Την Τετάρτη 23 Ιούνη, λίγες ημέρες αφού η ΝΔ πέρασε στην Βουλή το νομοσχέδιο-έκτρωμα Χατζηδάκη που καταργεί στη πράξη το οκτάωρο με το αμφίβολο αντάλλαγμα του ρεπό, η Ιρλανδία ξεκίνησε εξάμηνο πιλοτικό πρόγραμμα για την εφαρμογή της τετραήμερης εβδομάδας. Το φθινόπωρο αναμένεται να ξεκινήσει η Ισπανία τη δική της εφαρμογή (με ένα σύστημα κρατικής ενίσχυσης για να αντιμετωπιστεί το έξτρα κόστος τα πρώτα χρόνια), ενώ μια σειρά χωρών, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ και χώρες της ΕΕ, θα εγκαινιάσουν τις δικές τους εξάμηνες δοκιμαστικές από 1/1/2022.
Σαν ιδέα κυκλοφορεί εδώ και μερικά χρόνια. Στο Ηνωμένο Βασίλειο σταμάτησε μια παρόμοια προσπάθεια με την ήττα του Εργατικού Κόμματος το οποίο έχει ενσωματώσει το τετραήμερο στο πρόγραμμά του. Σε Νέα Ζηλανδία, Σκωτία, Σουηδία, Νέα Ζηλανδία έχουν γίνει πολλά τέτοια «πειράματα» και, αν κρίνω από τα αποτελέσματα, είναι ζήτημα χρόνου να εφαρμοστεί γενικευμένα το τετραήμερο.
Να ξεκαθαρίσουμε τώρα δύο πράγματα: Πρώτον, μόνο στις ΗΠΑ το τετραήμερο θα σημαίνει 40ωρη εβδομάδα. Στις άλλες χώρες, είτε θα σημαίνει 32 ώρες, είτε θα μπορούν οι επιχειρήσεις να συμφωνήσουν 32 ή 40 ώρες, μετά από συλλογικές διαπραγματεύσεις. Δηλαδή ο κανόνας είναι «το οκτάωρο, οκτάωρο». Δεύτερον, τα Συνδικάτα, σε όλες τις χώρες που αναφέραμε είναι αυτά που εκκίνησαν και οργάνωσαν το αίτημα. Στην Ιρλανδία, για παράδειγμα, η μεγαλύτερη Ένωση στο Δημόσιο, η Fόrsa με 80 χιλιάδες μέλη, παίζει τον πιο ενεργό ρόλο και δεν πτοήθηκε όταν πέρυσι τέτοιες μέρες εισέπραξε την κατηγορηματική άρνηση του υπουργού Εργασίας και αντιπρόεδρου της κυβέρνησης.
Ενδιαφέρουσα είναι και η περίπτωση της I.CE Group, εταιρίας Συμβούλων με μισό αιώνα παρουσίας στην Ιρλανδία, που έχει ειδική ιστοσελίδα για το “Three Day Weekend, Four Day Week” (τριήμερο γουικέντ, τετραήμερη εβδομάδα) και ισχυρίζεται ότι από τότε που το εφαρμόζει αυξήθηκε η παραγωγικότητα και ελαχιστοποιήθηκε ο αριθμός αποχωρήσεων ενώ αυξήθηκε και αναβαθμίστηκε ποιοτικά τα βιογραφικά των αιτούντων εργασία. Ή το παράδειγμα ενός οργανισμού στη Ν. Ζηλανδία που το 100% των εργαζομένων προτίμησε τετραήμερο αντί 20% αύξηση μισθού.
Οι μέχρι τώρα δοκιμές φαίνεται ότι δείχνουν όχι μόνο την εύλογη προτίμηση των εργαζομένων στο τετραήμερο με οχτάωρο αλλά και ότι όλα τα αρνητικά του τετραήμερου προκύπτουν από την αύξηση της εργάσιμης ημέρας σε 10ώρες.
Οι εργαζόμενοι έχουν λιγότερο στρες λόγω της τριήμερης ανάπαυσης και του χρόνου που περνούν με τους οικείους τους, εξοικονομούν κατά 20% τα έξοδα μετακίνησης και έχουν περισσότερο χρόνο να ασχοληθούν με εθελοντισμό. Κίνητρο να διευθετήσουν τον εργάσιμο χρόνο τους πιο παραγωγικά ή να επινοήσουν νέες μεθόδους εξοικονόμησης χρόνου. Ακόμα και οι προστριβές μεταξύ εργαζομένων μειώνονται λόγω του λιγότερου στρες και της ανάγκης καλύτερης (και πιο γρήγορης) συνεργασίας μεταξύ τους, ώστε να φέρνουν αποτελέσματα. Αυτά τα πλεονεκτήματα χάνονται σε μεγάλο βαθμό άμα υιοθετηθεί το δεκάωρο. Η διάθεση χρόνου με τους οικείους επιβαρύνεται με την κατά 25% ημερησίως, η φροντίδα των παιδιών έχει και οικονομική επιβάρυνση, το διάβασμα πάει περίπατο κλπ. Πράγματα που ελάχιστα ή και καθόλου δεν αντισταθμίζονται με την αναβολή τους για τη τρίτη ημέρα ανάπαυσης.
Από την άλλη πλευρά, λέγεται ότι οι εργαζόμενοι άνω των 40 αποδίδουν το μάξιμουμ στις 25-30 ώρες του 40ωρου. Έτσι, η μείωση της παραγωγικότητας δεν θα είναι και τόσο μεγάλη και, ως εκ τούτου ούτε και η αύξηση του κόστους στην επιχείρηση, όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως.
Δεν αναφέρθηκα ρητά στο «χωρίς μείωση μισθού» γιατί τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται. Του χρόνου τέτοια εποχή θα έχουμε τις μετρήσεις των εξάμηνων δοκιμαστικών εφαρμογών και μέχρι το τέλος του 2022 τις αναλύσεις και τις μελέτες. Τότε θα έχουμε καλύτερη γνώση τόσο των προαναφερθέντων επιπτώσεων όσο και στην ανεργία. Θα δούμε και ποιες χώρες θα το εφαρμόσουν.
Εκατόν δύο χρόνια από την μεγάλη απεργία στην Βαρκελώνη που κράτησε 44 ημέρες και καθιέρωσε το 8ωρο, φαίνεται εφικτή μια νέα εποχή στη διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου.
Σταύρος Παπαγιαννόπουλος
Πηγή: Η Εποχή
