(Ξανα)πέσαμε από τα σύννεφα; Όχι δα! Τα σημάδια υπήρχαν, οι διαρροές ήταν ξεκάθαρες. Μπορεί να μη θέλαμε να το πιστέψουμε, μπορεί να φάνταζε εξωφρενικό, ωστόσο καμιά μας δεν αιφνιδιάστηκε. Και κάπως έτσι, η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ βρίσκει τις γυναίκες, και πάλι, σε θέση μάχης, προκειμένου να υπερασπιστούν τα αυτονόητα που, δυστυχώς, δεν είναι δεδομένα. Μια σκοταδιστική απόφαση που έρχεται να απαντήσει και στην τεχνηέντως προωθούμενη αντίληψη που θέλει τις σημερινές φεμινίστριες «απολιθώματα του παρελθόντος», το φεμινιστικό κίνημα «αχρείαστο» και τα γυναικεία δικαιώματα απολύτως κατοχυρωμένα.
Είναι, όμως, το πρόβλημα τόσο μακριά όσο φαίνεται; Προφανέστατα όχι, αν αναλογιστεί κανείς, για παράδειγμα, ότι η Πολωνία, μία από τις χώρες με την πιο σκληρή νομοθεσία για τις αμβλώσεις, όχι μόνο δεν πιέζεται αρκετά για να την αλλάξει, αλλά κάνει και lobbying στις Βρυξέλλες. Αν, δε, συνυπολογίσουμε ότι στο τιμόνι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βρίσκεται η Ρομπέρτα Μέτσολα από τη Μάλτα (τη μόνη χώρα της ΕΕ όπου απαγορεύονται πλήρως οι αμβλώσεις), η οποία έχει ψηφίσει στο παρελθόν εναντίον κάθε ψηφίσματος για το συγκεκριμένο δικαίωμα και η οποία υποχρεώθηκε –όταν εξελέγη στη θέση της προέδρου του ΕΚ– μετά από πίεση να υποσχεθεί πως θα υποστηρίζει τις αποφάσεις που έχει λάβει το Σώμα, αντιλαμβανόμαστε πως η διαρκής επαγρύπνηση είναι το λιγότερο που χρειάζεται.
Πέρα από την προφανή κατάργηση του αναφαίρετου δικαιώματος στην αυτοδιάθεση, πέρα από την αντιμετώπιση της γυναικείας μήτρας αποκλειστικά σαν αναπαραγωγικό δοχείο, πέρα από τη σύνδεση της σεξουαλικής ζωής με την αναπαραγωγή, η συγκεκριμένη απόφαση φέρει κι ένα βαθύτατα ταξικό πρόσημο.
Είναι σαφές πως η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων θα λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, αφού είναι τα κατώτερα οικονομικά στρώματα, οι φτωχές δηλαδή γυναίκες, οι οποίες πέφτουν πρώτες θύματα αυτής της εξέλιξης, με κίνδυνο ακόμα και για την ίδια τους τη ζωή. Έρευνες δείχνουν ότι μόνο τον πρώτο χρόνο από την εφαρμογή της απόφασης, οι θάνατοι από παράνομες αμβλώσεις θα αυξηθούν κατά 21%, τη στιγμή που η απόφαση αυτή επηρεάζει, σε πρώτη τουλάχιστον φάση, 36 εκατομμύρια γυναίκες.
Μένοντας πάντως στην ταξική διάσταση της απόφασης, αξίζει να σημειωθεί πως και στην Ελλάδα –όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες– η άμβλωση δεν καλύπτεται από κανένα ασφαλιστικό ταμείο, ούτε από κανένα δημόσιο νοσοκομείο. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις εξωμήτριας κύησης ή άλλων ιατρικών λόγων, ενώ και τα αντισυλληπτικά χάπια χορηγούνται μόνο σε περιπτώσεις ορμονοθεραπείας ή δερματικών παθήσεων, όχι όμως ως μέσο αντισύλληψης –η οποία (αντισύλληψη), ενταγμένη στο μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, θα έπρεπε να βρίσκεται στη διδακτέα ύλη ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού.
Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει μετ’ επιτάσεως να απαιτηθεί: η ασφαλιστική κάλυψη της διακοπής μιας ανεπιθύμητης κύησης –με ή χωρίς ιατρική ένδειξη– είναι δικαίωμα το οποίο δεν μπορεί να απεμπολείται.
Κι ενώ αυτά συμβαίνουν στις ΗΠΑ, τίποτα δεν δικαιολογεί εφησυχασμό στα καθ’ ημάς. Μπορεί η άμβλωση στην Ελλάδα να είναι νόμιμη από το 1986, μπορεί το Σύνταγμα της χώρας να προστατεύει τα ατομικά δικαιώματα, μπορεί ως ευρωπαίες γυναίκες να έχουμε τη δυνατότητα απεύθυνσης σε δύο βασικούς ευρωπαϊκούς μηχανισμούς –το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων– ωστόσο νωπές είναι ακόμα οι μνήμες από κάποια συνέδρια γονιμότητας (που ναι μεν ακυρώθηκαν μετά τις έντονες αντιδράσεις, είχαν ωστόσο διασφαλίσει την αιγίδα της προεδρίας της Δημοκρατίας), από κάποια πρωτοσέλιδα εφημερίδων που μιλούσαν για τα «δικαιώματα του αγέννητου παιδιού» και τα οποία αναπαρήγαγαν με ζέση υπουργοί και κορυφαία στελέχη της ΝΔ, από κάποιες αντίστοιχες αφίσες σε σταθμούς του Μετρό, από ομοειδή διαπρύσια κηρύγματα ιερέων –με στενούς δεσμούς με κυβερνητικά στελέχη– από επιμορφωτικά προγράμματα για μαθητές και μαθήτριες γυμνασίων με θέμα τον οικογενειακό προγραμματισμό, τα οποία αναπαρήγαγαν τη θεωρία του «αγέννητου παιδιού». Όπως νωπές είναι ακόμα οι μνήμες από την αρνητική ψήφο του ευρωβουλευτή της ΝΔ, Στέλιου Κυμπουρόπουλου, σε σχετική με το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση ψηφοφορία στο ευρωκοινοβούλιο, τον Μάρτιο του ‘21.
Δυστυχώς, λοιπόν, τίποτα δεν έχει τελειώσει. Δικαιώματα που θεωρούνταν οριστικά διευθετημένα ήδη από τη δεκαετία του ‘70, απειλούνται. Συζητήσεις περί δημογραφικού και προτροπές ότι «πρέπει να γεννάμε περισσότερο», αναζωπυρώνονται.
Το έχουμε ξαναπεί: το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, άρα και το δικαίωμα στην άμβλωση, δεν είναι μόνο φιλοσοφικό και κοινωνικό ζήτημα. Είναι ένα, κατά βάση, πολιτικό και απολύτως ταξικό ζήτημα, γιατί αφορά σχέσεις εξουσίας και δικαιώματα ιστορικά καταπιεσμένων ομάδων. Απέναντι, λοιπόν, στον κίνδυνο επιστροφής σε μια σκοτεινή εποχή, που κάποιες την ξέρουμε μόνο από αφηγήσεις, η κραυγή «κάτω τα χέρια από τα σώματά μας» ας βρεθεί στο στόμα όλων. Ανεξαρτήτως φύλου.
Αννέτα Καββαδία
