Με το πέρασμα των χρόνων μου δημιουργείται η πεποίθηση ότι οι κοινωνικές ωδίνες δεν μεταφράζονται αυτομάτως σε πολιτική υπεροχή και εκλογικές νίκες. Ας δούμε τη συγκυρία:
Θηριώδεις φωτιές, πρωτοφανείς πλημμύρες, ζωές περιουσίες χαμένες, κατεστραμμένες, βυθισμένες στα αποκαΐδια και τη λάσπη. Το επιτελικό κράτος αποκαθηλωμένο ακόμα και από τους βασιλικότερους.. Ταυτόχρονα η ακρίβεια καλπάζει, εξαϋλώνει μισθούς και συντάξεις, οι μηχανισμοί κερδοφορίας καλά κρατούν, μόνιμη πλέον επωδός «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
Παρ όλα αυτά δήμαρχοι και περιφερειάρχες που άφησαν τις πόλεις τους και τις περιφέρειες τους ανοχύρωτες, δημοσκοπικά τουλάχιστον, απολαμβάνουν την πιθανότητα επανεκλογή τους
Στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο, οι 5 τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν την φθορά της ΝΔ, παρ’ όλο που παραμένει κυρίαρχη στο πολιτικό σύστημα, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι στάσιμος. Δεν εισπράττει καν το προσδοκώμενο ενδιαφέρον που κάθε νέα ηγεσία αναμένει.
Στο έδαφος της πραγματικής πολιτικής το τοπίο δεν αλλάζει, η ΝΔ συνεχίζει να προωθεί τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, άνευ αντιπάλου. Ακόμα και η προκλητική διάλυση των εργασιακών σχέσεων δεν βρήκε σοβαρή αντίσταση. Όπως και η θεσμική κατάληψη του κράτους από την κυβερνητική πλειοψηφία. Η αλλαγή της ουσίας του καταστατικού της ΑΑΔΕ δείχνει ότι ουδείς, από τον μπλοκ εξουσίας, είναι διατεθειμένος να υπερασπιστεί τη συνταγματική νομιμότητα. Στο μπλοκ εξουσίας δεν συγκαταλέγονται μόνο οι βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας, συνεπικουρούμενοι από την Ελληνική Λύση, αλλά και δημοσιογράφοι, κανάλια και «διανοούμενοι του κράτους» που αρθρογραφούν ή σιωπούν εύγλωττα
Οι εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν προσέφεραν σπουδαία πράγματα στη δημιουργία εναλλακτικού πολιτικού σχεδίου, παρά τις δικές μας προσπάθειες να πολιτικοποιήσουμε τη συζήτηση και να δώσουμε παραδείγματα προγραμματικής εμβάθυνσης. Η νέα ηγεσία δεν φαίνεται να έχει τις προϋποθέσεις κατάθεσης εναλλακτικού πολιτικού σχεδίου, μάλλον ούτε την επιθυμία. Αυτό σημαίνει ότι τα δικά μας πολιτικά καθήκοντα δεν εξαντλούνται στην κριτική των αιτιών που μας έφεραν μέχρι εδώ, αλλά στο εναλλακτικό προγραμματικό και πολιτικό σχέδιο. Γνωρίζουμε εκ πείρας ότι ένα «ταραγμένο» εσωκομματικό καθεστώς οδηγεί στην καλύτερη περίπτωση σε ενδοσκόπηση, σε χειρότερη σε «ξεκαθάρισμα» λογαριασμών. Και οι 2 εκδοχές όμως αφήνουν αδιάφορη την κοινωνία και ιδιαίτερα εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που μας ενδιαφέρουν, τα οποία δεν αναγνωρίζουν το εαυτό τους και τα συμφέροντα τους στην εσωκομματική σύγκρουση, με συνέπεια να οδηγούνται μοιραία σε μειωμένες ή και μηδενικές προσδοκίες από το πολιτικό σύστημα και τις περισσότερες φορές σε αποχή από την πολιτική. Με αυτή την έννοια δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε την υποχρέωση προγραμματικής επάρκειας, πολιτικής συνέπειας και κοινωνικής και κινηματικής απεύθυνσης. Όλα αυτά δηλαδή που αγνοήθηκαν τα τελευταία χρόνια με συνέπεια τις διαδοχικές ήττες και την κατάρρευση της αξιοπιστίας μας.
Ένα προδιαγεγραμμένο αποτέλεσμα
Το αποτέλεσμα των εσωκομματικών εκλογών για την ανάδειξη προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν προδιαγραμμένο, είχαν προηγηθεί πολιτικές επιλογές, όλη την προηγούμενη περίοδο, οι οποίες καθιστούσαν το κόμμα ανοχύρωτο, όχι μόνο στους «περαστικούς» αλλά και στην παρέμβαση επιχειρηματικών και εκδοτικών συμφερόντων. Το καταστατικό και η διαδικασία εκλογής, η οποία επιτρέπει στον καθένα -έναντι 2 ευρώ και χωρίς καμιά άλλη κατάθεση ενδιαφέροντος και συμμετοχής- να καθορίζει την ηγεσία ενός κόμματος της Αριστεράς, ούτε στα όνειρα κάθε νεοφιλελεύθερου μπορούσε να υπάρξει. Ομοίως και η «αδιαμεσολάβητη» σχέση του «αρχηγού» με την κοινωνία, στην οποία τα κομματικά όργανα και τα μέλη με κριτική ματιά είναι βαρίδια, όπως καλλιεργήθηκε συστηματικά στα ΜΜΕ και κοινωνικά δίκτυα, προκειμένου να βρει ερείσματα σε ευρύτερα μέλη και ψηφοφόρους του κόμματος. Το κυνήγι των διαφωνούντων, ως υπονομευτών, έγινε η στρατηγική που κερδίζει, και την ίδια στιγμή η μέθοδος προκειμένου να μην αποδοθούν οι ευθύνες για τις διαδοχικές ήττες. Όποιος διαφωνούσε με αυτές τις επιλογές γινόταν βορά των δημοσιογράφων –ακόμα και του φιλικού μας τύπου- των καναλιών και του διαδικτύου. Πρωτοφανής λεκτική βία και απειλές, ενορχηστρωμένη από σημαντική μερίδα του κόμματος με πρόθυμους ψηφοφόρους να αφήσουν και τη δική τους ψηφιακή λάσπη. Ένα τοξικό και ζοφερό πλαίσιο αντιπαράθεσης που είναι να αναρωτιέσαι πως είναι δυνατόν να συνυπάρχουν στο ίδιο κόμμα 2 κόσμοι τόσο διαφορετικοί. Διαφορετικοί όχι μόνο πολιτικά, αλλά βαθιά πολιτισμικά. Άποψή μου ότι αυτό τον κατήφορο όφειλε να τον ανακόψει ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, διατηρώντας την ουδετερότητά του, αλλά μην επιτρέποντας τους άλλους να ομιλούν στο όνομά του.
Η επόμενη μέρα
Η επόμενη μέρα, μετά την εκλογή του Στέφανου Κασελάκη ως πρόεδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, αιωρείται μεταξύ επανεκκίνησης και αποδρομής. Βλέπετε ο πολιτικός συσχετισμός που ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος δεν είναι αχαρτογράφητος, άγνωστες είναι οι πεποιθήσεις και οι προθέσεις του νέου προέδρου. Θα δείξει όμως σύντομα. Γνωστές όμως είναι οι απόψεις και οι προθέσεις εκείνων των στελεχών που τον πλαισιώνουν, δεν τις κρύβουν εξάλλου. Το συντηρητικό κομμάτι της Κίνησης Μελών έχει το πάνω χέρι στην ηγετική ομάδα του Στ. Κασελάκη, την επομένη μάλιστα της εκλογής ή μάλλον το ίδιο βράδυ, δεν έκρυψε τις προθέσεις του: μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο κέντρο, αλλαγή του ονόματος, απεύθυνση στα μεσοστρώματα, εγκατάλειψη του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και προσχώρηση στη σοσιαλιστική ευρωομάδα κ.α. Όσον αφορά τις κομματικές λειτουργίες, εξουσιαστικός αυταρχισμός: απειλές για διαγραφές, παράκαμψη του καταστατικού και του κανονισμού της κοινοβουλευτικής ομάδας, μετάθεση στο απώτερο μέλλον του Συνεδρίου. Όσο αφορά την ποιότητα του εσωκομματικού διαλόγου, μία από τα ίδια: απειλές και λεκτική βία.
Προϋποθέσεις
Η εικόνα είναι δυστοπική όσο αφορά το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, πολλά μέλη στις οργανώσεις μελών αποχωρούν σιωπηλά ή με δημόσιο λόγο, πολλά περισσότερα αμφιταλαντεύονται. Συνισταμένη των αποχωρήσεων η δήλωση «αυτό το κόμμα δεν μας χωρά» και οι άλλοι δεν μας θέλουν. Να διασώσουμε την αξιοπρέπεια μας. Ο περισσότερος αριστερός κόσμος δίνει μια δεύτερη ευκαιρία στην πλειοψηφία, να τηρήσει την εσωκομματική δημοκρατία, να υλοποιήσει τα εγκεκριμένα, για παράδειγμα το Συνέδριο, να δείξει ότι σέβεται την ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ και δεν θα επιχειρήσει βίαιη και μονομερή μετάλλαξη. Να εξασφαλίσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα γίνει υποχείριο των οικονομικών και εκδοτικών συμφερόντων, αλλά ότι είναι μια δύναμη μετασχηματισμού του υπάρχοντος. Να αποδείξει ότι δεν θα δημιουργηθεί εκ νέου ένα αρχηγικό κόμμα, το οποίο είναι το τέλος και η τελεία όλων των παραπάνω.
Η υποψηφιότητα Τσακαλώτου, τα ζητήματα που έθεσε στην καμπάνια του, ικανοποίησε έναν αριστερό κόσμο, του έδωσε αυτοπεποίθηση ότι δεν είναι κάτι περίεργοι κολλημένοι στο παρελθόν και στα σύμβολα, αλλά ότι οι πεποιθήσεις τους συνομιλούν με πολύ κόσμο, με πολλούς που δεν ψήφισαν τον Ευκλείδη, αλλά ταυτίζονται με τους προβληματισμούς που κατάθεσε. Ταυτόχρονα η υποψηφιότητα άνοιξε ένα παράθυρο επικοινωνίας με ένα κόσμο εκτός, εντός όμως της Αριστεράς. Πολλοί προσήλθαν να ψηφίσουν, ορισμένοι μάλιστα που είχαν αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ, με «τραύμα» ηθικό και πολιτικό.
Τη μάχη για την Αριστερά και την κομματική αξιοπρέπεια δεν την δώσαμε μόνοι μας. Η Έφη Αχτσιόγλου, στο δεύτερο γύρο πήρε -σε αυτές τις συνθήκες- 55χιλιάδες ψήφους και ποσοστό 44% αυτών που ψήφισαν. Μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τους αγώνες που έρχονται.
Σήμερα είναι περισσότερο ώριμο από ποτέ να δημιουργηθεί ένα Φόρουμ διαλόγου και κοινής δράσης της Αριστεράς, εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ. Να αναβιώσει δηλαδή η ιδρυτική πράξη δημιουργίας του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της Επιτροπής Προγράμματος, και πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ.
