Το δικαίωμα στη στέγη απειλείται σήμερα στην Ευρώπη καθώς αυξάνει η κερδοσκοπία στα ακίνητα αλλά και η στεγαστική κρίση απειλεί 1 στους 10 κατοίκους της.
Στην Ελλάδα η κατάσταση είναι απελπιστική. Τα τελευταία χρόνια και πριν την ενεργειακή κρίση, 4 στα 10 νοικοκυριά ξοδεύουν πάνω από το 40% των εισοδημάτων τους για ενοίκιο, δάνειο, κοινόχρηστα, θέρμανση, ψύξη, ηλεκτρικό, νερό. Έχουμε τη θλιβερή πρωτιά στη στεγαστική κρίση στην Ευρώπη με δεύτερη τη Βουλγαρία (1,7 νοικοκυριά στα 10).
Αυτό συμβαίνει διότι είμαστε στη δεύτερη χειρότερη θέση σε εισοδήματα και πρώτοι σε ενεργειακό πληθωρισμό και υψηλές τιμές αγοράς και ενοικίασης ακινήτων (φούσκα ακινήτων).
Η φούσκα ακινήτων είναι αποτέλεσμα κερδοσκοπίας. Στη χώρα μας εκφράστηκε με τον εύκολο δανεισμό, ο οποίος μετά τη δημοσιονομική και την πρόσφατη υγειονομική κρίση οδήγησε στον πολλαπλασιασμό των κόκκινων δανείων και στην εκποίησή τους σε funds, καθώς και στην ανεξέλεγκτη εξάπλωση του Airbnb στο οποίο επένδυσε το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο.
Με τη ΝΔ καταργήθηκε κάθε προστασία της πρώτης κατοικίας και ψηφίστηκε νέος πτωχευτικός νόμος ο οποίος θέτει σε κίνδυνο εκποίησης για πρώτη φορά κατοικίες χωρίς στεγαστικά δάνεια, που οι ιδιοκτήτες τους χρωστούν στο δημόσιo, στα ασφαλιστικά ταμεία, στην εφορία, σε κάρτες και καταναλωτικά δάνεια. Επιχειρείται έτσι η μεγαλύτερη αναδιανομή πλούτου των μεσαίων και οικονομικά αδύναμων νοικοκυριών που έχει γίνει ποτέ, διότι η ελληνική ιδιαιτερότητα συνίσταται στο ότι τα 4/5 του πλούτου των Ελλήνων είναι η αξία της ακίνητης περιουσίας τους. (στοιχεία Τράπεζας της Ελλάδος)
Γι΄ αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ προτείνει την άμεση κατάργησή του, την προστασία της κύριας κατοικίας και τη δημιουργία ειδικού ταμείου αναδιαρθρώσεων οφειλών μέσα σε μία αναπτυξιακή τράπεζα.
Η ιδιαιτερότητα της Ελλάδας έγκειται στο ότι ενώ έχει από τα υψηλότερα ποσοστά ιδιόκτητης στέγης στην Ευρώπη, 74,6% (3 εκ. νοικοκυριά σε σύνολο 4,1 εκ.) έχουμε παράλληλα υψηλό ποσοστό κατοικιών δεσμευμένο με μη εξυπηρετούμενα δάνεια που αυξάνονται ραγδαία. Η ΝΔ επέτρεψε στις τράπεζες να πουλήσουν τα κόκκινα δάνεια σε funds στο μισό της αξίας τους και απαγόρευσε στους ιδιοκτήτες να τα πάρουν ακόμα και με την ίδια ή μεγαλύτερη τιμή.
Συγχρόνως δέσμευσε 19 δις στο σχέδιο «Ηρακλής» ως εγγύηση στα funds σε περίπτωση που δε βγάλουν τα χρήματά τους στους πλειστηριασμούς, και πλήρη φορολογική απαλλαγή σε όλες τις πράξεις που διενεργούν (φόρος πώλησης, ΦΠΑ, φόρος εισπραττόμενων τόκων).
Το σχέδιο «Ηρακλής» είχε ως αποτέλεσμα 44.000 πλειστηριασμούς το 2022 (έχουν γίνει ήδη οι 30.0000) και στη ρύθμιση δε μπήκαν ούτε 3 στους 100 ιδιοκτήτες.
Όμως το σχέδιο ακυρώθηκε στον Άρειο Πάγο και προς το παρόν γλίτωσαν τα σπίτια των μεσαίων και λαϊκών στρωμάτων που αποφάσισε ο κ. Μητσοτάκης να τα εκχωρήσει κοψοχρονιά στα funds.
Ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε τα 19 δις να γίνουν εγγυήσεις για επαναγορά ή ρυθμίσεις των δανείων και για τη δημιουργία τράπεζας στέγης, δηλαδή για μια στεγαστική πολιτική με νέους όρους για το δικαίωμα στη στέγη και στην κοινωνική κατοικία.
Για τα ενοίκια που έχουν αυξηθεί μεσοσταθμικά 32%, σε μεγάλο βαθμό λόγω της ανεξέλεγκτης επέκτασης του Airbnb ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ προτείνει τον περιορισμό του Airbnb σε φυσικά πρόσωπα και σε έως δύο ακίνητα και απαγόρευσή του για τα νομικά πρόσωπα (επιχειρήσεις).
Επειδή σήμερα τα φτωχότερα στρώματα απειλούνται με ανθρωπιστική κρίση χρειάζεται να εφαρμοστούν τα μέτρα που είχαμε υλοποιήσει το 2015: 300 kwh το μήνα δωρεάν ρεύμα, επιδότηση ενοικίου και προπληρωμένη κάρτα αλληλεγγύης για τρόφιμα και βασικά είδη.
Για τους νέους 24-44 ετών, που πλήττονται σφοδρά από τη στεγαστική κρίση και δεν μπορούν να ζήσουν αυτόνομα, αλλά και τις μονογονεϊκές οικογένειες, απαιτείται διπλασιασμός του επιδόματος στέγης με πλαφόν ανά περιοχή στο μεσοσταθμικό ύψος των ενοικίων.
Τέλος προτείνουμε ένα καινοτόμο πρόγραμμα, την Τράπεζα Στέγης. Δημιουργείται από κενά, εγκαταλελειμμένα και ανεκμετάλλευτα κτίρια του δημοσίου, των δήμων, της εκκλησίας και μη κερδοσκοπικών φορέων και ιδιωτών οι οποίες ανακαινίζονται από το κράτος για αγορά ή ενοικίαση.
Κυρίως όμως από κατοικίες και διαμερίσματα ιδιωτών ενεργά, που θα τα διαθέτουν στην τράπεζα στέγης προς ενοικίαση με μειωμένες τιμές για 3, 5 ή 8 χρόνια χάρη σε ένα πακέτο φοροελαφρύνσεων (απαλλαγή από φόρο ενοικίου και ΕΝΦΙΑ), διασφάλιση 12 ενοικίων το χρόνο, ενεργειακή αναβάθμιση και ενεργειακό πιστοποιητικό, ασφάλιση και νομική κάλυψη και εγγύηση καλής κατάστασης και ανακαίνιση ακινήτου μετά τη λήξη της παραχώρησης.
Για την τράπεζα στέγης θα κινητοποιηθούν εθνικοί και ευρωπαϊκοί Πόροι κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας όπου η κυβέρνηση της ΝΔ ενέταξε ψίχουλα (1,3 εκ.) για επισκευή 100 κατοικιών.
Η δημιουργία Τράπεζας Στέγης από κατοικίες και διαμερίσματα ιδιωτών έχει πολύ μεγάλη σημασία διότι βασίζεται στην ελληνική ιδιαιτερότητα πολλοί μικροϊδιοκτήτες να κατέχουν μεγάλο συνολικά αριθμό ακινήτων με διασπορά σε όλη την επικράτεια. Δεν απαιτεί μεγάλο χρόνο και έξοδα αποκατάστασης, δεν επιβαρύνει τις πόλεις με νέες κατοικίες που σήμερα έχουν τριπλάσιο κόστος κατασκευής και μπορεί πράγματι να αποτελέσει τον άμεσο ρυθμιστικό παράγοντα συγκράτησης των ενοικίων και τιμών αγοράς, δηλαδή να πλήξει τη φούσκα ακινήτων.
Για να γίνουν όλα αυτά και να αποκτήσει πάλι ο λαός μας ελπίδα και προοπτική στο δικαίωμα σε μία αξιοπρεπή κατοικία πρέπει άμεσα να αλλάξει η καταστροφική κυβέρνηση Μητσοτάκη. Σε αυτό ξέρουμε ότι θα έχουμε αλληλέγγυες όλες τις προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις στην Ευρώπη.
*Η Θεανώ Φωτίου είναι βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών και Αναπληρώτρια Τομεάρχης Εργασίας για την Κοινωνική Αλληλεγγύη
