Ολοένα πιο συντηρητική και ξενοφοβική η Ευρώπη
Την ξενοφοβική της τροπή επιβεβαίωσε για μια ακόμα φορά η Ευρώπη την τελευταία εβδομάδα, τόσο με τη Διακήρυξη της Μάλτας των 27 χωρών-μελών της ΕΕ, όσο και κατά την άτυπη Διάσκεψη στη Βιέννη των αρμόδιων για το προσφυγικό υπουργών της Αυστρίας, Ελλάδας, Ουγγαρίας, Πολωνίας, Σλοβακίας, Τσεχίας, Κροατίας, Σλοβενίας, Σερβίας, Βοσνίας Ερζεγοβίνης, Μαυροβούνιου, ΠΓΔΜ, Κόσοβου, Αλβανίας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας.
Μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, ρόλο αποθήκης ψυχών υπό τη χρηματοδότηση της ΕΕ καλείται τώρα να διαδραματίσει η Λιβύη. «Αν υπήρχαν αντιρρήσεις και διαφωνίες για το καθεστώς για τους πρόσφυγες στην Τουρκία, είναι πραγματικά ασύγκριτο με αυτό που επικρατεί στη Λιβύη. Δεν γίνεται ούτε με κάποιο νομικίστικο τέχνασμα να θεωρηθεί ασφαλής τρίτη χώρα», τονίζει στην «Εποχή» ο Βασίλης Τσιάνος, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
Η Διακήρυξη, χαιρετίζοντας το μνημόνιο συνεννόησης που υπέγραψαν στις 2 Φεβρουαρίου 2017 οι ιταλικές αρχές με τη Λιβύη, παρουσιάζει την πολιτική φρούριο που θα υιοθετήσει η ΕΕ το επόμενο διάστημα, για «διασφάλιση αποτελεσματικού ελέγχου των εξωτερικών μας συνόρων και αναχαίτιση των παράνομων ροών προς την ΕΕ». Δίνοντας περίπου 1,8 δισ. ευρώ στις βόρειες αφρικανικές χώρες, και κυρίως στη Λιβύη, πρόκειται να συνεργαστεί με τη χώρα στην εκπαίδευση και τον εξοπλισμό της εθνικής ακτοφυλακής της, προκειμένου να εμποδίζουν τις ροές των ανθρώπων προς την Ευρώπη.
Σημειώνεται, επίσης, πως «θα δοθεί βοήθεια για να μειωθεί η πίεση που ασκείται στα χερσαία σύνορα της Λιβύης, σε συνεργασία τόσο με τις αρχές της Λιβύης όσο και με όλες τις γειτονικές της χώρες, μεταξύ άλλων με την υποστήριξη έργων που βελτιώνουν την ικανότητα διαχείρισης των συνόρων τους», πιθανά εννοώντας την ανέγερση τείχους.
Συμφωνία με το διάβολο
«Το στοιχείο, που δεν είναι καινούργιο, αλλά πρώτη φορά διατυπώνεται ξεκάθαρα σε μία διακήρυξη της ΕΕ, είναι αυτό της απο-εδαφικοποίησης των hot spots από την ευρωπαϊκή επικράτεια. Η ΕΕ θέτει, δηλαδή, εκτός επικράτειάς της όλο το μηχανισμό που είναι υπεύθυνος για την παροχή πολιτικών ασύλου, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης», επισημαίνει ο Βασίλης Τσιάνος για τη σημασία της Διακήρυξης της Μάλτας, που παρουσιάζει τη φανερή αλλοίωση των ευρωπαϊκών πολιτικών ασύλων.
Ενώ προσθέτει όσον αφορά το πώς από το «πρόσφυγες καλωσήρθατε» η Ευρώπη οδηγήθηκε σε μια τέτοια διακήρυξη, ότι «η συνεργασία με τη Λιβύη για το προσφυγικό αποτυπώνει με το χειρότερο τρόπο την εξέλιξη των εσωτερικών συμμαχιών και το συσχετισμό δυνάμεων εντός της ΕΕ. Η όποια διάθεση των συντηρητικών δυνάμεων να αποδεχθούν τον έλεγχο συνόρων, τηρώντας όμως ταυτόχρονα τις υποχρεώσεις από τη Συνθήκη της Γενεύης, ουσιαστικά εγκαταλείπεται. Προκειμένου να κλείσει και η τελευταία δίοδος των ροών, τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι διατεθειμένα να αυτοαναιρέσουν το όποιο ευρωπαϊκό καθεστώς ασύλου υπάρχει, και να κάνουν συμφωνία ακόμα και με το διάβολο».
Για τις λιβυκές αρχές, που τώρα θα είναι υπεύθυνες για τη διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, έχουν γίνει πλείστες καταγγελίες ότι είναι μέρος των συστημάτων διακίνησης και εκμετάλλευσης των ανθρώπων. Ταυτόχρονα, οι συνθήκες που επικρατούν στους καταυλισμούς της χώρας είναι από τις χειρότερες που έχουν βιώσει οι πρόσφυγες.
«Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει την επ’ αόριστον και αυθαίρετη κράτηση μεταναστών και προσφύγων σε τέτοια κέντρα, όπως και τις απάνθρωπες συνθήκες και τις σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως π.χ. βασανισμοί και βιασμοί. Παρόμοιες εκθέσεις σχετικά με τις συνθήκες των κέντρων κράτησης αποτυπώνονται σε ένα έγγραφο της γερμανικής κυβέρνησης το οποίο διέρρευσε αυτή την εβδομάδα. Το προτεινόμενο σχέδιο παραλείπει επίσης να αναφερθεί σε οποιοδήποτε μηχανισμό λογοδοσίας ή σε άλλες διασφαλίσεις προκειμένου η Ε.Ε. να μην τροφοδοτήσει άμεσα σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη συνεργασία της με τη Λιβύη. Είναι ειλικρινά συγκλονιστικό, με δεδομένη τη σοβαρότητα της κατάστασης στη Λιβύη και το βάθος της ανθρώπινης οδύνης που έχουν υποστεί οι πρόσφυγες και οι μετανάστες εκεί, ότι μια τέτοια πρόταση είναι έστω υπό συζήτηση. Η έλλειψη οποιασδήποτε χειροπιαστής λεπτομέρειας, όσον αφορά την μετεγκατάσταση ή τις διασφαλίσεις για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, οι οποίοι είναι εγκλωβισμένοι σε μια ουσιαστικά άνομη χώρα, προδίδει τις κακόβουλες προθέσεις πίσω από την κυνική αυτή πρόταση», έχει τοποθετηθεί η Ιβέρνα ΜακΓγκόουαν σε ανακοίνωση της ΜΚΟ.
Απελάσεις και στρατός για τους πρόσφυγες
Σημειώνεται δε πως το κείμενο της Διακήρυξης της Μάλτας δεν αναφέρεται πουθενά σε πρόσφυγες, αλλά μόνο σε μεταναστευτικές ροές, εντείνοντας τους φόβους πως πλέον δεν θα τυγχάνει κανείς αναγνώρισης ως αιτών διεθνούς προστασίας και ασύλου. «Η μη αναφορά σε πρόσφυγες δείχνει την ηγεμόνευση της συντηρητικής ρητορικής των μελών της ΕΕ, υπό την αιγίδα της Αυστρίας. Δεν είναι τυχαία η διατύπωση αυτή. Παρουσιάζει καθαρά τη δυσπιστία των ευρωπαϊκών ελίτ που ασχολούνται με τη μετανάστευση, απέναντι στα μεικτά προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα. Φοβάμαι ότι η “λογική” που θα κυριαρχήσει είναι “αφού είναι μετανάστες, μπορούμε να τους απελάσουμε, δεν χρειάζεται να τους δεχθούμε, ούτε καν να τους διασώσουμε”», εξηγεί ο Βασίλης Τσιάνος.
Άλλωστε, η Διακήρυξη αναφέρεται ξεκάθαρα πως επιθυμεί να ξεπεραστούν τα «εμπόδια» για τις απελάσεις. «Θα εντοπίσουμε πιθανά εμπόδια, για παράδειγμα σε σχέση με τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για τις επιστροφές, και θα ενισχύσουμε τις ικανότητες της ΕΕ όσον αφορά τις επιστροφές, σεβόμενοι το διεθνές δίκαιο. Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για την πρόθεση της Επιτροπής να παρουσιάσει σύντομα, ως πρώτο βήμα, ενημερωμένο σχέδιο δράσης για τις επιστροφές και να παράσχει καθοδήγηση (…)».
Αντίστοιχη ρητορική επικράτησε και κατά τη Διάσκεψη των ευρωπαίων υπουργών στη Βιέννη, την Τετάρτη. Ο αυστριακός υπουργός Άμυνας, αφού έθεσε πως τα βαλκανικά σύνορα δεν έχουν κλείσει επαρκώς, πρότεινε τη συνάντηση για εντατικοποίηση αυτής της προσπάθειας, ιδίως σε περίπτωση που η Τουρκία δεν τηρήσει τη συμφωνία, προτείνοντας μέχρι και τη διάθεση στρατιωτών της χώρας σε άλλες, είτε εντός είτε εκτός ΕΕ, για την «προστασία» των συνόρων, σαν να είναι οι πρόσφυγες εχθροί και όχι άνθρωποι που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Σε περίπτωση που κάποιος τους ξεφύγει, πρότεινε στη συνέχεια τον διορισμό «αναγνωρισμένης προσωπικότητας» από την ΕΕ με αρμοδιότητα την αύξηση των απελάσεων προσφύγων και μεταναστών.
Στο ίδιο ξενοφοβικό μήκος κύματος, ο σλοβένος υπουργός έδειξε μια διεστραμμένη «αλληλεγγύη» προς την Ελλάδα, τονίζοντας πως αν αρχίσουν οι επιστροφές των αιτούντων από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην Ελλάδα βάσει του κανονισμού του Δουβλίνου, η χώρα θα καταρρεύσει, οπότε πρότεινε την επιστροφή των αιτούντων απευθείας στις χώρες προέλευσής τους. Ούτε λόγος, βέβαια, για ανάληψη της υποχρέωσης που φέρει κάθε χώρα απέναντι στην προστασία και ασφάλεια των προσφύγων. Ενώ ο φόβος για την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, μπροστά και σε διάφορες εθνικές εκλογές, μεγαλώνει, η πολιτική της φαίνεται ότι ήδη έχει μπει σε εφαρμογή χωρίς να αναλάβει καν την εξουσία.
Τζέλα Αλιπράντη
Πηγή: Η Αυγή
