Την Παρασκευή στην ΑΣΟΕΕ πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση του site k-lab, «Πες μου τι γίνεται μ’ εκείνα τα παιδιά. Το φοιτητικό κίνημα του ’06 -’07: Νοσταλγία ή παρακαταθήκη για το μέλλον;». Η προσέλευση ήταν από νωρίς πολύ καλή, σε αντίθεση με τις συνήθειες του φοιτητικού κινήματος, και περίπου στις 20:30 το αμφιθέατρο γέμισε και ξεκίνησε η συζήτηση. Η Ειρήνη Γαϊτάνου, η Αλίκη Κοσυφολόγου, ο Ηλίας Χρονόπουλος και ο Κώστας Γούσης, όλοι και όλες συμμετέχοντες/ουσες στο φοιτητικό κίνημα του 2006-2007, υποδέχτηκαν με ολιγόλεπτες ομιλίες τον κόσμο που πήγε να ακούσει και να μιλήσει. Παρούσα και η τότε ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ που συμμετείχε ενεργά στις κινητοποιήσεις μαζί με τους φοιτητές. Μάλιστα ο Λάζαρος Απέκης σε κλίμα συγκίνησης πήρε το λόγο και αναφέρθηκε, ανάμεσα σε άλλα, στη στάση των πανεπιστημιακών εκείνο το χρονικό διάστημα.
Συζητάμε ήσυχα κι απλά
Πολλοί και πολλές τότε φοιτητές και φοιτήτριες που συμμετείχαν ενεργά στις κινητοποιήσεις πήραν το λόγο και αναφέρθηκαν στις εμπειρίες τους τότε και στα καθήκοντα του κινήματος τώρα. «Και να αδερφέ μου που μάθαμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα, ήσυχα κι απλά», τιτλοφορεί την αποτίμηση της η συντακτική ομάδα του k-lab σε άρθρο που ανέβασε στο site την Παρασκευή και πράγματι έτσι ήταν. Οι ομιλητές και ομιλήτριες, ως επί το πλείστον, δεν απεραντολογούσαν και κατάφερναν να ερμηνεύουν τη συλλογική δράση με κρουστικό τρόπο. Πιο κομβικά, μπόρεσαν να ενεργοποιήσουν τη συλλογική μνήμη, όχι μόνο νοσταλγώντας τις ηρωικές εποχές της νιότης, που πλέον δε θα ξαναέρθει, αλλά έχοντας κατά νου ότι η συλλογική δράση συνίσταται και στις πλαισιώσεις της τότε, τώρα και στο μέλλον. Με άλλα λόγια, η ηγεμονία συγκεκριμένων αφηγήσεων και όχι άλλων ως διαρκής διαπάλη που παράγει αποτελέσματα σε χρόνο ενεστώτα, δεν είναι ήσσονος σημασίας, τουναντίον, εισφέρει ή και όχι -στο εύρος που της αναλογεί και σε συνάφεια με αρκετά άλλα- στην ενδεχόμενη αναζωπύρωση της κοινωνικής κινητοποιήσης.
Το πλέον κομβικό απότοκο, όμως, της συλλογικής δράσης των φοιτητών/τριών, δεν συνίστατο απλώς στην ερμηνεία της νίκης ή της ήττας του κινήματος, αλλά περισσότερο στην ενδογενή δημιουργία μιας ριζοσπαστικής, αριστερής πολιτικής κουλτούρας σε μειοψηφικές μερίδες της ελληνικής νεολαίας, αν τη σκεφτούμε συνολικά, ως κοινωνική κατηγορία. Οι κινηματικές επιτελέσεις, καθώς και η μύηση στα πολιτικά τελετουργικά, η δημιουργία δεσμών μεταξύ των συμμετεχόντων, τα μεστά κοινά βιώματα και συναισθήματα (πολύωρες συνελεύσεις, πορείες, δακρυγόνα, συλλήψεις, αγωνία, φόβος, ματαίωση, όμως και χαρά, νίκη, ενθουσιασμός, έρωτας) είναι χαρακτηριστικά της. Οι όποιοι υποφωτισμοί πτυχών της περιόδου από τους συμμετέχοντες (συμμετοχή και της ΠΑΣΠ στο κίνημα, πολλές αντιεξουσιαστικές ομάδες που συνεισέφεραν, ανεξάρτητα σχήματα που δεν εντάσσονταν στην ενδοχώρα της καθιερωμένης φοιτητικής αριστεράς, οι χιλιάδες ανένταχτοι/ες που ήταν η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που γέμιζαν τα αμφιθέατρα και τους δρόμους και παρέμειναν συνειδητά εκτός οργανώσεων και τα επόμενα χρόνια) είναι εύλογοι.
Το κοινωνικό κεφάλαιο
O Mario Diani στην εργασία του για τη σχέση κοινωνικών κινημάτων και κοινωνικού κεφαλαίου*, αντλώντας από τον Bourdieu, αναφέρει ότι το κεφάλαιο αυτό αφορά στους δεσμούς που δεν είναι απαραίτητο ότι συνεπάγονται την παρουσία μιας συλλογικής ταυτότητας, ωστόσο βασίζονται σε συναισθήματα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αμοιβαίας αναγνώρισης ανάμεσα στους δρώντες που εμπλέκονται. Όσο μεγαλύτερο το εύρος των δεσμών του κοινωνικού κεφαλαίου που αναδύεται από μια περίοδο παρατεταμένης κινητοποίησης, τόσο μεγαλύτερη αναμένεται η επίπτωση ενός κοινωνικού κινήματος. Το κοινωνικό κεφάλαιο είναι οι κοινωνικές σχέσεις μέσα από τις οποίες οι πόροι κυκλοφορούν, η εμπιστοσύνη και τα πρότυπα γενικεύονται και αναπαράγονται.
Με αυτόν τρόπο, σε μια κοινωνία που απεχθανόταν τις μεγάλες αφηγήσεις οι φοιτητές/τριες διεκδίκησαν δυναμικά και παρεμποδιστικά δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο. Στην εποχή της υπεροχής του ατομικού δρόμου σε όλα, η συλλογική δράση αποδεικνύονταν αν μη τι άλλο μια γεμάτη, μεστή εμπειρία. Η διευρυμένη αυτή κοινωνική δικτύωση είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν της κινητοποίησης και εμπεδώνει τους δεσμούς της με κοινά ενδιαφέροντα, σε κοινούς τόπους, σε κοινούς χρόνους.
Βεβαίως, αυτή η δημιουργία ενός νοητού δικτύου των δικτύων των μικρόκοσμων που αλληλοαναγνωρίζονταν στα επόμενα χρόνια ότι συνυπήρξαν στις ίδιες διαδικασίες δίκαιων διεκδικήσεων, είναι διαδικασία που δεν μπορεί με ευκολία να αποτυπωθεί. Το k- lab όμως τα κατάφερε να κάνει μια εξαιρετική αρχή. Εξίσου μη αποτυπώσιμη είναι η συσσώρευση χρήσιμων για τη διεκδίκηση κεφαλαίων σε αυτή τη μερίδα του πληθυσμού, ως αποτέλεσμα της συμμετοχής στη συλλογική δράση του 2006-2007: επικοινωνιακοί πόροι, ριζοσπαστική σκοπιά θέασης της πραγματικότητας, ηγετικό κεφάλαιο, συντελούν στην ενδογενή δυναμική που ανέπτυξε η διαδικασία του φοιτητικού κινήματος και υποβοηθούν στην αναβαθμισμένη διεκδίκηση των επόμενων χρόνων.
K-lab
Το k-lab, που αποτελεί κατά κάποιο τρόπο γέννημα και του φοιτητικού κινήματος του 2006-2007, θα συνεχίσει να δημοσιεύει για εκείνα τα παιδιά και μάλιστα απευθύνει κάλεσμα για περισσότερες συνεισφορές. Είναι πιθανόν οι καταγραφές να αποτελέσουν μέρος ενός βιβλίου. Η συντακτική ομάδα του k-lab απευθύνει επίσης «πρόταση για τη δυνατότητα συγκρότησης ενός πιο μόνιμου εργαστηρίου διαλόγου και κοινής δράσης αυτής της γενιάς, που θα συνιστά ένα κοινό πεδίο μέσα στο οποίο θα αναπτύσσονται λόγοι, συζητήσεις, πρακτικές και νοήματα» και καλεί σε διαδήλωση στις 18 Μαρτίου διεθνή ημέρα δράσης κατά του ρατσισμού, του πολέμου, του φασισμού και της φτώχειας, και ενάντια στη συμφωνία της ντροπής Ε.Ε.-Τουρκίας.
Η ιδέα ενός μόνιμου εργαστηρίου είναι έτσι κι αλλιώς εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Η πολιτιστική ηγεμονία των τριαντάδηρων -και μάλιστα αυτής της σκοπιάς- τώρα τελευταία έχει αρχίσει και αναδύεται στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό. Σε αντίθεση με την οικονομική θέση αυτής της γενιάς, πού είναι καθόλα επισφαλής και κατώτερη προσδοκιών και σπουδών, η κουλτούρα, οι παραστάσεις, η πράξη που φέρει μαζί της από την πρώτη της νιότη και τη μακρά μετεφηβία μεταβιβάζεται προς τα πάνω και προς τα κάτω. Το στοίχημα θα ήταν, όμως, να αποδείξει ότι δεν ησύχασε και στο επίπεδο της ριζοσπαστικής πολιτικής πρακτικής.
Πολιτικός στόχος δύσκολα επιτεύξιμος μιας και που οι όποιες καινοτομίες (οργανωτικές, λόγου ή/και δράσης) αντιμετωπίζονται στην αρχή διστακτικά ή και εχθρικά, μιας και είναι ανοίκειες. Οι εναλλακτικές από τις κυρίαρχες ριζοσπαστικές νόρμες στηλιτεύονται ως ετεροδοξία από τους θεματοφύλακες της όποιας ορθοδοξίας που συνήθως αφθονούν τόσο σε μια εποχή συγκρουσιακής ρηχίας.
Τα παιδιά στο k- lab προσπαθούν αλλιώς, και φαίνεται να το κάνουν εξαιρετικά με πρόνοιες πράξης, συνέχειας, προοπτικής.
* Mario Diani (1997), Social movements and social capital: a network perspective on movements outcomes, στο Mobilization: An international journal, τχ 2(2), σελ. 129-147.
Βασίλης Ρόγγας
Πηγή: Η Εποχή
