Πώς οραματίζεται ένας καθ’ ημάς νεοφιλελεύθερος τη λειτουργία τής ενημέρωσης; Σαν μια πλήρως απελευθερωμένη από κρατικά δεσμά αγορά πληροφόρησης: όποιος έχει την οικονομική δυνατότητα, ιδρύει επιχείρηση παραγωγής και μετάδοσης του σχετικού προϊόντος. Τι πιο ωραίο από έναν ελεύθερο στίβο, όπου ο καθένας μπορεί να διεκδικήσει το χώρο του!
Γιατί, όμως, σπάνια θα βρεις κόμμα, που δεν είναι στην κυβέρνηση, ικανοποιημένο από τον τρόπο που τα μίντια αντιμετωπίζουν την ενημέρωση για τις θέσεις και τη δράση του, αλλά, κυρίως, γιατί στις δημοσκοπήσεις η αξιοπιστία των μίντια βρίσκεται τόσο χαμηλά; Διότι ο στίβος ούτε ελεύθερος είναι ούτε μπορεί ο καθένας να διεκδικήσει ισότιμα το χώρο του.
Από το μύθο στην πραγματικότητα
Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα, είναι ότι παραδίνεται η ενημέρωση και η διαμόρφωση της κοινής γνώμης στους οικονομικά ισχυρούς και η πολιτική σε μια διαπλοκή μαζί τους, που επιβάλλεται σε όλη την οικονομική και κοινωνική ζωή σαν κοινοπραξία αλληλοεξυπηρέτησης αμοιβαίων συμφερόντων, με θύματα τους «καταναλωτές» του νοθευμένου «προϊόντος» τους. Πρόκειται για ένα καθεστώς που προκαλεί πια τη σύσσωμη αντίδραση ολόκληρης της αντιπολίτευσης –για πρώτη φορά δεν λειτούργησε το αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα– και θέτει ένα ζήτημα χειραγώγησης της κοινής γνώμης, ένα απλά και καθαρά θέμα δημοκρατίας, ατελέστατης λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Από τα δελτία ειδήσεων ξέρουμε πια ότι δεν θα μάθουμε για όσα καθορίζουν τη ζωή μας. Ότι θα πρέπει να γυρίσει ο κόσμος ανάποδα, για να ακουστεί κάποια κριτική για όσους παίρνουν αποφάσεις που δυσκολεύουν το βίο μας. Ζούμε εδώ και δύο χρόνια τον εξοβελισμό από τα ενημερωτικά προγράμματα των εκπομπών πολιτικής συζήτησης, που άλλοτε αφθονούσαν και έφερναν αντιμέτωπους αδιαμεσολάβητα τους εκφραστές διαφορετικών πολιτικών απόψεων. Την ίδια τύχη έχουν και οι σατιρικές εκπομπές, που ασκούν την ιδιόμορφη κριτική τους πρώτα απ’ όλα προς τους κρατούντες. Ό,τι μπορεί να ενημερώσει αντικειμενικά και ισότιμα τους πολίτες, ό,τι μπορεί να αφυπνίσει και να καλλιεργήσει την κριτική σκέψη τους, ό,τι μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση τους κρατούντες, δεν βρίσκει χώρο σήμερα στα κατ’ ευφημισμό μέσα ενημέρωσης.
Χειραγώγηση με δικά μας έξοδα
Όσες νομοθετικές παρεμβάσεις βρήκε η ΝΔ από την προηγούμενη κυβέρνηση με σκοπό την αλλαγή αυτού του καθεστώτος, τις κατάργησε ή τις ανέστειλε, προσφέροντας ένα πρόσθετο δώρο αρκετών εκατομμυρίων επιπλέον της δωρεάς Πέτσα 1 και 2.
Δεν έχει κανείς την αυταπάτη ότι όλα αυτά μπορεί να αλλάξουν με την υπερψήφιση μιας πρότασης για σύσταση εξεταστικής επιτροπής της Βουλής. Αυτό είναι ζήτημα μεθοδικής προσπάθειας, άσκησης συγκεκριμένης πολιτικής με συνέχεια και συνέπεια, και όχι ζήτημα μιας κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης λίγων ωρών. Παρότι ακόμα και αυτή η ενόχληση φαίνεται να ανησυχεί σοβαρά την κυβέρνηση της ΝΔ.
Τη φέρνει αντιμέτωπη με όλη την αντιπολίτευση και μπορεί να αποτελέσει αφορμή για την αναμόχλευση μιας ανομολόγητης πραγματικότητας. Μπορεί να κάνει γνωστή στο πλήθος την πολύ καλά στημένη διαδικασία, με την οποία πληρώνουμε εμείς οι ίδιοι για τη χειραγώγησή μας. Μια χειραγώγηση που δεν επιχειρείται άμεσα, όπως παλιότερα, που κάθε μεγάλο κόμμα είχε τη στήριξη ενός συγκροτήματος με σαφή πολιτική προτίμηση και ορατό πολιτικό ρόλο. Σήμερα εξασφαλίζεται με άμεση καταβολή δημόσιου χρήματος. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα της μεθόδου Πέτσα και όχι γενικά η εξαγορά τής πολιτικής υποστήριξης, η οποία ούτε θα λείψει ποτέ σε ένα τέτοιο σύστημα ούτε μπορεί να ελεγχθεί απόλυτα.
Και αυτό, ίσως, θα έπρεπε να τονιστεί από την αντιπολίτευση και ειδικότερα την αξιωματική. Δεν πρόκειται μόνο για μια διαφορετική αντίληψη για το τι σημαίνει δημοκρατική λειτουργία και αδέσμευτη διαδικασία ενημέρωσης των πολιτών, διευκόλυνσης της αντικειμενικής κρίσης τους, διαπαιδαγώγησής τους στον έλεγχο της παραπληροφόρησης. Πράγματα πολύ σημαντικά και κρίσιμα για μια πολιτεία που θέλει να λέγεται δημοκρατική. Πρόκειται για την πλήρη ανατροπή του στόρι του νεοφιλελευθερισμού περί ανεξάρτητων ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης. Για ένα σχέδιο εξαγοράς της σιωπής τους, και μάλιστα με τίμημα που καταβάλλει το δημόσιο.
Δημοσκόποι και οιωνοσκόποι
Οι παπαγάλοι του Μαξίμου ήδη έχουν αρχίσει να διαδίδουν ότι η σύσταση εξεταστικής επιτροπής έχει στόχο να βγάλει την αξιωματική αντιπολίτευση από τη δύσκολη θέση και γι’ αυτό βάζει στο στόχαστρο τα μίντια και τις δημοσκοπικές εταιρίες. Η αντιπολίτευση δεν πρέπει να πέσει στη λούμπα. Ξέρουμε όλοι πολύ καλά ότι οι δημοσκοπήσεις είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν και σαν μέσο χειραγώγησης. Όμως, πρώτα απ’ όλα είναι χρήσιμο εργαλείο για όποιον τις διαβάζει με μάτια ανοιχτά. Και με την επιφύλαξη ότι δεν παίρνουν απαντήσεις από όλο το φάσμα, γι’ αυτό και συχνά πέφτουν έξω. Όμως στην περίπτωση της συγκεκριμένης εταιρίας, η συναλλαγή με έξοδα του δημοσίου φωνάζει από μακριά.
Όπως και να ‘χει, οι μάχες δεν κερδίζονται με τις δημοσκοπήσεις. Δεν αρκούν ο έλεγχος των μίντια ή οι λυκοσυμμαχίες μαζί τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ ειδικά έχει αρκετή εμπειρία από μάχες που δόθηκαν και κερδήθηκαν με θεούς και δαίμονες απέναντί του. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα υποβαθμιστεί η μάχη που δίνεται σ’ αυτό το πεδίο, γιατί είναι μάχη για τη δημοκρατία και θα δοθεί με την καλύτερη δυνατή προετοιμασία. Όχι σαν μάχη εναντίον των ίδιων των εργαλείων, αλλά εναντίον εκείνων που τα χειρίζονται για να μας χειραγωγήσουν .
Κυβέρνηση και ΝΔ θα επιμείνουν, γιατί χρειάζονται τη χειραγώγηση πολύ περισσότερο σήμερα που εγκαθίσταται η δυσαρέσκεια στην κοινή γνώμη. Σκοπός δεν είναι μόνο η αποκάλυψη μιας από τις πολλές λαθροχειρίες της κυβέρνησης, είναι η υπεράσπιση του δικαιώματος στην ενημέρωση, που μια δημοκρατική πολιτεία οφείλει να το διασφαλίζει προστατεύοντάς το αποτελεσματικά από τους υπονομευτές του.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
Πηγή: Η Εποχή
