Έχοντας θαυμάσει την ακρίβεια του συμπυκνωμένου μηνύματος. Την στοχοπροσηλωμένη καλλιτεχνική μεροληψία υπέρ των αδυνάτων, των αδικημένων και των κατατρεγμένων αυτού του κόσμου. Την αισθητική αρτιότητα των σκίτσων. Την γενναία καταγραφή των εγκλημάτων από οργανωμένα κράτη και τρομοκρατικές οργανώσεις. Είχα φτιάξει μια σχεδόν ηρωική φαντασιακή σκέψη για την προσωπικότητα του Κάρλος Λατούφ.
Το μήνυμα-έκκληση που έκανε προς τον υπόλοιπο κόσμο και τους δημοσιογράφους ώστε να καλύψουν την δυστυχία και την αστυνομική βία πίσω από τα φώτα των Ολυμπιακών Αγώνων, με συγκίνησε και με ώθησε ενστικτωδώς να θέλω να του μιλήσω. Πρώτα ως άνθρωπος που ένιωσα μια συνειδησιακή συγγένεια και ύστερα ως ερασιτέχνης δημοσιογράφος που θέλει να καταγράψει πιο λεπτομερώς και για το ελληνικό κοινό τη σκέψη αυτού του πολύ σημαντικού καλλιτέχνη και ακτιβιστή.
Η τηλεφωνική μας επικοινωνία διήρκεσε περίπου μία ώρα και η τόσο θερμή προσέγγισή του, ο φιλικός τόνος της φωνής του, με έκαναν να νιώθω ότι βρισκόμαστε δίπλα-δίπλα σε κάποια καφετέρια της Αθήνας και ότι γνωριζόμαστε από καιρό.
”oh brother, I’m always so happy to speak to a Greek comrade. You are so much like us. You are the Latin Americans of Europe. Ask me anything you want..”
Μετάφραση για το Νόστιμον Ήμαρ: Afterwords
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα πετυχημένων και ισχυρών κοινωνικών κινημάτων στη Λατινική Αμερική. Πώς εξηγείς το γεγονός ότι τέτοιου είδους κοινωνικά κινήματα δεν έχουν κάνει ακόμα την εμφάνισή τους στη Βραζιλία;
Κατά τη γνώμη μου, ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά κινήματα στη Βραζιλία είναι το κίνημα των Ακτημόνων (Κίνημα Ακτημόνων Εργατών / MST). Αυτό το κίνημα, μαζί με το κίνημα των Άστεγων, είναι πολύ σημαντικό. Αλλά καθώς το κίνημα των Ακτημόνων, το MST, ήταν τόσο κοντά στην κυβέρνηση την εποχή του Λούλα και την εποχή της Ντίλμα, νομίζω ότι ακινητοποιήθηκε. Την περίοδο της φιλελεύθερης διακυβέρνησης, αυτό το κίνημα ήταν πιο επιθετικό και ριζοσπαστικό. Αλλά από τη στιγμή που αποκτήσαμε πιο αριστερές κυβερνήσεις, φαίνεται πως συμβαδίζει με τις πολιτικές της κυβέρνησης. Πιστεύω ότι το MST είναι ακόμη το ισχυρότερο κοινωνικό κίνημα στη Βραζιλία. Στο μέλλον, θεωρώ ότι το κίνημα των Άστεγων, το MTST (Κίνημα άστεγων εργατών) θα παίξει σημαντικό ρόλο, όπως έκανε και το MST στο παρελθόν.
Μπορείς να μας δώσεις μια εικόνα του τι πραγματικά συνέβαινε πίσω από τα φώτα των Ολυμπιακών Αγώνων στη Βραζιλία; Έκανες ανοιχτή έκκληση στους ξένους δημοσιογράφους, ώστε να καλύψουν τις περιπτώσεις έντονης αστυνομικής βίας.
Θα ήθελα να τονίσω δύο πράγματα σε σχέση με το τι συμβαίνει πίσω από τους εορτασμούς των Ολυμπιακών Αγώνων στο Ρίο. Το πρώτο είναι ότι επηρεάστηκαν ορισμένες κοινότητες, κατεδαφίστηκαν σπίτια, μετακινήθηκαν άνθρωποι ώστε να χτιστούν οι ολυμπιακές υποδομές. Το δεύτερο αφορά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, ειδικά στις φαβέλες. Η στρατιωτική επιχείρηση στις φαβέλες ακολουθεί το παλιό πρότυπο του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» αλλά τώρα μεταμφιέζεται ως «μέτρα ασφαλείας» για τους Ολυμπιακούς. Επομένως, η έκκληση μου για τους δημοσιογράφους που δούλευαν στο Ρίο ήταν να δώσουν προσοχή σε αυτήν την κατάσταση. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα τελειώσουν αλλά τα προβλήματα θα παραμείνουν. Πιστεύω λοιπόν πως είναι μια ευκαιρία να τραβήξουμε την προσοχή των διεθνών μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου ποδοσφαιρικός σύλλογος στη Βραζιλία; Υπάρχουν πολιτικοποιημένα κλαμπ ή ομάδες φιλάθλων; Για παράδειγμα, είναι συνηθισμένο φαινόμενο να κρατούν οι φίλαθλοι της Internacional ή της Cruzeiro αφίσες του Τσε Γκεβάρα; Ισχύει ότι υπήρχαν ρατσιστικά περιστατικά στα οποία εμπλέκονταν οπαδοί των Palmeiras και Gremio?
Δεν έχω κάποια αγαπημένη ποδοσφαιρική ομάδα, δε μου αρέσει πολύ το ποδόσφαιρο. Όντως, υπάρχουν ορισμένες πολιτικοποιημένες οργανώσεις οπαδών. Ωστόσο, η πλειονότητα των φιλάθλων δεν ενδιαφέρεται για την πολιτική ή τον κοινωνικό ακτιβισμό. Συνήθως διαδηλώνουν όταν η ομάδα τους δεν πηγαίνει καλά ή όταν ένας παίκτης δεν παίζει όπως θα ήθελαν, τέτοια πράγματα. Δεν ξέρω αν είναι συνηθισμένο να βλέπει κανείς φιλάθλους να κρατούν αφίσες του Τσε Γκεβάρα, αλλά από τη στιγμή που οι αφίσες του Τσε Γκεβάρα έχουν γίνει ένα τόσο γνωστό σύμβολο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολύ διαφορετικούς λόγους. Δεν είμαι σίγουρος αν το να κρατάς μια τέτοια αφίσα αποτελεί πολιτικό φαινόμενο.
Όσον αφορά τον ρατσισμό, ναι, είναι αρκετά συνηθισμένο. Για παράδειγμα, είναι συχνό φαινόμενο να βλέπεις κάποιους φιλάθλους να αποκαλούν τους μαύρους ποδοσφαιριστές «μαϊμούδες». Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο και καλύπτεται από τα μέσα, προκαλεί οργή και υπάρχουν περιπτώσεις, όπου άνθρωποι έχουν συλληφθεί και εκτεθεί στα μέσα λόγω της ρατσιστικής τους συμπεριφοράς. Αλλά δυστυχώς, ο ρατσισμός αποτελεί ακόμα συνηθισμένο φαινόμενο στο βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο.
Ποια είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν όταν φτιάχνεις ένα σκίτσο για ένα βίαιο περιστατικό, όπως για παράδειγμα το σκίτσο μετά την τρομοκρατική επίθεση στη Νίκαια;
Ασχολούμαι επαγγελματικά με τα σκίτσα από το 1990. Επομένως, είναι κάτι που πάει μαζί με τη ρουτίνα του επαγγέλματος. Σημειώνω ιδέες, συζητάω και σκέφτομαι το θέμα. Ωστόσο, κάποια σκίτσα συμπεριλαμβάνουν ορισμένα βαθύτερα συναισθήματα. Για παράδειγμα, όταν κάνω ένα σκίτσο για νεκρά παιδιά, για νεκρά παιδιά-πρόσφυγες, παιδιά που πνίγονται στη Μεσόγειο, δεν πρόκειται για ένα συνηθισμένο σκίτσο. Όταν κάνω ένα σκίτσο για την αστυνομική βία στη Βραζιλία δεν πρόκειται πάλι για ένα συνηθισμένο σκίτσο καθώς περιλαμβάνει πολύ έντονα συναισθήματα. Έτσι, όταν πρόκειται για αθώα θύματα και κρατική σκληρότητα και βία, τα σκίτσα μου έχουν πιο προσωπικό χαρακτήρα.
Τι απαντάς σε όσους σε κατηγορούν ότι ορισμένα από τα σκίτσα σου έχουν έναν τόνο αντισημιτισμού; Πιστεύεις ότι σε βλέπουν ως απειλή, δεδομένης της παγκόσμιας επιρροής σου ως πολιτικός σκιτσογράφος και ακτιβιστής; Έχεις αισθανθεί ποτέ φόβο ότι μπορεί να στοχοποιηθείς;
Έχω κατηγορηθεί για πολλά πράγματα κατά τη διάρκεια της καριέρας μου. Μια από αυτές τις κατηγορίες είναι ότι φτιάχνω αντισημιτικά σκίτσα ενάντια στο Ισραήλ. Θα μπορούσαμε να κάνουμε μια συνέντευξη αποκλειστικά για αυτό το θέμα καθώς στην καριέρα μου υπάρχουν τόσα πολλά περιστατικά που το φιλο-ισραηλινό λόμπι με κατηγορεί πως είμαι αντισημίτης, ακόμα και αρνητής του ολοκαυτώματος. Αλλά, όπως λέω συχνά, το θέμα μου με το Ισραήλ δεν έχει να κάνει με θρησκευτικά ή φυλετικά προβλήματα, δεν είναι αυτό το θέμα. Το πρόβλημα είναι μονάχα πολιτικό, δηλαδή ο νέο-αποικισμός που λαμβάνει χώρα στην Παλαιστίνη.
Τώρα, δεδομένου ότι το μέρος είναι γνωστό για θρησκευτικούς λόγους, ως ένα μέρος ιερό όπου συνυπάρχουν τρεις θρησκείες, η χριστιανική, η μουσουλμανική και η εβραϊκή, το θέμα της θρησκείας είναι πάντα επίκαιρο. Αλλά το πρόβλημα είναι πολιτικό, η θρησκεία χρησιμοποιείται ώστε να αποτρέψει τον κόσμο να δει το πραγματικό πρόβλημα. Σίγουρα, όσοι υποστηρίζουν το Ισραήλ, χρησιμοποιούν τη θρησκεία ώστε να τη συνδέσουν με το Ισραήλ, ταυτίζοντας το κράτος του Ισραήλ με τον Ιουδαϊσμό. Για αυτό, η σημαία του Ισραήλ έχει θρησκευτική σύνδεση (το Αστέρι του Δαβίδ) και για αυτό το σύμβολο της βουλής του Ισραήλ, Knesset Menorah, έχει άλλο θρησκευτικό μοτίβο.
Επομένως, γι’ αυτό όταν δημιουργεί κανείς ένα σκίτσο με τη σημαία του Ισραήλ, λένε ότι επιτίθεται στον Ιουδαϊσμό ή ότι είναι αντισημίτης. Αλλά δεν είναι αλήθεια. Για παράδειγμα, όταν κάνω ένα σκίτσο που περιλαμβάνει τη σημαία της Τουρκίας, η οποία έχει την ημισέληνο, το σύμβολο του Ισλάμ, δεν έχω κατηγορηθεί ότι είμαι Ισλαμοφοβικός. Κανείς δε με κατηγόρησε ότι μισώ τους Μουσουλμάνους. Αλλά οι Εβραίοι με κατηγόρησαν ότι είμαι αντισημίτης όταν έφτιαξα το Αστέρι του Δαβίδ στη σημαία – μια τόσο ψεύτικη κατηγορία. Πρόκειται για πολύ γνωστή στρατηγική αποσιώπησης κάθε κριτικής ενάντια στο Ισραήλ.
Φυσικά, υπάρχει μίσος ενάντια στους Εβραίους και το ίδιο ισχύει και για τους Μουσουλμάνους, τους ομοφυλόφιλους κτλ. Ωστόσο, η κριτική του ισραηλινού κράτους δεν αποτελεί μίσος απέναντι στους Εβραίους. Αντίστοιχα η κριτική προς τη Σαουδική Αραβία δεν αποτελεί μίσος για τους Μουσουλμάνους. Είναι ανειλικρινές και ένας τρόπος για να ποινικοποιήσουν την κριτική στο Ισραήλ.
Πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα της παιδικής εργασίας, της παιδικής φτώχιας και της εμπορίας παιδιών στη Λατινική Αμερική και τη Βραζιλία;
Όλα αυτά τα προβλήματα είναι πολύ σοβαρά προβλήματα στη Βραζιλία και δεν έχουν έχουν την ανάλογη προβολή, επομένως δυστυχώς μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν έχει επίγνωση της κατάστασης. Η Βραζιλία είναι μια τεράστια χώρα με τεράστια κοινωνικά προβλήματα και μπορείτε να φανταστείτε μόνο μερικά από αυτά. Έχουμε πολλά.
Έχεις υιοθετήσει μια εξαιρετικά ανοιχτή και γενναιόδωρη πολιτική όσον αφορά τα πνευματικά δικαιώματα του έργου σου. Αυτό καθιστά δύσκολο να ζεις από τις δημιουργίες σου;
Στο παρελθόν, όταν δεν εργαζόμουν για μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν πιο εύκολο να φτιάχνω σκίτσα, γιατί δεν ήταν για επαγγελματικούς σκοπούς αλλά για ακτιβισμό. Εκείνη την εποχή η πρόθεσή μου ήταν ακριβώς να κάνω εκείνα τα σκίτσα διαθέσιμα δωρεάν και να επιτρέψω στον κόσμο να τα αναπαράγει ελεύθερα. Ωστόσο, τώρα εργάζομαι για πολλά μέσα ενημέρωσης που διαθέτουν τις δικές τους πολιτικές περί πνευματικών δικαιωμάτων. Επομένως, τώρα μόνο λίγα από τα σκίτσα μου είναι δωρεάν, ιδίως αυτά που έχουν φτιαχτεί για σκοπούς ακτιβισμού.
Ποιο είναι το όνειρό σου, το όραμά σου για τον κόσμο; Πού θα τοποθετούσες τον εαυτό σου από ιδεολογική σκοπιά; Ποιες είναι οι προσωπικότητες που επηρέασαν περισσότερο την προσωπικότητά σου και το έργο σου;
Τα όνειρά μου… Δεν έχω όνειρα, μεγαλώνω και νομίζω ότι σιγά σιγά εγκαταλείπω τα όνειρά μου. Πρέπει να αντικρύσω την πραγματική ζωή, τα γεγονότα ως έχουν, ξέρεις. Οπότε, δεν έχω τον χρόνο να έχω όνειρα πια. Είναι καιρός οι νέοι άνθρωποι να ονειρευτούν. Τώρα, όσον αφορά την ιδεολογία μου, είμαι αριστερός, αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου ως αριστερό, αυτή είναι η πολιτική σκοπιά με την οποία ταυτίζομαι περισσότερο.
Οι προσωπικότητες που με επηρέασαν από καλλιτεχνική άποψη … Σίγουρα ο Τζο Σάκο, ένας τύπος που έκανε πολύ σχετικό έργο για την Παλαιστίνη, για τη Βοσνία, αποτελεί αναφορά. Ο Νάτζι Αλ Αλί, ένας Παλαιστίνιος σκιτσογράφος, είναι μια ακόμα αναφορά. Έχω τις επιρροές μου, το ‘’Mad magazine’’, λόγου χάρη, αμερικανικό κόμικς της δεκαετίας του ’80, τα σκίτσα των Χάνα και Μπαρμπέρα. Έχω πολλές αναφορές, αλλά ο Τζο Σάκο και ο Νάτζι Αλ Αλί αποτελούν αυτή τη στιγμή τις αναφορές μου.
Ποιες είναι οι αγαπημένες σου ταινίες και οι αγαπημένοι σου μουσικοί;
Ω, φίλε, θα μπορούσα να κατονομάσω ένα σωρό, αλλά η «Λάμψη» είναι σίγουρα μια από τις αγαπημένες μου και ο Κιούμπρικ ο αγαπημένος μου σκηνοθέτης. Όλες αυτές οι ταινίες ήταν τόσο δημιουργικές, πολύ δυνατές, και μου αρέσει ο τρόπος που σκηνοθετεί και εξηγεί τα πράγματα.
Όσο για μουσικούς … χμ … μου αρέσει ο Μάικλ Τζάκσον πολύ. Και επίσης μου αρέσει η εποχή της ντίσκο, το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70 και η δεκαετία του ’80. Λατρεύω τη ντίσκο! Επίσης λατρεύω τη βραζιλιάνικη μουσική… ο Ζιλμπέρτο Ζιλ είναι ένας από τους αγαπημένους μου τραγουδιστές. Μ’ αρέσει ακόμα η ηλεκτρονική μουσική, για παράδειγμα, οι Chemical Brothers, Aphex Twin, διασκεδάζω πολύ με αυτές τις μπάντες. Και αφιέρωσα και πολύ χρόνο ακούγοντας άμπιεντ μουσική.
Έχεις κάνει πολλά σκίτσα για την Παλαιστίνη. Τι σε ενέπνευσε όσον αφορά τον αγώνα του Παλαιστινιακού λαού;
Αφιέρωσα μεγάλο μέρος της καριέρας μου σχεδιάζοντας σκίτσα για την Παλαιστίνη ύστερα από την επίσκεψή μου στη Δυτική Όχθη το 1998. Αφού πέρασα χρόνο εκεί, αποφάσισα να κάνω σκίτσα για τον παλαιστινιακό αγώνα και το Ισραηλινό απαρτχάιντ. Κι ακόμα κάνω σκίτσα για την Παλαιστίνη, όχι για το κέρδος, αλλά δωρεάν.
Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον ή σοκαριστικό γεγονός που σε οδήγησε να δημιουργήσεις ένα πολιτικό σκίτσο;
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά, αλλά μάλλον… ήταν οι επιθέσεις στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου. Αυτή η εικόνα των αεροπλάνων να χτυπούν τα κτίρια, τους πύργους, ήταν πολύ παράξενη. Δεν είμαι σίγουρος αν η σωστή λέξη είναι ”ενδιαφέρον”, αλλά ήταν σίγουρα πολύ περίεργο.
Τι αποτρέπει τους φτωχούς, άνεργους και καταπιεσμένους ανθρώπους σε όλον τον πλανήτη από το να ενωθούν και να εξεγερθούν; Πιστεύεις ότι οι Λατινοαμερικανοί και άλλοι άνθρωποι που υποφέρουν στον κόσμο πρέπει να ενωθούν κάτω από διαδικτυακά κινήματα; Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε αυτήν τη στρατηγική ή είναι μάταιο;
Ναι, συμφωνώ, αλλά πιστεύω ότι οι άνθρωποι που καταπιέζονται χρειάζεται να είναι μαζί, να εργαστούν μαζί, να πολεμήσουν μαζί. Αλλά ξέρεις, αυτό δεν είναι παρά θεωρία. Γιατί σε πρακτικό επίπεδο, αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο. Δυστυχώς, πολλές φορές, οι φτωχοί, οι καταπιεσμένοι, πείθονται να πάνε με τη μεριά του καταπιεστή. Οπότε, αυτό είναι δύσκολο έργο, ωστόσο απαραίτητο.
Τώρα, δεν θεωρώ ότι το να χρησιμοποιήσουμε το ίντερνετ είναι μάταιο. Στην πραγματικότητα, πιστεύω ότι το ίντερνετ μπορεί να λειτουργήσει ως ένα πολύ σημαντικό εργαλείο. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Αραβική άνοιξη, π.χ. τον τρόπο που οι διαδηλωτές χρησιμοποίησαν τα σόσιαλ μίντια για να επικοινωνούν μεταξύ τους και να ενώσουν τις δυνάμεις τους, με σκοπό να σχεδιάσουν τις κινήσεις τους. Ωστόσο το ίντερνετ από μόνο του, δεν μπορεί να είναι επαρκές εργαλείο. Ένας πραγματικός αγώνας δεν μπορεί να γίνει μόνο μέσω ίντερνετ, αυτό δεν είναι παρά ένα εργαλείο. Ένας πραγματικός αγώνας πρέπει να εκφραστεί και στους δρόμους.
Τα πολιτικά σκίτσα του Τόμας Ναστ που δημοσιεύτηκαν στην The New York Times το 1871 είχαν ως στόχο τον διεφθαρμένο πολιτικό Γουίλιαμ Τουίντ, ο οποίος με τη σειρά του είπε, όπως έχει μείνει στην ιστορία:
«Δε δίνω δεκάρα για τα άρθρα σου στις εφημερίδες. Οι ψηφοφόροι μου δεν ξέρουν να διαβάζουν, αλλά δεν πρέπει να βλέπουν τις αναθεματισμένες εικόνες σου!»
Αυτό είναι ακόμα ένα σχετικό φαινόμενο στη σύγχρονη πολιτική, δηλαδή οι ψηφοφόροι να μην είναι κατάλληλα ενημερωμένοι για τις πολιτικές προσωπικότητες, γεγονός που επιτρέπει σε άτομα όπως ο Ντόναλντ Τραμπ να είναι εξαιρετικά δημοφιλής και εκλέξιμος. Ή ακόμα και σε εγκληματικές ομάδες όπως η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα να καταλαμβάνουν βουλευτικές έδρες. Ωστόσο, η δύναμη της εικόνας είναι ακόμα πολύ σημαντική! Πώς θα μπορούσε το κοινό να γίνει περισσότερο ενημερωμένο πάνω στην πραγματική πολιτική κατάσταση, όπως αυτή αντιτίθεται στο κυρίαρχο ρεύμα και την εθνικιστική προπαγάνδα;
Ζούμε στην εποχή της κοινωνίας της πληροφορίας. Αν στο παρελθόν η πληροφορία ήτα στα χέρια των κυρίαρχων μέσων, σήμερα η πληροφορία είναι παντού διαθέσιμη. Μπορείς να δεις απόψεις, αναφορές, ειδήσεις παντού. Το πρόβλημα, όμως, είναι να βρούμε τι είναι αξιόπιστο. Η δυσκολία έγκειται στο να εφαρμόσουμε ένα φίλτρο σε όλη αυτήν την πληροφορία. Για παράδειγμα, αν αναλύσεις την κατάσταση στη Συρία… θα διαβάσεις πολλές αναφορές, ακόμα κι αναφορές και ιστορίες από από αυτούς που πολεμούν στο πεδίο της μάχης. Ωστόσο, ακόμη κι έτσι είμαστε εν δυνάμει και γινόμαστε θύματα της προπαγάνδας τις περισσότερες φορές.
Δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε 100% αυτά που διαβάζουμε στο ίντερνετ. Άρα έχουμε πολλές πληροφορίες, αλλά χρειαζόμαστε μόρφωση. Πρέπει να μορφωθούμε, προκειμένου να έχουμε την ικανότητα να κατανοήσουμε τι κρύβεται πίσω από τον τίτλο μιας εφημερίδας. Ως εκ τούτου, πρέπει να λάβουμε υπόψη μια σειρά από αναφορές κι από διαφορετικές πηγές, ώστε να διασταυρώσουμε την πληροφορία.
Επομένως, ίσως σε αυτήν την εποχή όπου είναι αρκετά δύσκολο να βρούμε αξιόπιστες ειδήσεις και πληροφορίες, έχουμε ανάγκη να συλλέγουμε πληροφορίες από διαφορετικές πηγές, να αναγνωρίζουμε τη γκρίζα ζώνη όπου εντοπίζεται η πιο ισορροπημένη πληροφορία. Ζούμε στις μέρες του ριζοσπαστισμού. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να εξετάσουμε πολλές διαφορετικές πηγές πληροφορίας και ύστερα να εφαρμόσουμε ένα φίλτρο, ώστε να αντιληφθούμε τι βγάζει νόημα και τι όχι.
Τη συνέντευξη πήρε ο Θωμάς Γιούργας
Πηγή: Νόστιμον Ήμαρ
