Ζούμε σε εποχή πολλαπλών κρίσεων. Κλιματική, υγειονομική, μεταναστευτική με έξαρση των εθνικισμών, οικονομική με ένταση των ταξικών ανισοτήτων και της κοινωνικής πόλωσης. Η κοινωνία σε σύγχυση, αναζητά σημείο ισορροπίας. Θα το βρει είτε στην ακραία νεοφιλελεύθερη Αlt Right είτε σε μια προοδευτική – αριστερή και οικολογική υπέρβαση. Ο προσωρινός συμβιβασμός για την αντιμετώπιση της πανδημίας που δανείστηκε όπλα από τον λησμονημένο κεϋνσιανισμό είναι βέβαιο ότι θα αμφισβητηθεί σφόδρα από τις κυρίαρχες δυνάμεις, μόλις αναχαιτιστεί η υγειονομική κρίση.
Όμως η ιδέα ότι ένα σπάταλο και βαθιά ανορθολογικό σύστημα, όπως ο καπιταλισμός, μπορεί να δίνει λύσεις σε παγκόσμια προβλήματα τέτοιας έκτασης και ταυτόχρονα να διατηρεί εκείνο το βαθμό εκμετάλλευσης της φύσης και των ανθρώπων που επιτρέπει την κυριαρχία και την αναπαραγωγή του, γίνεται όλο και λιγότερο πιστευτή. Ακόμη και στις ΗΠΑ, με τις πρωτοφανούς μεγέθους οικονομικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Μπάιντεν, που επιβλήθηκαν από τα κινήματα των «από κάτω» και την ενδυναμωμένη αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος.
Αυτή είναι η ανάγνωση της ιστορικής περιόδου που διανύουμε. Οι ιδέες του ριζοσπαστισμού, δεξιού ή αριστερού, θα αναμετρηθούν και θα καθορίσουν την τελική διέξοδο σε όλα τα επίπεδα. Θα καθορίσουν τη ζωή δύο, τριών γενεών. Το γνωρίζει καλά η ακραία ριζοσπαστική Δεξιά, που τροποποιεί όλο και πιο επιθετικά την ταυτότητά της, επιζητώντας την πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία. Καιρός να το αντιληφθούμε και εμείς.
Συμβιβασμοί «παραδοσιακού τύπου» και δήθεν «κεντρώες λύσεις» στο έδαφος της νεοφιλελεύθερης συναίνεσης, όπως στη δεκαετία του `90, δεν προσφέρουν τίποτα απολύτως. Μετά την κατάρρευση του ‘89 έχει μετατοπιστεί ο άξονας των εξελίξεων τόσο δεξιά, που οι δυνάμεις του Κέντρου λειτούργησαν σε πολλές περιπτώσεις ως τμήμα του ενιαίου «κόμματος» του Κεφαλαίου, σε βάρος της Δημοκρατίας, του κοινωνικού κράτους και των πολιτικών, εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Αν κάτι έχουμε μάθει τα τελευταία πενήντα χρόνια, και επιβεβαιώθηκε το 2015, είναι ότι η πολιτική δεν ήταν ποτέ «πρόσθεση κι αφαίρεση». Όπου αριστερές δυνάμεις, όπως στην Ιταλία και αλλού, επιχείρησαν κεντρώες προσαρμογές, βαπτισμένες «ρεαλιστικές» για να «αρέσουν» στον λεγόμενο μεσαίο χώρο, αποκόπηκαν από το κοινό τους, έχασαν εκλογικά, απέτυχαν, εξαφανίστηκαν και ως μόνο μετρήσιμο αποτέλεσμα έστειλαν λαϊκό κόσμο προς τα Δεξιά. Και ενώ τα διεθνή μα και τα εγχώρια παραδείγματα είναι δυστυχώς πολλά, βλέπουμε σπέρματα αυτής της αντίληψης και στα δικά μας «χωράφια».
Υπόκλιση σε ανορθολογισμούς απέναντι στην πανδημία και τα εμβόλια; Αντιλήψεις «πατριωτικές», που φλερτάρουν με άξονες και αντιάξονες στην περιοχή; Φλερτ με όσους εισηγούνται πολιτικές υπερεξοπλισμών και στρατιωτικής ισχύος τύπου Ισραήλ, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και στο προσφυγικό; Συνέχεια επιλογών και δεσμεύσεων της μνημονιακής περιόδου, όπως στη φορολογία, στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, στο τραπεζικό σύστημα, στις ιδιωτικοποιήσεις, στο Ελληνικό, στη Fraport;
Όποιο χαρακτήρα κι αν παίρνουν αυτές οι προσαρμογές στις γραμμές μας, υποσκάπτουν την ορμητική ανασύνταξη του ΣΥΡΙΖΑ. Θολώνουν τη φυσιογνωμία του και εμποδίζουν τη διεύρυνση στον πραγματικό κόσμο, τις λαϊκές κοινωνικές δυνάμεις και τη νεολαία. Και εντέλει, αυτές είναι που τον εμποδίζουν να επωφεληθεί από την φθορά της κυβέρνησης.
Το ατού μας, ως Αριστερά, ήταν πάντοτε οι ιδέες μας -και μ’ αυτές πορευόμασταν. Εμπνέαμε και εμπνεόμασταν από τα κοινωνικά κινήματα. Αλλά ακόμα κι αν κάποιοι βλέπουν τη συγκυρία «εκλογίστικα», ας έχουν υπόψη ότι το «Κέντρο» εξαιτίας της κοινωνικής πόλωσης και της κατάρρευσης των μεσαίων στρωμάτων, συνιστά πλέον έναν τόπο κοινωνικά, πολιτικά και ιδεολογικά άγονο.
Είναι άλλο η επιθυμητή, ιδιαιτέρως λόγω Απλής Αναλογικής, συμμαχία πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων για τη συγκρότηση εναλλακτικής προοδευτικής λύσης στη διακυβέρνηση του τόπου και άλλο η επιδίωξη να εκφραστούν μονοκομματικά παράταιρες, αλλά και στερούμενες κοινωνικού αποτυπώματος, δυνάμεις μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Στην ουσία, επιχειρώντας την επαναφορά συνιστωσών με αποκλίνοντα πολλές φορές ιδεολογικά και πολιτικά σχέδια, ενισχύεται -αντικειμενικά- ο ρόλος του «αρχηγού της παράταξης» ως του μόνου εξισορροπητικού παράγοντα, με αναπόφευκτη την υποβάθμιση της δημοκρατικής λειτουργίας.
Βαδίζοντας προς το Συνέδριο και κρατώντας τη θετική εμπειρία από την πρόσφατη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη, οφείλουμε να ολοκληρώσουμε τον αναστοχασμό της κυβερνητικής μας θητείας και να εμβαθύνουμε στους προγραμματικούς μας στόχους, ώστε ο διογκούμενος θυμός από τα κυβερνητικά πεπραγμένα να μετατραπεί σε πολιτικό ρεύμα νίκης και ριζοσπαστικής προοδευτικής προοπτικής.
Ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, κόμμα αγώνα και διακυβέρνησης, να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά της νέας δημοκρατικής προοδευτικής κυβέρνησης και να είναι η «Δεύτερη Φορά Αριστερά» καλύτερη από την πρώτη.
Νίκος Φίλης
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
