H εξασθενημένη προσοχή που καταφέρνει ακόμη να προσελκύει ο πόλεμος στη Ουκρανία, ο εθισμός στα πολεμικά νέα και η οικονομική κρίση που πλήττει τις δυτικές κοινωνίες, έχουν θαμπώσει τη λάμψη των νέων ευκαιριών για business, που ο «βολικός» πόλεμος εφερε.
Ένα επιχειρησιακό Eldorado ανακαλύφτηκε/αποκαλύφτηκε: το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG), ορυκτό καύσιμο σωσίβιο για κάθε προέλευσης πετρελαιάδες και ορυκτόφυλους, που σε καιρούς «οικολογικών ευαισθησιών» το βαπτίζουν μεταβατικό ή το αποκαλούν γέφυρα προς την πράσινη μετάβαση, για να συνεχίσουν να τρέχουν τη ρυποφόρα δουλειά, απωθώντας συνεχώς τον χρονικό ορίζοντα της απανθρακοποίησης.
Για να απαλλαγούν από το φυσικό αέριο της Μόσχας που ερχόταν μέσω αγωγού, οι κυβερνήσεις, πιστές στην ατζέντα των ενεργειακών πολυεθνικών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που τις στηρίζουν, επέλεξαν να διευρύνουν και να δημιουργήσουν νέες εξαρτήσεις από τα ορυκτά καύσιμα. Στην πράξη, παρά τις κυρώσεις, το ρώσικο LNG συνεχίζει να έρχεται ακόμη στην Ευρώπη. Το 2022 οι ρωσικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 10%. Το 43% του συνόλου των ρωσικών εξαγωγών, μέσω Ισπανίας (Βαρκελώνη), κατέληξε σε ευρωπαϊκές χώρες.
Το LNG δεν χρειάζεται αγωγούς, φτάνει με πλοίο από Αίγυπτο, Κατάρ, Νιγηρία, Αλγερία και άλλες χώρες όπου η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι συστημική, η βία, η διαπλοκή, και η διαφθορά κυριαρχούν και ρυθμίζουν τις κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις.
Το LNG αέριο προκειμένου να μεταφερθεί με πλοία συμπιέζεται 600 φορές σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία (-162οC) και μετατρέπεται από αέριο σε υγρή μορφή, στη συνέχεια μεταφέρεται σε σταθμούς επεξεργασίας (τερματικά) στην ξηρά ή σε παράκτιες ζώνες, όπου επαναεριοποιείται (regasification), δηλαδή, θερμαίνεται και επιστρέφει σε αέρια μορφή, περνώντας μέσα από μονάδες συμπίεσης (condensation) για να φτάσει στη σωστή πίεση και να τροφοδοτήσει εθνικά δίκτυα διανομής (αγωγοί) ή να μεταφορτωθεί σε οδικά μέσα (κρυογενή φορτηγά.)
Η πλωτή μονάδα επαναεριοποίησης και αποθήκευσης (FSRU: Floating Storage and Regasification Unit) μπορεί να μεταφέρει, να αποθηκεύσει και να επαναεριοποιήσει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) πάνω στο ίδιο το σκάφος. Τα FSRU είναι μεγάλα πλοία (300 μέτρων), που μετατρέπονται σε πραγματικές πλωτές βιομηχανικές εγκαταστάσεις και η λειτουργεία τους ρυθμίζεται από την αυστηρή ευρωπαϊκή οδηγία Seveso που αφορά πρόληψη Βιομηχανικών Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης, ΒΑΜΕ (οδηγία 2012/18/ΕΕ). Η Ελλάδα εναρμόνισε (SevesoIII) το εθνικό δίκαιο με την Κ.Υ.Α. 172058/2016.
Πρόκειται για ρυπογόνες εγκαταστάσεις εκπομπής, ιδίως οξειδίων του αζώτου (NOx), σε υψηλές συγκεντρώσεις (εκατοντάδες χιλιοστόγραμμα/κυβικό μέτρο), για την επεξεργασία αρκετών δισ. κυβικών μέτρων αερίου/έτος.
Για την επαναφορά της θερμοκρασίας του αερίου από τους -162οC σε θερμοκρασία περιβάλλοντος χρησιμοποιείται, συνήθως, θαλασσινό νερό που επιστρέφει στη συνέχεια στη θάλασσα σε καθεστώς υποθερμίας και «δηλητηριασμένο» με υποχλωριώδες νάτριο (NaClO), που χρησιμοποιείται στη διαδικασία, με σοβαρές επιπτώσεις για το θαλάσσιο περιβάλλον. Ο θερμαντήρας είναι συνήθως ένας εναλλάκτης θερμότητας «σωλήνα-κελύφους». Η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ εισόδου-εξόδου θαλασσινού νερού είναι περίπου -7οC, δημιουργώντας θερμικές μεταβαλλόμενες ζώνες, με αρνητική επίπτωση στους ζώντες θαλάσσιους οργανισμούς και το πλαγκτόν.
Το αμερικάνικο LNG έχει, από καιρό, πάρει τη θέση του ρώσικου ΦΑ, υποκαθιστώντας μια εξάρτηση με μια άλλη, ενώ η εσπευσμένη εγκατάσταση μονάδων αεριοποίησης σε ελληνικά λιμάνια είναι σε φρενήρη εξέλιξη, όχι μονό για την εξυπηρέτηση της ελληνικής αγοράς, αλλά, κυρίως για εξαγωγές σε βόρεια κατεύθυνση, παρακρατώντας έτσι, τη ρυπογόνα κληρονομιά που αφήνουν.
Η χωρα πρωτοστάτησε στην αύξηση των εισαγωγών LNG (12η μέσα σε 45 χωρες…) το πρώτο δεκάμηνο του 2020!
Μετα την «παγωμένη απόβαση» της επίγειας μονάδας στο λιμάνι της Πατρας (λόγω ισχυρής αντίστασης της δημοτικής αρχής), την ίδια τύχει φαίνεται να έχει, για άλλους λόγους, η αντίστοιχη απόβαση στο υπό ιδιωτικοποίηση λιμάνι του Βόλου (Αργώ FSRU). Αυτή την φορά είναι το ΤΑΙΠΕΔ που σήκωσε τα στήθη του, εκφράζοντας σκεπτικισμό για τη χωροθέτηση του έργου, το οποίο : «δεν μπορεί να είναι ξεχωριστό από την ανάπτυξη και την αξιοποίηση του λιμένα». Για το περιβάλλον λείψανε λέξεις…
Το λιμάνι του Βόλου θα ήταν η τέταρτη πύλη εισόδου ΦΑ, ενώ «καραδοκούν» σχέδια RFSU για αλλα τρία λιμάνια (Αλεξανδρούπολη, Άγιοι Θεόδωροι κ.λπ.).
Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία ιταλικών κρατικών εταιρειών στην αναμόρφωση του ελληνικού δικτύου ΦΑ, σε συνάρτηση της στρατηγικής επέκτασης των στα Βαλκάνια. Η Ιταλική SNAM ελέγχει τη ΔΕΣΦΑ και μέσω αυτής τον κεντρικό τερματικό πόλο της Ρεβυθούσας, ενώ η Italgas ελέγχει, μέσω της ΔΕΠΑ, τον πρώτο ελληνικό σταθμό FSRU της Αλεξανδρούπολης. Το αναπτυξιακό σχέδιο της SNAM προβλέπει επενδύσεις 10 δισ. εκ των οποίων τα 9 αφορούν το φυσικό αέριο, με στόχο την αύξηση των ροών LNG από τις ΗΠΑ προς τις χώρες της ανατολικής Μεσογείου και τα Βαλκάνια. Σε αυτή την κατεύθυνση η ελληνική μονάδα της Ρεβυθούσας προβλέπεται να εχει κεντρικό ρόλο.
Η επίδραση ισχυρών ξένων εταιρειών στη διαμόρφωση εθνικής ενεργειακής πολιτικής δεν συνοδεύεται απαραίτητα από σύμπτωση συμφερόντων. Ο χώρος των σιδηροδρομικών μεταφορών το υπενθυμίζει τραγικά. Η ανάκτηση από το κράτος του ελέγχου βασικών υποδομών και υπηρεσιών, όπως η ενέργεια, παραμένει ενας επιβεβλημένος στόχος, προκειμένου να εξυπηρετούνται αποτελεσματικά οι κοινωνικές ανάγκες και να προστατεύεται το περιβάλλον.
Ιωσήφ Σινιγάλιας
