Καπιτώλιο 2021 – Πλατεία Συντάγματος 2011. Δύο εντελώς διαφορετικά γεγονότα, που έλαβαν χώρα σε τελείως διαφορετικές συνθήκες και απηχούσαν αντίπαλα μεταξύ τους κοινωνικά και πολιτικά διαβήματα. Μόνο η προπαγανδιστική διαστρέβλωση της ιστορίας, όπως προχθές από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη Βουλή και η επιπόλαια αξιοποίηση τηλεοπτικών εικόνων -με το φθηνό και λαϊκιστικό ζουμ στις κρεμάλες- μπορεί να τα ταυτίσει. Τα fake news ως βάση της ιστορίας!
Εν αρχή τα γεγονότα.
Ένας όχλος μερικών χιλιάδων Αμερικανών, από αυτούς που είχαν συγκεντρωθεί από ολόκληρη την Αμερική, με το κάλεσμα του Τραμπ «πάμε στο Καπιτώλιο», εισέβαλαν στο κτίριο με στόχο να ματαιώσουν την τυπική ανακήρυξη του νέου προέδρου των ΗΠΑ. Τελικώς ο Τραμπ έχασε αυτή τη μάχη οπισθοφυλακής, δηλ. την προσπάθειά του να υπονομεύσει το αποτέλεσμα των εκλογών με μια μορφή μεταμοντέρνου πραξικοπήματος, ισχυριζόμενος ότι «του εκλάπη η νίκη». Στην ουσία έδωσε ραντεβού με τις επόμενες προεδρικές εκλογές, με σκαλοπάτι τις εκλογές για το Κογκρέσο.
Έκπληκτη η διεθνής κοινότητα παρακολουθούσε σε απευθείας μετάδοση ένα συρφετό εισβολέων, που είχαν όμως όχι μόνο όπλα και βόμβες, αλλά και πολιτική ταυτότητα. Ήσαν οι πιο ακραίοι από τους ακροδεξιούς. Προκάλεσε εντύπωση η αβρότητα της αστυνομίας, που δεν μπόρεσε να περιφρουρήσει το κτίριο. Το FBI τις επόμενες μέρες ταυτοποίησε και συνέλαβε τους δράστες, οι οποίοι αποδείχθησαν -το αναμενόμενο- φανατικοί οπαδοί του Τραμπ, συνωμοσιολόγοι, υπερ-εθνικιστές, υπερασπιστές της κατοχής όπλων, άτομα που επί μακρόν διασπείρουν φυλετικό και σεξιστικό μίσος στα social media και βεβαίως αρνητές του κορονοϊού. Έκπληκτη επίσης η διεθνής κοινή γνώμη διαπίστωσε ότι στην καρδιά της υπερδύναμης εκτυλίσσονται σκηνές που θυμίζουν μπανανίες που παλιότερα κατασκεύαζε η αμερικανική πολιτική στον πλανήτη και τώρα οπλίζουν το χέρι αυταρχικών καθεστώτων – ηγετών, να αμφισβητούν αποτελέσματα εκλογών που έχουν χάσει.
Τι από όλα αυτά συνέβη στην Ελλάδα του 2011; Τίποτα! Σύμφωνα όμως με τον κ. Μητσοτάκη, «η πάνω και η κάτω πλατεία ενώθηκαν σε ένα παραλήρημα αμφισβήτησης της αστικής δημοκρατίας, με διχασμό, με βιτριόλι, με κρεμάλες (…) και έφεραν το 2015 στην εξουσία τον ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τον Καμμένο». Για να είμαστε δίκαιοι, αυτή τη φορά ο κ. Μητσοτάκης, δεν επανέλαβε ότι στην πάνω πλατεία «υπήρχαν Χρυσαυγίτες», τώρα είδε… ΑΝΕΛ. Άλλωστε οι ΧΑγίτες είχαν καταγγείλει την πλατεία των αγανακτισμένων ως «καρναβάλι των προοδευτικών». Κι εκείνες τις μέρες είχαν άλλη δουλειά. Κυνηγούσαν πρόσφυγες και μετανάστες στον Άγιο Νικόλαο Αχαρνών και αλλού, ακολουθώντας την παρότρυνση Σαμαρά για την «ανακατάληψη των πόλεων». Και όταν λίγοι από αυτούς προσπάθησαν να πλησιάσουν οργανωμένα στην πλατεία, αποκρούστηκαν. Στην πάνω πλατεία υπήρχαν πολλοί εθνικιστές, συντηρητικοί πολίτες και νεοδημοκράτες. Για αυτό και ο τότε αρχηγός της ΝΔ Αντώνης Σαμαράς, μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του (30.5.2011) είπε: «Αλλαγή πολιτικής και αξιοπρέπεια. Αυτό ζητούν οι συμπολίτες μας που μαζεύονται πια στις πλατείες. Ας τους αφουγκραστούμε!»
Αυτό που συνέβη εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα αντανακλούσε την κρίση του πολιτικού συστήματος, στο οποίο οι πολίτες χρέωναν την οικονομική καταστροφή και τα μνημόνια, αλλά ακόμη και τα φαινόμενα εκτεταμένης διαφθοράς που είχαν συντελέσει στη χρεοκοπία, οικονομική και ηθική, της χώρας. Το βάθος αυτής της λαϊκής – δημοκρατικής αντίδρασης φάνηκε καθώς εκατομμύρια Ελλήνων πολιτών πλημμύρισαν όλες τις πλατείες της χώρας, χωρίς καμία πολιτική υποκίνηση και συντονισμό, παρακινούμενοι από την αγανάκτησή τους για το πολιτικό σύστημα και τα μνημόνια. Κι αυτή η κίνηση συνεχίστηκε και μετά, έως ότου στις εκλογές του Μαΐου 2012, κατεγράφη η κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ αλλά και η μεγάλη υποχώρηση της ΝΔ και η εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος απεδείχθη το δημοκρατικό ανάχωμα για να μη διοχετευτεί η δικαιολογημένη λαϊκή δυσαρέσκεια – απόγνωση στη κάλπη των νεοναζί.
Η συνύπαρξη και όσμωση πολιτών στις πλατείες, είναι κλασική εφαρμογή της συνταγματικής αρχής των συγκεντρώσεων, και δημιούργησε προϋποθέσεις μιας νέας ριζοσπαστικής πολιτικοποίησης των πολιτών. Κάτι που επιβεβαιώθηκε με την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το Γενάρη του 2015, το «ΟΧΙ» στο Δημοψήφισμα με 61,3% και οι εκλογές του Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Κι ακόμα, η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, παρά τους μνημονιακούς καταναγκασμούς και τους συμβιβασμούς, επιβεβαίωσε την ανάγκη αλλαγής στην πορεία της χώρας και συνακόλουθης ανατροπής των μεταπολιτευτικών συσχετισμών. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς το επίμονο 32% του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2019;
Η πλατεία των αγανακτισμένων στην Ελλάδα ήταν λοιπόν ένα λαϊκό – δημοκρατικό συμβάν με εμβέλεια και απήχηση, με αναζητήσεις για μορφές άμεσης δημοκρατίας προκειμένου να αποκτήσει ο πολίτης νέα σχέση με την πολιτική και κατ’ επέκταση με τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς. Το δημοκρατικό αυτό συμβάν, δεν ήταν απομονωμένο. Εκείνη την περίοδο, λίγο πριν, εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών στην Ισπανία, οι Indignados, ξεκινώντας από την Πουέρτα δελ Σολ της Μαδρίτης έστειλαν μήνυμα κατά των νεοφιλελεύθερων μέτρων όχι μόνο στη χώρα τους αλλά σε ολόκληρο των ευρωπαϊκό νότο, που υποτιμητικά, με αποικιοκρατική συνείδηση, χαρακτήριζαν οι κυρίαρχοι ευρωπαϊκοί κύκλοι, ως PIGS. Αυτή η δημοκρατική αγανάκτηση εξαπλώθηκε και στην Πορτογαλία όπου δεκάδες ειρηνικοί πολίτες από τα θεωρεία της Βουλής τραγουδούσαν τον ύμνο της Επανάστασης των Γαρυφάλλων, Grandola Vila Morena, χωρίς να διανοηθεί κανείς να τους κατηγορήσει ότι ήθελαν να καταλάβουν το κοινοβούλιο και να κάνουν πραξικόπημα (https://youtu.be/M53-cxC8B1E)
Πρόκειται για μια μάχη κατά της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, που προκάλεσε δυστυχία στις αδύναμες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και σε δεύτερη φάση νέες ανισότητες και στις πιο πλούσιες. Άλλωστε το αίτημα εκείνης της εποχής για την κατάργηση της λιτότητας και του Συμφώνου Σταθερότητας καθώς και την αμοιβαιοποίηση του χρέους, επανέρχεται στις μέρες μας, αυτή τη φορά με την κρίση που προκάλεσε η πανδημία.
Από μια άλλη λοιπόν πλευρά, εκείνη η «μνήμη της Αγανάκτησης» παραμένει ζωντανή και συναντάται σήμερα με το φόβο που μπορεί να μετατραπεί σε οργή, μετά την πανδημία. Όταν οι πολίτες βρεθούν τραγικά αντιμέτωποι με την επιδρομή του ψηφιακού καπιταλισμού, τη μείωση των εισοδημάτων τους, την ανεργία, τη διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων αλλά και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, την καταστροφή του περιβάλλοντος και την υποβάθμιση της καθημερινότητάς τους. Δηλαδή, αντιμέτωποι με την απειλή κατά της ίδιας της δημοκρατίας.
Αυτό το ενδεχόμενο φοβάται ο κ. Μητσοτάκης ο οποίος καθημερινά προωθεί τον αυταρχισμό για να σπείρει την απογοήτευση και το φόβο. Είναι χαρακτηριστικό ότι προχτές στη Βουλή παραληρώντας ο ίδιος χαρακτήρισε την πλατεία Αγανακτισμένων «ένα παραλήρημα αμφισβήτησης της αστικής δημοκρατίας», φρασεολογία που παραπέμπει στην εμφυλιοπολεμική ρητορική του τρίτου γύρου. Ούτε τότε, ούτε προχτές καταδίκασε την απόπειρα εισβολής στο ελληνικό «καπιτώλιο» το 2018, από Χρυσαυγίτες που βγήκαν από το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό, όπου λίγο πριν διαδήλωναν μαζί με βουλευτές της ΝΔ.
Νίκος Φίλης
Πηγή: Τα Νέα
