Σύμφωνα με το άρθρο 16 του καταστατικού χάρτη της χώρας, άνευ του οποίου η κοινωνική και πολιτική ζωή θα καταστεί ζούγκλα, τα πανεπιστήμια «αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση». Κι όταν λέμε πλήρη αυτοδιοίκηση εννοούμε να παίρνουν μόνα τους τις διοικητικές αποφάσεις που τα αφορούν. Κι αυτό περιλαμβάνει επίσης την οργάνωση και φύλαξη των χώρων και των εγκαταστάσεών τους.
Το (πιθανό) επιχείρημα ότι στα πανεπιστήμια βρίσκεται δημόσια περιουσία και πρέπει να προστατεύεται από αστυνομικό σώμα είναι έωλο. Ο νομοθέτης το γνώριζε και παρά τις όποιες ενστάσεις, ανέθεσε τη διοίκηση των πανεπιστημίων στα ίδια και τα νομίμως εκλεγμένα όργανά τους. Συνεπώς είναι ευθύνη, δικαίωμα και υποχρέωση των πανεπιστημίων να προστατεύουν τη δημόσια περιουσία τους και είναι πάλι ευθύνη, δικαίωμα αλλά και υποχρέωση της πολιτείας να αναζητεί ευθύνες όταν τα πανεπιστήμια δεν το κάνουν ή το κάνουν πλημμελώς.
Αλλά αν δεχθούμε ως υπόθεση εργασίας τη σκέψη για τοποθέτηση αστυνομίας μέσα στα πανεπιστήμια, γιατί το κράτος και ο αρμόδιος υπουργός δεν καταθέτουν στοιχεία περί του κινδύνου που θέλουν να αποσοβήσουν; Πόσα και τι είδους εγκλήματα έχουν διαπραχθεί τα τελευταία 10 χρόνια μεσοσταθμικά και ανά πανεπιστήμιο; Και ποιοι είναι ανάλογοι δείκτες σε άλλους τομείς που υπάρχει δημόσια περιουσία – όπως πάρκα, πλατείες, δρόμοι, δίκτυα, μέσα μαζικής μεταφοράς, δημόσια κτίρια κ.λπ. της κεντρικής, της περιφερειακής, αλλά και της τοπικής διοίκησης; Και ποια θα είναι η σχέση κόστους – οφέλους από τέτοια επένδυση; Ή μήπως ψαρεύουν κάποιοι στα θολά νερά της δυσφήμησης και της απαξίωσης κάθε θεσμού αρκεί να δημόσιος, κι ας χρειάζεται μικρότερη επένδυση και όχι 120 εκατομμυρίων, κι ας είναι στο πολλαπλάσιο αποδοτική και όχι ζημιογόνα. Συνεπώς, η πιθανή τοποθέτηση αστυνομικού σώματος στα πανεπιστήμια που παρακάμπτει το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων όχι μόνο είναι αντισυνταγματική αλλά και επιζήμια για το δημόσιο συμφέρον.
Συνεχίζοντας την υπόθεση εργασίας, αν τοποθετείτο αστυνομία στα πανεπιστήμια δεν είναι διόλου απίθανο να φτάσουμε σε περιπτώσεις όπου το αστυνομικό όργανο θα αποφασίσει αν θα εισέλθει κάποιος που «δεν του αρέσει η φάτσα» του στο όργανο. Η πυκνότητα και η βαρύτητα των αυθαιρεσιών που φέρεται να έχουν διαπράξει αστυνομικά όργανα κατά τη διάρκεια της καραντίνας ή κατά τη διάρκεια ειρηνικών διαδηλώσεων μόνο να τρομάζει μπορεί. Όχι μόνο τους φοιτητές και τους καθηγητές, αλλά και τους γονείς τους, τους φίλους τους κοκ.
Η συνταγή, ξέρετε, είναι απλή. Αν στο αστυνομικό όργανο δεν αρέσει η «φάτσα» κάποιου φοιτητή ή καθηγητή (υπάρχουν αξιόλογοι καθηγητές που στην οπτική του οργάνου θα φάνταζαν αναρχικοί, «άπλυτοι», ταραξίες κ.λπ.) μπορεί να προβεί σε σύλληψή του αντιλέγοντας στις διαμαρτυρίες του να “καταθέσεις τη γνώμη του στο δικαστήριο”. Και ξέρετε ακόμα κάτι; Κάποτε ένας άνδρας της δημοτικής «αστυνομίας», επειδή ορισμένοι πολίτες είπαμε να μην κακοποιούν μετανάστη που είχαν πιάσει, παρά να πράξουν τα νόμιμα, είπε κυνικά: «αν θες έλα να καταθέσεις στο δικαστήριο. Ποιόν θα πιστέψουν, εσένα ή εμένα»; Αυτό πρέπει να το σκεφτούν καλά όλοι, μαζί και οι συγγενείς, φίλοι κ.λπ. καθηγητών και φοιτητών .
Ξανά στην υπόθεση εργασίας περί αστυνομίας στα πανεπιστήμια. Αν μπει η αστυνομία στα πανεπιστήμια αργά ή γρήγορα θα μπει και η Χρυσή Αυγή. Τα πανεπιστήμια ήταν από τους λίγους χώρους που δεν κατάφερε να εισχωρήσει η Χρυσή Αυγή. Και βεβαίως η ηγεσία της Χρυσής Αυγής είναι στη φυλακή, αλλά τα γκρουπούσκουλά της εξακολουθούν να περιμένουν την ευκαιρία. Επίσης έχει διαφανεί, είτε από την ανάλυση των αποτελεσμάτων στα ειδικά εκλογικά τμήματα είτε από σύμβολα σε αστυνομικά κράνη αυξημένη επιρροή της Χρυσής Αυγής, καθώς και άλλων φορέων εθνικιστικών ή ακροδεξιών αντιλήψεων μεταξύ των αστυνομικών.
Θα είναι άοπλοι, λέει η υπόθεση εργασίας. Εν πρώτοις αυτό δεν είναι αλήθεια. Όπλα θα έχουν, όχι όμως πυροβόλα όπλα, όπως λένε οι πληροφορίες. Αλλά για να σκεφτούμε. Στην αρχή έλεγαν ότι το άσυλο επιτρέπει την εγκληματικότητα. Όταν πλέον η αστυνομία απέκτησε τη δυνατότητα να επεμβαίνει χωρίς την άδεια της Συγκλήτου στις περιπτώσεις τελούνται εγκλήματα κατά της ζωής, κάποιοι πάλι δεν το θεώρησαν αρκετό ούτε και η αστυνομία, για να αντιμετωπίσουν τα όποια περιστατικά υπήρξαν. Ψηφίστηκε ο νόμος της Κεραμέως το καλοκαίρι 2019 που επιτρέπει στους αστυνομικούς να περιπολούν ακόμα και μέσα στα κτίρια. Ενάμιση χρόνο μετά, χωρίς να έχει εφαρμόσει ή να έχει αποπειραθεί να εφαρμόσει η κυβέρνηση τον δικό της νόμο (Κεραμέως), έστω στους ανοικτούς δημόσιους χώρους που περιβάλλουν τα πανεπιστήμια, ζητούν να δημιουργηθεί πανεπιστημιακή αστυνομία. Πιστεύει κάποιος ότι θα σταματήσει εδώ ή θα περιοριστεί η οπλοφορία των αστυνομικών σε ψυχρά όπλα; Ας θυμηθούμε τι έκανε ο άνδρας των ΜΑΤ απέναντι σε άοπλους φοιτητές όταν μπήκε στο κτίριο του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών πριν λίγο καιρό.
Αν ως τώρα μιλούσαμε με υποθέσεις εργασίας πρέπει τώρα να μιλήσουμε με πραγματικούς όρους. Η αστυνομία και το πανεπιστήμιο ανήκουν σε διαφορετικούς κόσμους. Διαφορετικές αξίες και κανόνες συμπεριφοράς διέπουν αυτούς τους δυο κόσμους και αυτό είναι η κυριότερη αιτία για την οποία δεν έχει καμιά δουλειά στα πανεπιστήμια. Η αστυνομία αγαπά την ιεραρχία. Το πανεπιστήμιο αγαπά την οριζόντια και ίση, ανάλογα με το ρόλο του καθενός, συμμετοχή όλων. Η αστυνομία αγαπά την παράδοση, τη διατήρηση των πραγμάτων ως έχουν. Το πανεπιστήμιο αγαπά την αλλαγή, αγαπά να ασκεί κριτική. Η αστυνομία αγαπά την πειθαρχία, το σχήμα διαταγή – εκτέλεση, το σχήμα εντολή – υπακοή. Το πανεπιστήμιο έχει έναν λιγότερο ή περισσότερο. αντισυμβατικό προσανατολισμό, και για αυτό συχνά τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας επιδεικνύουν αντισυμβατική λεκτική ενδυματολογική κ.λπ. συμπεριφορά. Γιατί η γνώση έρχεται από την αμφισβήτηση, από την κριτική αυτού που υπάρχει.
Αν φέρει κάποιος αυτούς τους δυο κόσμους κοντά, ακόμα κι αν δεν έχει «το πάνω χέρι» η αστυνομία, που στην πράξη θα το έχει, είναι σαν να φέρνει ξαφνικά σε επαφή τη φωτιά και τη βενζίνη. Μόνο έκρηξη μπορεί να προκύψει από αυτή την επαφή. Κι εκείνος που σκέπτεται σοβαρά να το πράξει, αλλά και εκείνος που σκέπτεται σοβαρά να συναινέσει σε κάτι τέτοιο θα πρέπει να είναι έτοιμος να αναλάβει τις ευθύνες του αν συμβεί η έκρηξη.
Υπό το σκεπτικό που εξέθεσα, η αστυνομία μόνο μια δουλειά (με δυο πρόσωπα) έχει στα πανεπιστήμια. Πρώτον να τα μετατρέψει σε στρατώνες και δεύτερον, μάλλον να τοποθετηθούν εκεί μέλη μιας εκλογικής πελατείας. Μπορείς να κάνεις στρατώνα το πανεπιστήμιο. Αλλά τότε δεν θα είναι πια πανεπιστήμιο. Μόλις θα το έχεις σκοτώσει. Εκτός κι αυτό ακριβώς επιδιώκεις.
Ο μόνος λοιπόν εκπαιδευτικός χώρος στον οποίο έχει θέση η αστυνομία είναι η Σχολή της αστυνομίας. Αλήθεια, προβλέπεται να υπάρχει εκεί πανεπιστημιακή αστυνομία;
Γιώργος Πλειός, Καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ και Επισκέπτης Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
