Τα πενήντα χρόνια από το Πολυτεχνείο φέτος και τα πενήντα χρόνια δημοκρατίας του χρόνου, στην εγκαθίδρυση της οποίας το Πολυτεχνείο συνέβαλε, αποτελούν μια σημαντική στιγμή αναστοχασμού. Τα κέρδη αυτής της περιόδου δεν είναι λίγα.
Είναι η πιο μεγάλη περίοδος ειρήνης και η πιο μεγάλη περίοδος αβασίλευτου καθεστώτος που γνώρισε το νέο ελληνικό κράτος. Είναι επίσης η πιο μεγάλη περίοδος διεύρυνσης διαφόρων ελευθεριών που προηγουμένως ήταν μικρότερες ή δεν υπήρχαν καν. Η αβασίλευτη δημοκρατία των τελευταίων πέντε δεκαετιών, έστω και αν έχει μπόλικες μαύρες τρύπες και ελλείμματα, είναι ό,τι καλύτερο γνώρισε η Ελλάδα στη μεταοθωμανική ιστορία της.
Συνήθως λέγεται ότι είναι και η πιο μεγάλη περίοδος σταθερότητας που έχει γνωρίσει η σύγχρονη Ελλάδα. Αυτό ίσχυε όμως μέχρι το 2008, τα πρώτα τριάντα πέντε χρόνια δηλαδή αυτής της περιόδου, όσο η πορεία ήταν ανοδική. Η περιπέτεια στην οποία μπήκε η χώρα έκτοτε, μόνο σε περίοδο σταθερότητας δεν παραπέμπει, τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο. Η υποχώρηση της δημοκρατίας και της εθνικής ανεξαρτησίας ήταν κολοσσιαία, ενώ η κοινωνία δηλητηριάστηκε από ένα αίσθημα μόνιμης αβεβαιότητας.
Ούτε σταθερότητα, λοιπόν, ούτε κανονικότητα. Ο κύκλος αυτός, όπως όλα δείχνουν, αργεί να κλείσει και δεν ξέρουμε και αν θα κλείσει ποτέ. Οι μισθοί πόρρω απέχουν από το να επανέλθουν στα επίπεδα του 2008. Συνδικαλιστικές διεκδικήσεις δεν υφίστανται και ο μισός πληθυσμός ζει με μισθούς και εισοδήματα που του επιτρέπουν απλώς να επιβιώνει, να πληρώνει δηλαδή ίσα ίσα σούπερ μάρκετ και λογαριασμούς, κι αυτό με δυσκολία, χωρίς καμία σχεδόν δυνατότητα για ψυχαγωγία ή διακοπές, πόσο μάλλον για αποταμίευση. Επειδή όμως από το 2017 και μετά η οικονομία κουτσά στραβά αναπτύσσεται πάλι, την υπεραξία που δημιουργείται την καρπώνονται άλλοι και οι ανισότητες αυξάνονται.
Επιπλέον, λίγες από τις νέες συμβάσεις εργασίας είναι αορίστου χρόνου, η δουλειά με μπλοκάκι έχει αυξηθεί κατακόρυφα, αποκλείοντας δώρα και αποζημιώσεις. Επί δεκαπέντε χρόνια τώρα ο μισός πληθυσμός και πλέον κινείται σε τεντωμένο σχοινί και η πρόσφατη συντηρητική στροφή του είναι μάλλον προϊόν αμυντικής στάσης παρά βαθύτερων επιλογών: να μη διαταραχθεί η εύθραυστη ισορροπία, να ισορροπήσουμε εδώ που είμαστε και μετά βλέπουμε. Κάπως έτσι δέχεται και φιλοδωρήματα, δέχεται και pass διά πάσαν νόσον, και ανταποδίδει διά της ψήφου τιμωρώντας όσους δεν ακούνε όσο θα ήθελε την κραυγή και δεν αντιλαμβάνονται πλήρως το μέγεθος του προβλήματος.
Η εκλογή, μάλιστα, από τους ψηφοφόρους, εκεί όπου δεν διακυβεύονται και πολλά, του πρώτου ανθρώπου που εμφανίζεται μπροστά τους, με την έννοια της ψήφου σε μέχρι πρότινος άγνωστους στο ευρύ κοινό υποψηφίους στους οποίους ανατέθηκε η αξιωματική αντιπολίτευση ή η διοίκηση της πρωτεύουσας, είναι ταυτόχρονα δείγμα ανάγκης ανανέωσης και κίνηση απελπισίας. Ο ψηφοφόρος μοιάζει με κάποιον που νιώθει το σπίτι του περικυκλωμένο, νιώθει τον κίνδυνο διαρκώς παρόντα, τον κλοιό να σφίγγει γύρω του, και παίρνει τηλέφωνο στα τυφλά ζητώντας βοήθεια απ’ όποιον το σηκώσει. Και ό,τι τύχει…
Μανώλης Πιμπλής
