Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, στη διαδικασία της πρότασης δυσπιστίας που καταθέσαμε κατά του κ. Σταϊκούρα, ένιωσα πολλές φορές ένα deja vu. Η μεγάλη πλειοψηφία των κυβερνητικών βουλευτών απέφευγε να τοποθετηθεί για τον νόμο και τις συνέπειές του και επαναλάμβανε με τις ίδιες φράσεις ότι «για όλα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ», ακόμη και αν ένα λεπτό πριν κάποιος τους είχε δείξει γιατί δεν ισχύει αυτό που λένε.
Κατέθεταν στα πρακτικά τα ίδια αποσπάσματα κείμενων, ακόμη και αν εμείς είχαμε ήδη καταθέσει το πλήρες κείμενο που αποδείκνυε την τάση τους για επιλεκτική παρουσίαση των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως η απογοήτευσή μου δεν γεννήθηκε μόνο από αυτές τις επαναλαμβανόμενες και φτωχές τοποθετήσεις.
Γεννήθηκε και από τον μικρό αριθμό βουλευτών και υπουργών που προσπάθησαν να επιχειρηματολογήσουν υπέρ του νόμου τους. Γεννήθηκε και από την ουσία των επιχειρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν.
Επιχειρήματα που είχα ξανακούσει τις μέρες τις διαπραγμάτευσης από τα στελέχη του ΔΝΤ. Το στενάχωρο βέβαια είναι ότι πλέον δεν ακουγόταν από κάποιον στην άλλη πλευρά του τραπεζιού, που προσπαθούσε να πιέσει την ελληνική κυβέρνηση, η οποία διαφωνούσε. Ακουγόταν από τα χείλη υπουργών της κυβέρνησης, με ακόμα μεγαλύτερο πάθος.
Η πλήρης ενσωμάτωση των επιχειρημάτων και της λογικής του ΔΝΤ θα έχει και τις συνέπειες που προσπαθούσαμε να αποφύγουμε. Την απώλεια κατοικίας για μια μερίδα του κόσμου, που θα αναγκαστεί να πάει στο νοίκι, ή, αν είναι «τυχεροί», θα μετακινηθούν σε σπίτια χαμηλότερης αξίας. Πολύς κόσμος θα δει την περιουσία του να χάνεται. Θα γίνει ενοικιαστής στο ίδιο του το σπίτι για 12 χρόνια και μετά, αν θέλει να το αγοράσει, θα πρέπει να καταβάλει την πλήρη αξία του. Και αυτό δεν είναι αντικίνητρο μόνο για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, αλλά αφορά δυστυχώς και τους έντιμους ανθρώπους που όμως δυσκολεύονται ειλικρινά να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους λόγω της κρίσης είτε γιατί είχαν απώλεια εισοδήματος είτε γιατί έχουν πρόβλημα ρευστότητας. Γιατί η κρίση έχει, μεταξύ άλλων, δημιουργήσει μια αλυσίδα από επιχειρηματίες και εργαζόμενους που δυσκολεύονται να πληρώσουν γιατί κάποιος δεν τους έχει πληρώσει ή εξοφλήσει, αλλά κάποια στιγμή στο μέλλον θα το κάνει. Αυτό σημαίνει κρίση ρευστότητας, δηλαδή ένας φαύλος κύκλος αθέτησης υποχρεώσεων από πολλούς, χωρίς να έχουν οι ίδιοι την ευθύνη.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, που έχτισε το προεκλογικό της αφήγημα πάνω στη μεσαία τάξη, τώρα δείχνει τις πραγματικές προτεραιότητές της. Επιλέγει τη ρευστοποίηση των περιουσιών των ανθρώπων, αντί για την αναδιάρθρωση των χρεών τους. Και αυτό ίσως είναι ακόμη πιο εμφατικό στις επιχειρήσεις, όπου δεν υπάρχει καμία σκέψη για την ανασυγκρότησή τους. Η λογική της κυβέρνησης είναι η επιβίωση του ισχυρότερου, το μεγάλο ψάρι να φάει το μικρό.
Αλλά δεν αρκούνται καν σε αυτό. Ενισχύουν συγκεκριμένους μεγάλους ώστε να είναι βέβαιοι ότι το «σωστό» μεγάλο ψάρι θα φάει τα μικρά. Ποια είναι η απάντηση σε όλο αυτό; Το πρώτο ζήτημα είναι η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, όσο και αν φαίνεται άλλο ζήτημα. Γιατί η διεθνής εμπειρία αποδεικνύει ότι μια στρατηγική που περιορίζει το κοινωνικό κράτος ώστε να υποστηρίζει μόνο τους πολύ ευάλωτους είναι μια στρατηγική που καθιστά τα μεσαία στρώματα πολύ ευάλωτα. Γιατί κοινωνικό κράτος δεν είναι μόνο το επίδομα στέγασης –που νομοθέτησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ– ή η πλήρης προστασία της πρώτης κατοικίας για συγκεκριμένα κομμάτια του πληθυσμού αλλά και μια συνεκτική στεγαστική πολιτική, μέσα στην οποία εντάσσονται αυτά τα μέτρα.
Αυτήν την πολιτική που ξεκινήσαμε να χτίζουμε και σήμερα η ΝΔ μεθοδικά γκρεμίζει, που θα μεριμνά και για κοινωνική στέγαση και για πραγματικές δεύτερες ευκαιρίες, χωρίς τη δαμόκλειο σπάθη της χρεοκοπίας, και για πολλά άλλα ζητήματα. Με άλλα λόγια, το κοινωνικό κράτος είναι αυτό το οποίο προστατεύει τον κόσμο από το ενδεχόμενο να του τύχει μια αναποδιά και να τον βγάλει εκτός προγραμματισμού. Μια εγγύηση ασφάλειας για τη στέγη του, την υγεία του και τη ζωή του.
Αν το παρατηρήσετε, οι περισσότερες χρεοκοπίες, ακόμη και σε ανθρώπους της μεσαίας τάξης, ξεκινούν από κάποιο απρογραμμάτιστο έξοδο που κάποιος δεν μπορεί να καλύψει. Μια ιατρική ανάγκη για παράδειγμα. Αυτό που θέλουμε εμείς να κάνουμε είναι να καλύψουμε όσο το δυνατόν περισσότερα από αυτά τα έξοδα, να δώσουμε εναλλακτικές επιλογές έτσι ώστε να μη ζουν οι άνθρωποι με ένα μόνιμο άγχος, να μη βγαίνουν οι ζωές τους εκτός προγραμματισμού.
Παρά τις αντίξοες συνθήκες, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κάναμε σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Τώρα όμως, που η χώρα έχει ανακτήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την οικονομική της ελευθερία, πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα. Πρέπει να επεκταθεί το επίδομα στέγασης και να υπάρχει μια βεβαιότητα στον κόσμο ότι θα μπορεί να κρατήσει το σπίτι του. Σε περίπτωση που δεν έχει ιδιόκτητο, να είναι βέβαιος ότι θα έχει μια αξιοπρεπή στέγη, χωρίς να χρειάζεται να δαπανά ένα ολοένα και αυξανόμενο μέρος του εισοδήματός του για αυτό. Να κάνουμε πράξη δηλαδή το ότι η στέγη είναι κοινωνικό δικαίωμα.
Πρέπει παράλληλα να εξετάσουμε πώς μπορεί να σωθεί μια επιχείρηση από τη χρεοκοπία, ειδικά σε συνθήκες κρίσης. Να εξασφαλίσουμε ότι σε κάθε περίπτωση οι εργαζόμενοι δεν θα χάνουν τα δεδουλευμένα τους και τις αποζημιώσεις τους.
Δυστυχώς, η ΝΔ κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Ευτυχώς, ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία έχει τη δυνατότητα να εκφράσει αυτά τα κοινωνικά αιτήματα και να τα κάνει πράξη τη δεύτερη φορά Αριστερά. Η οποία πράγματι θα είναι πολύ διαφορετική από την πρώτη. Γιατί το 2015 είχαμε το άγχος να βγάλουμε τη χώρα από τα Μνημόνια και να ανασχέσουμε την ανθρωπιστική κρίση. Πλέον έχουμε το καθήκον και την υποχρέωση να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες του κόσμου για κοινωνική δικαιοσύνη.
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι πρώην υπουργός Οικονομικών, Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος και Συντονιστής Οικονομικού Κύκλου ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Πηγή: Το Παρόν
