Μια Κρήτη αλλιώς, της αειφορίας, της γνώσης και της ευημερίας, οραματίζεται ο Σπύρος Δανέλλης, υποψήφιος περιφερειάρχης Κρήτης, επικεφαλής του συνδυασμού Η Κρήτη μας Αλλιώς, και προτάσσει ένα διαφορετικό μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης με παρεμβάσεις και πολιτικές στοχευμένες σε όλους τους κρίκους της παραγωγικής αλυσίδας, με στόχο την άμβλυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων. Ο Σπύρος Δανέλλης είναι αρχιτέκτονας-μηχανικός, με πλούσια προσφορά και εμπειρία στα κοινά καθώς έχει διατελέσει βουλευτής Ηρακλείου, δήμαρχος Χερσονήσου και ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ. Ως μέλος της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωκοινοβουλίου (AGRI) συνέβαλε στη διαμόρφωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και ως μέλος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού του Ευρωκοινοβουλίου (TRAN) συνέταξε και εισηγήθηκε την έκθεση για τη «Γαλάζια Ανάπτυξη» της ευρωπαϊκής στρατηγικής.
Η Κρήτη μας Αλλιώς είναι μια νέα αυτοδιοικητική παράταξη. Πώς οραματίζεστε την Κρήτη; Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας για τη μεγαλόνησο; Ποια θεωρείτε ότι είναι τα καινοτόμα στοιχεία του προγράμματός σας;
Οραματιζόμαστε μια Κρήτη της αειφορίας, της γνώσης, της ευημερίας και της φιλοξενίας. Μια Κρήτη με οικολογικό προσανατολισμό, συμπεριληπτικότητα και κοινωνική ευαισθησία. Μια Κρήτη της δημιουργίας, του πολιτισμού και των τεχνών, με σεβασμό στην Ιστορία και στις ανθρώπινες αξίες. Αυτή η Κρήτη υπερασπίζεται την ανεξαρτησία της Αυτοδιοίκησης από οποιαδήποτε χειραγώγηση από κυβερνητικές ή κομματικές επιλογές. Αντιπαλεύει τα ισχυρά μειοψηφικά «συμφέροντα», τους τοπικισμούς και τις κοινωνικές διαιρέσεις. Καταπολεμά την παραβατικότητα, την πολιτισμική αποσάθρωση, την υποβάθμιση των φυσικών πόρων και την πελατειακή αντίληψη.
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το νησί; Οι λύσεις πρέπει να αναζητηθούν μόνο σε κεντρικό επίπεδο ή άπτονται και της περιφερειακής διοίκησης;
Η απουσία ενός συνεκτικού στρατηγικού σχεδιασμού για την Κρήτη ως ενιαία περιφέρεια και όχι ως άθροισμα των τεσσάρων νομών της. Η απουσία τοπικού χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο δήμων, με συνέπεια τον μη καθορισμό χρήσεων γης, την άναρχη ανάπτυξη ξενοδοχειακών και ενεργειακών υποδομών. Η απουσία ειδικών μελετών και κανονιστικών πράξεων, όπως οι δασικοί χάρτες, το Κτηματολόγιο, τα Π.Δ. για τις περιοχές Natura. Η απουσία εφαρμογής ενιαίου συστήματος διαχείρισης υδάτων στην περιφέρεια. Η απουσία μελέτης για τη Φέρουσα Ικανότητα της Κρήτης. Η απουσία ολοκληρωμένης περιφερειακής στρατηγικής για τον αγροδιατροφικό τομέα που θα προωθεί την ενίσχυση και ανάπτυξη των συνεταιριστικών εκμεταλλεύσεων για την υπέρβαση του κατακερματισμού της γεωργικής παραγωγής, τη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, τις σύγχρονες καινοτόμες τεχνικές παραγωγής, την κυκλική οικονομία και την ισχυρή διασύνδεση του τομέα με τους άλλους τομείς, ιδίως τη μεταποίηση και τον τουρισμό. Ο μετασχηματισμός του τουριστικού μοντέλου από το σχήμα «ήλιος-θάλασσα και… ολίγον φολκλόρ» σε ένα νέο πλαίσιο, αυτό του βιώσιμου τουρισμού, που διαφυλάσσει τους περιβαλλοντικούς πόρους, σέβεται την πολιτισμική αυθεντικότητα των τοπικών κοινωνιών, ενισχύει την κοινωνική δικαιοσύνη και τα δικαιώματα των εργαζομένων και δημιουργεί προϋποθέσεις προσφοράς προσωποποιημένης εμπειρίας για τον κάθε επισκέπτη από το φυσικό, πολιτιστικό και ιστορικό μας κεφάλαιο με πολλαπλές προτάσεις για δραστηριότητες που απλώνονται στον χρόνο και στον χώρο. Το δικό μας υπόδειγμα περιφερειακής ανάπτυξης προϋποθέτει στοχευμένες παρεμβάσεις και πολιτικές σε όλους τους κρίκους της παραγωγικής αλυσίδας, ώστε με τοπικά προσδιορισμένες πολιτικές θα αμβλύνουμε τις ενδοπεριφερειακές ανισότητες και θα προωθήσουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη της ενδοχώρας. Προφανώς η περιφερειακή Αρχή έχει τον πρώτο λόγο ακόμα και στα ζητήματα που δεν έχει αποφασιστικό ρόλο.
Η Κρήτη έχει υποστεί με επώδυνο τρόπο τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, ενώ οι πυρκαγιές φαίνεται ότι θα είναι όλο και συχνότερες. Πώς σκέφτεστε να θωρακίσετε την περιφέρεια ώστε να δρα προληπτικά αλλά και αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων;
Αμεση προτεραιότητα αποτελεί ο επανασχεδιασμός των μέτρων πολιτικής προστασίας (αντιπυρικής, αντιπλημμυρικής, αντισεισμικής) με αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδίου για την Κλιματική Αλλαγή. Απαιτείται η άμεση θεσμοθέτηση του Γενικού Διαχειριστικού Σχεδίου (Master Plan), Έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας της Κρήτης, ως το βασικό εργαλείο προγραμματισμού υλοποίησης των αντίστοιχων μελετών και έργων. Η ολοκλήρωση των μελετών που έχουν ήδη συμβασιοποιηθεί και η διεκδίκηση για την εξασφάλιση χρηματοδότησης υλοποίησης των αντίστοιχων αντιπλημμυρικών έργων. Η επαναφορά του θέματος υλοποίησης των αντιπλημμυρικών έργων του νέου ΒΟΑΚ ως συνοδών έργων στο πλαίσιο της χρηματοδότησής του.
Οι καταστροφές που ζούμε σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στα ανεπαρκή αντιπλημμυρικά έργα. Τα αντιπλημμυρικά έργα υποτιμούνται, δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς, καθυστερούν, δεν αποτελούν προτεραιότητα, γιατί σε αντίθεση με τους δρόμους και τις γέφυρες, είναι έργα που δεν συμβάλλουν στη δημιουργία εντυπώσεων και επομένως θα περάσουν απαρατήρητα και δεν θα φέρουν ψήφους. Ακόμη όμως και σε όσα από αυτά τα έργα είναι λειτουργικά παρατηρείται ελλιπής συντήρηση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αυτά ακολουθούν προβληματικό σχεδιασμό καθώς η χάραξή τους υπαγορεύτηκε από κάθε μορφής ιδιωτικά συμφέροντα και καταπατημένες γύρω ιδιοκτησίες. Στον τομέα της πρόληψης και της προστασίας δεν εφαρμόστηκε κάποιο σχέδιο υλοποίησης μελετών και έργων που να λαμβάνουν υπόψη σύγχρονες οικολογικές λογικές αντιμετώπισης των ρεμάτων. Λύσεις που απαιτούν μεγαλύτερο χώρο, προστασία της παρόχθιας βλάστησης και αξιοποίηση της φυσικής διαδρομής του νερού, ενίσχυση του δασικού στοιχείου, αναμόρφωση των εδαφών, αποθήκευση του πλημμυρικού νερού. Λύσεις που ενδεχομένως όμως απαιτούν και πιο θαρραλέα και δραστικά μέτρα κατά τη διαδικασία της οριοθέτησης, όπως καθαιρέσεις οικημάτων αλλά και υποδομών εντός των κοιτών, διανοίξεις των εκβολών των ποταμών, αποκάλυψη σκεπασμένων ρεμάτων κ.λπ.
Ηρθε η ώρα για αλλαγή στην Περιφέρεια Κρήτης; Ποια είναι τα βασικά σημεία κριτικής σας στον απερχόμενο περιφερειάρχη Σ. Αρναουτάκη; Γιατί να επιλέξουν μια διαφορετική πρόταση οι κάτοικοι του νησιού;
Η χειραγώγηση της Αυτοδιοίκησης από την παντοδύναμη, αλαζονική και αυταρχική κυβέρνηση αποστερεί από τους πολίτες τη λειτουργία ισχυρών θεσμικών αντίβαρων, όπως κατεξοχήν πρέπει να είναι οι περιφέρειες. Παράλληλα, το μοντέλο των 13 τελευταίων χρόνων, που δομήθηκε πάνω στην αποσπασματικότητα και την απουσία ενιαίων κανόνων, εξάντλησε τη δυναμική του. Ο κατακερματισμός των κεφαλαίων, πολλές φορές με λογικές δημοσίων σχέσεων ή πελατειασμού, δεν απέφερε υπεραξία στον τόπο. Ο διαφημιζόμενος συγκρητισμός ακυρώθηκε στην πράξη κάτω από την έλλειψη ενιαίας στρατηγικής σε βασικούς τομείς της περιφερειακής ανάπτυξης (τουρισμός, αγροτική παραγωγή, ενέργεια, Πολιτισμός κ.ά). Οι όποιες προσπάθειες διαφοροποίησης και ποιοτικής στροφής χάθηκαν μέσα σε ένα περιβάλλον χωρίς πυξίδα, στόχους, σκοπό και συνεκτικό όραμα. Η μονόπλευρη εστίαση στη λεγόμενη «απορροφητικότητα» των ευρωπαϊκών κονδυλίων αποπροσανατολίζει από το μείζον: Το αν οι πόροι αυτοί αποφέρουν κοινωνική προστιθέμενη αξία. Αν δεν κατάφερες να κάνεις κάτι 13 ολόκληρα χρόνια, τίποτα δεν λέει πως θα το πετύχεις στα επόμενα 5. Η Κρήτη μας Αλλιώς θα αγωνιστεί για μια ισχυρή Αυτοδιοίκηση που αρνείται την υποταγή στην κεντρική εξουσία. Για μια λειτουργία με δημοκρατία, διαφάνεια και συμμετοχικότητα. Θα ανταποκριθούμε στην ανάγκη διαμόρφωσης ενιαίας περιφερειακής στρατηγικής που θα εγγυάται την ευημερία των κατοίκων της Κρήτης με όρους βιωσιμότητας, δικαιοσύνης και οικολογικού μετασχηματισμού.
Δίνετε έμφαση στον πολιτισμό και στην ιστορία της Κρήτης στο πρόγραμμά σας. Πόσο εφικτός είναι ο σεβασμός στην ιστορία του τόπου με μια ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη;
Η τουριστική «ανάπτυξη» τύπου «Ελντοράντο», που ακολουθείται και στην Κρήτη, έχει προ πολλού ξεπεράσει κάθε όριο. Η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μοντέλο προϋποθέτει, πέραν των άλλων, την οργανική διασύνδεση των βασικών παραγωγικών τομέων του νησιού (τουρισμός, αγροδιατροφικά προϊόντα, πολιτισμός). Αυτό προσφέρει ταυτότητα και διασφαλίζει τη μοναδικότητα σε υπηρεσίες και προϊόντα. Καιρός να περάσουμε από την «ανάπτυξη του τουρισμού» στον «τουρισμό της ανάπτυξης». Δε νοείται ανάπτυξη που δεν είναι περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμη.
Στην ιδρυτική σας διακήρυξη περιγράφετε την παράταξη Η Κρήτη μας Αλλιώς ως «μια πλατιά κοινωνική συμμαχία προοδευτικών πολιτών». Πώς αποτυπώνεται αυτό στο ψηφοδέλτιό σας; Θεωρείτε ότι «κοιτά» προς την κοινωνία εκτός κομματικών γυαλιών;
Το ψηφοδέλτιό μας αποτελείται από ενεργούς πολίτες κάθε ηλικίας και κοινωνικής αναφοράς με πολιτική καταγωγή από την Αριστερά, την ευρύτερη Κεντροαριστερά, τα οικολογικά και κοινωνικά κινήματα, αλλά και τον φιλελεύθερο χώρο. Πεποίθησή μας είναι πως η Κρήτη είναι υπόθεση του καθενός και της καθεμίας από μας και όλων μαζί ταυτοχρόνως. Και τη θέλουμε «αλλιώς» από εκείνη που μας πληγώνει, εκείνη που εκφράζει ισχυρά μειοψηφικά συμφέροντα, την Κρήτη του κατακερματισμού, του τοπικισμού, της παραβατικότητας, της καθυστέρησης.
Πώς θα σχολιάζατε το γεγονός ότι η Κρήτη πλέον έχει την πρωτοκαθεδρία στην πολιτική ζωή του τόπου, με δεδομένο ότι και οι τρεις αρχηγοί των Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ προέρχονται από το νησί;
Προφανώς αυτό δεν οφείλεται στο DNA των Κρητικών, ούτε στο… νερό, στον αέρα ή στα βότανα της Κρήτης. Όμως αυτή η σύμπτωση ίσως ωθήσει στην εκδήλωση ευγενούς ανταγωνισμού για το πώς θα φανούν χρήσιμοι στην Κρήτη, σκύβοντας σοβαρότερα στα χρόνια προβλήματα που συναντούν την αδιαφορία της κεντρικής εξουσίας και του κράτους. Καθοριστικός παράγοντας όμως είναι η δική μας επάρκεια στη συγκρότηση και ωρίμανση έργων και δράσεων που εξυπηρετούν τους οραματικούς μας στόχους.
Κατερίνα Μπρέγιαννη
