Τη συνέντευξη με τον καθηγητή Κοινωνιολογίας στη Βολιβία, Εντουάρντο Παζ Ράντα πήρε ο Δημήτρης Γκιβίσης
Μετά από δύο αναβολές, που προκάλεσαν πολλές αντιδράσεις αφού εξελήφθησαν ως μια προσπάθεια των δυνάμεων του πραξικοπήματος να παραμείνουν στην εξουσία, στις 18 Οκτωβρίου θα γίνουν οι εκλογές στηn Βολιβία. Ο Εντουάρντο Παζ Ράντα, καθηγητής Κοινωνιολογίας, στο πανεπιστήμιο Σαν Αντρές της Λα Παζ, μιλάει για τη σημασία αυτών των εκλογών, τις κοινωνικές συμμαχίες που δίνουν προβάδισμα στο MAS (Κίνημα για τον Σοσιαλισμό) και την ανάγκη να διασφαλιστεί η διαφάνεια της εκλογικής διαδικασίας.
Τι είναι αυτό που διακυβεύεται στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου;
Η σημασία των εκλογών είναι τεράστια, γιατί οι εκλογές αυτές θα επιτρέψουν την ανάκτηση της δημοκρατικής διαδικασίας που διακόπηκε από το πραξικόπημα του Νοεμβρίου του 2019, και συγχρόνως επειδή θα είναι το αποτέλεσμα του αγώνα του λαού της Βολιβίας τους τελευταίους μήνες για να αποτραπεί η εδραίωση ενός νεοφιλελεύθερου και συντηρητικού καθεστώτος διακυβέρνησης, που βασίζεται στη βία, το ρατσισμό κατά των αυτόχθονων πληθυσμών, τις διακρίσεις, και την εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Είναι επίσης μια ελπίδα για να αντιμετωπιστούν οι διάφορες κρίσεις από τις οποίες υποφέρει η χώρα: την πανδημία του κορονοϊού που αντιμετωπίστηκε πολύ άσχημα από την ντε φάκτο κυβέρνηση, τη διαφθορά που έχει φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα στους υδρογονάνθρακες, την ηλεκτρική ενέργεια, τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών και τα υπουργεία Υγείας και Δημοσίων Έργων, τις οικονομικές επιλογές που έχουν προκαλέσει μείωση πάνω από 10% στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν και μαζική αύξηση της φτώχειας, και την πολιτική που πρέπει να βγει από τη σημερινή παρανομία και την έλλειψη νομιμότητας. Συνεπώς, σε αυτές τις εκλογές διακυβεύονται οι μελλοντικές προοπτικές της χώρας, μεταξύ της ανάκτησης μιας δημοκρατίας εθνικής απελευθέρωσης ή της εμβάθυνσης της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης της πλειοψηφίας με ένα ολιγαρχικό και φιλοϊμπεριαλιστικό νεοφιλελεύθερο μοντέλο.
Πώς είναι το πολιτικό σκηνικό τρεις εβδομάδες πριν από τις εκλογές;
Οι κινητοποιήσεις, οι απεργίες και οι αποκλεισμοί των δρόμων που έγιναν τον Αύγουστο από τα λαϊκά κινήματα, με επικεφαλής τα συνδικάτα της Central Obrera Boliviana (Κεντρική Εργατική Ένωση Βολιβίας), τους αγρότες, τις διαπολιτισμικές ενώσεις, τους αυτόχθονες, τις γυναικείες οργανώσεις και τα συμβούλια των γειτονιών, που αποτελούν μέρος του Συμφώνου Ενότητας (σημ: το Σύμφωνο Ενότητας δημιουργήθηκε το 2002, και είναι μια εξελισσόμενη ευρεία συμμαχία οργανώσεων βάσης που υποστηρίζουν τα δικαιώματα των αυτόχθονων και των αγροτών και τον αριστερό μετασχηματισμό του κράτους), ανάγκασαν το Εκλογικό Δικαστήριο, τη Νομοθετική Συνέλευση και την ντε φάκτο κυβέρνηση να ορίσουν τις 18 Οκτωβρίου ως οριστική ημερομηνία των εκλογών. Οι υποψήφιοι για τις εκλογές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Από την μια είναι επτά υποψήφιοι που εκπροσωπούν τις δυνάμεις της συντηρητικής δεξιάς, με αποχρώσεις που κυμαίνονται από τον ευαγγελικό θρησκευτικό εξτρεμισμό, μέχρι τον βίαιο και ρατσιστικό αυταρχισμό και τη μετριοπαθή νεοφιλελεύθερη αριστοκρατία, όλοι τους ευθυγραμμισμένοι με τη γεωπολιτική της Ουάσιγκτον. Από αυτήν την ομάδα οι πιο σημαντικοί υποψήφιοι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, είναι ο Κάρλος Μέσα από την Comunidad Ciudadana (σημ: ήταν πρόεδρος από το 2003 έως το 2005), ο Φρερνάντο Καμάτσο από την Creemos (σημ: ήταν ο ακροδεξιός ηγέτης του πραξικοπήματος) και ο Τσι Χιούν Τσάνγκ από το Frente para la Victoria. Υποψήφια ήταν και η Ζανίν Άνιες από το Juntos, που πριν από μερικές ημέρες απέσυρε την υποψηφιότητά της (σημ: είναι η αυτοανακηρυχθείσα μεταβατική πρόεδρος μετά το πραξικόπημα). Από την άλλη πλευρά είναι το MAS του Έβο Μοράλες, με υποψήφιο πρόεδρο τον Λουίς Άρσε και υποψήφιο αντιπρόεδρο τον Νταβίντ Τσοκεουάνκα. Ο Άρσε επιδιώκει να επαναλάβει την ιθαγενή, αγροτική, και λαϊκή εθνική διαδικασία που επέτρεψε στην Βολιβία να επιτύχει σημαντική πρόοδο στην κοινωνική ένταξη, στην αναδιανομή του πλούτου και στην ανάκτηση στρατηγικών φυσικών πόρων, μαζί με την εθνική κυριαρχία και την αξιοπρέπεια.
Πώς ερμηνεύεις το δημοσκοπικό προβάδισμα του Λουίς Άρσε; Ποιες είναι οι κοινωνικές συμμαχίες του;
Ο Λουίς Άρσε, ο επιτυχημένος υπουργός Οικονομίας της κυβέρνησης του Έβο Μοράλες, στα δεκατρία χρόνια ως υπουργός, κατάφερε να φτάσει την οικονομία της Βολιβίας σε επίπεδα ρεκόρ ανάπτυξης, με μέσο όρο 5% εν μέσω της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της εθνικοποίησης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, της ανάκαμψης των στρατηγικών εταιρειών που ιδιωτικοποιήθηκαν από το νεοφιλελευθερισμό, επίσης της εκβιομηχάνισης, των επενδύσεων σε δρόμους, σχολεία, νοσοκομεία, αθλητισμό και εθνική ολοκλήρωση και της αναδιανομής του πλούτου. Προτείνει την έξοδο από την τρέχουσα κρίση με βάση την ενεργή παρουσία του κράτους στην οικονομία, τις δημόσιες επενδύσεις σε τομείς που δημιουργούν θέσεις εργασίας, την προσωρινή αναστολή του εξωτερικού χρέους και την εκβιομηχάνιση του φυσικού αερίου, του σιδήρου και του λιθίου, των τελευταίων στρατηγικών πόρων μεγάλης διεθνούς σημασίας. Μαζί του είναι ο Νταβίντ Τσοκεουάνκα, που ήταν υπουργός Εξωτερικών του Έβο Μοράλες, και ξεχώρισε για την προώθηση της διπλωματίας των λαών, των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών και της Μητέρας Γης στον ΟΗΕ, και την προοδευτική ολοκλήρωση της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Ο Λουίς Άρσε είναι ένας σοσιαλιστής, αριστερός οικονομολόγος, αφοσιωμένος στα λαϊκά κινήματα, υπέρμαχος της κυριαρχίας της χώρας απέναντι στις ιμπεριαλιστικές πολιτικές παρέμβασης, και υποστηρίζεται από στρατηγικές συμμαχίες με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις της Central Obrera Boliviana, τα αγροτικά και αυτόχθονα κινήματα, τις λαϊκές γυναικείες οργανώσεις σε όλη την χώρα, και τους κατοίκους της υπαίθρου και των πόλεων.
Ποια είναι η στρατηγική του MAS πηγαίνοντας προς τις εκλογές;
Το MAS, αφενός, μιλάει για τους σημαντικούς πολιτιστικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς μετασχηματισμούς που επιτεύχθηκαν στη Βολιβία τα τελευταία 14 χρόνια, την ανάκαμψη της εθνικής κυριαρχίας και αξιοπρέπειας, τη συμμετοχική δημοκρατία που επέτρεψε την ευρεία πολιτική παρουσία των γυναικών, των αυτόχθονων πληθυσμών και των εργαζόμενων, την ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς και του εθνικού κράτους και την πρόοδο στην ισότητα, έχοντας καταφέρει να μειώσει τη φτώχεια στη χώρα από 65% σε 35%, και την ακραία φτώχεια από 38% σε 15%. Αφετέρου, λέει ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις τρέχουσες κρίσεις με οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη μεγαλύτερη δημοκρατική συμμετοχή των περιφερειών και των κοινωνικών τομέων, να αναπτύξουμε την εκβιομηχάνιση των φυσικών πόρων, να προωθήσουμε την αναδιανομή του πλούτου, να συνεχίσουμε τη διαδικασία της εθνικής απελευθέρωσης, και να υπερασπιστούμε την πολιτική, οικονομική, και πολιτιστική κυριαρχία της Βολιβίας. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν στον Άρσε 40% και ακολουθούν ο Μέσα με 26%, ο Καμάτσο με 14%, και ο Τσι Χιούν Τσάνγκ με 4%, πράγμα που σημαίνει ότι το MAS θα μπορούσε να κερδίσει από τον πρώτο γύρο (σημ: εκλέγεται όποιος πάρει 50%, ή 40% έχοντας δέκα μονάδες διαφορά από τον δεύτερο. Διαφορετικά γίνεται δεύτερος γύρος).
Πώς μπορεί να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν παρατυπίες από τις δυνάμεις του πραξικοπήματος; Πώς μπορεί η διεθνής κοινότητα να συμβάλει για να διασφαλιστεί η διαφάνεια της εκλογικής διαδικασίας;
Οι πιθανότητες εκλογικής απάτης, ή περαιτέρω παρέμβασης της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, με την υποστήριξη ενός νέου πραξικοπήματος, είναι λανθάνουσες. Εάν συμβεί εκλογική νοθεία, η χώρα θα εισέλθει σε ένα κύμα βίας, λόγω της οργάνωσης, της δύναμης και της αντίστασης των λαϊκών κινημάτων, των εργαζομένων, των αγροτών και των κατοίκων των πόλεων που υποστηρίζουν το MAS. Η καταστολή θα μπορούσε να είναι πολύ ισχυρή, αν και υπάρχουν στρατιωτικοί τομείς που έχουν επικρίνει έντονα την σημερινή ντε φάκτο κυβέρνηση. Για να αποφευχθεί η νοθεία, θα είναι σημαντικό να υπάρχει εσωτερική κοινωνική και πολιτική παρακολούθηση σε όλους τους χώρους και τα εκλογικά κέντρα, σε ολόκληρη την ηλεκτρονική διαδικασία του Εκλογικού Δικαστηρίου, καθώς και η παρουσία και ο έλεγχος της διεθνούς κοινότητας, τόσο των χωρών όσο και των εναλλακτικών λαϊκών κινημάτων. Η παρουσία των αντιπροσώπων και των εκπροσώπων του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει εξασφαλιστεί, και αναμένεται ότι και άλλοι διεθνείς οργανισμοί θα είναι παρόντες και θα επαγρυπνούν στην εκλογική διαδικασία στις 18 Οκτωβρίου.
Πηγή: Η Εποχή
