας Luther Blissett), έτσι και στη Στρατιά των Υπνοβατών επιστρέφει σε ένα μείζον ιστορικό γεγονός στο πλαίσιο του οποίου στήνει το λογοτεχνικό της σύμπαν.
Εδώ, όλα αρχίζουν την 21η Ιανουαρίου του 1793: τη μέρα που οδηγείται στην γκιλοτίνα ο Λουδοβίκος Καπέτος, ένας ακόμη κρίκος της δυναστείας των Καπετιδών Βουρβόνων: ο Λουδοβίκος ΙΣΤ’ της Γαλλίας. Με φόντο εκείνα τα ταραγμένα χρόνια των διαρκών ανατροπών, οι Wu Ming στήνουν μια τοιχογραφία όπου παρελαύνουν ο Ροβεσπιέρος ή ο Σεν-Ζιστ αλλά και πρόσωπα από τις σημειώσεις της επίσημης ιστορίας, οι Γιακωβίνοι της γειτονιάς του Αγίου Αντωνίου («το τελευταίο προπύργιο των ξεβράκωτων») και οι αντεπαναστάτες της Βανδέας, οι μαυραγορίτες που κρύβουν τα τρόφιμα από τους πεινασμένους κατοίκους του Παρισιού και οι επαναστάτριες πλέκτριες, οι γυναίκες που παλεύουν για να κερδίσουν κι αυτές δικαιώματα αυτονόητα για τους άνδρες. Κάποιες μάλιστα έφταναν να πουν ότι «οι γυναίκες πρέπει να είναι πολίτισσες» ή ότι «ακόμη και λευκοί και μαύροι είναι ίσοι!», άλλοι σκέφτονται ότι «πολλά πράγματα έπρεπε να αλλάξουν, έτσι ώστε το παρελθόν να έχει μέλλον», άλλοι πάλι αναρωτιούνται: «θα μείνει τίποτα από τον παλιό κόσμο;». Και μέσα σε όλα αυτά, τα έργα του Μολιέρου, ο Γκολντόνι, ο Μεσμέρ και οι οπαδοί του, και άλλα πολλά.
Ήταν η εποχή που κάθε άνδρας και κάθε γυναίκα στη Γαλλία ήξερε τι είχε μπροστά της: «ήταν η ώρα να διαλέξει με ποιο μέρος θα ήταν». Ενώ οι φιλομοναρχικοί καραδοκούσαν και συνωμοτούσαν διαρκώς, η επανάσταση όφειλε να αντιμετωπίζει διαδοχικά διλήμματα για τον δρόμο που έπρεπε να ακολουθήσει. Σε έναν καθημερινό πολιτικό και κοινωνικό ανεμοστρόβιλο, «αυτός που κάνει μισή επανάσταση δεν κάνει τίποτε άλλο από το να σκάβει τον λάκκο του», κραυγάζει ο Σεν-Ζιστ, ενώ η 9η Θερμιδώρ πλησιάζει και οι αντεπαναστατικές συμμορίες (οι «υπνοβάτες» – η φράση «the army of sleepwalkers» προέρχεται από το τραγούδι «The sleepwalkers» του Πίτερ Χάμιλ) δρουν όπου και όπως μπορούν. Και ο Σκαραμούς;
Το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει και παλιότερα, το 2016, από τις εκδόσεις Εξάρχεια, σε μετάφραση Παναγιώτη Καλαμαρά.
Επίσης, το 2023 κυκλοφόρησε στα ελληνικά και το πιο πρόσφατο (2022) βιβλίο των Wu Ming με τίτλο «UFO 78» (μτφ. Άννα Γρίβα, Εκδόσεις των συναδέλφων), το οποίο μας μεταφέρει στην Ιταλία του 1978, στις μέρες της απαγωγής του Άλντο Μόρο.
Κώστας Αθανασίου
