Με μια λιτή ανακοίνωση o Σκάι απέδωσε το περιστατικό της αναμετάδοσης των χυδαίων και βαθύτατα πατριαρχικών σχολίων συμμετέχοντα της τηλεοπτικής εκπομπής Βig Brother, Α. Αλεξανδρίδη, σε «ανθρώπινο λάθος» του διαχειριστή της πλατφόρμας Web TV του καναλιού. Mάλιστα, ο τηλεοπτικός σταθμός υπεραμύνθηκε της πρόσδεσης του στην αξία της ισότητας και στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση επαληθεύεται και από την ανάδειξη σε θέσεις ευθύνης στη διοίκηση πολλών γυναικών εργαζόμενων του καναλιού(1).
Βεβαίως, όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, αυτό το αξιακό σύστημα που διατείνεται ότι υπερασπίζεται ο όμιλος Σκάι δεν κλονίστηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να χρειαστεί να σταματήσει μια τηλεοπτική εκπομπή με υψηλή τηλεθέαση, παρά την αποχώρηση αρκετών χορηγών μετά τις καταγγελίες των φεμινιστικών συλλογικοτήτων και την κεντρικοποίηση του αιτήματος για ακύρωση της στο διαδίκτυο (#cancelbigbrother). Αντίθετα, αρκέστηκε στην αναστολή της λειτουργίας της εικοσιτετράωρης αναμετάδοσης του παιχνιδιού από το Web TV και στην εκδίωξη του Αλεξανδρίδη από το παιχνίδι. Εξάλλου, όλα συμβαίνουν και έχουν σημασία για τη διαχείριση των εντυπώσεων, καθώς ούτε το ΕΣΡ έχει επέμβει για την ώρα, αν και σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε ο θεσμός στις 06.09.2020 έχει σχηματιστεί φάκελος και έχει οριστεί εισηγητής για την αξιολόγηση του περιεχομένου των καταγγελιών(2).
Όλα τα παραπάνω, όμως, δεν αρκούν για να εξηγήσουν το λόγο για τον οποίο, μεσούσης μιας πανδημίας και μιας διαρκούς κοινωνικής κρίσης, ένας τηλεοπτικός σταθμός επιλέγει να εντάξει στο πρόγραμμα της νέας τηλεοπτικής του σεζόν ένα παιχνίδι εγκλεισμού και μάλιστα όταν έχει προηγηθεί η εμπειρία του επιβεβλημένου για υγειονομικούς λόγους κατ’ οίκον περιορισμού, η οποία για μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας είχε οδυνηρές ψυχολογικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.
Με ιστορικό έμφυλης βίας
Όπως είναι γνωστό το συγκεκριμένο τηλεπαιχνίδι αποτελεί μία από τις πιο σκληρές εκδοχές αυτού του είδους τηλεοπτικών εκπομπών και δεν είναι λίγες οι φορές που περιστατικά έμφυλης βίας, κακοποιήσεων και διάφορων μορφών παρενόχλησης έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια αυτού του προγράμματος στις διάφορες χώρες που έχει προβληθεί. Για παράδειγμα, την περασμένη άνοιξη, συμμετέχουσα στην ισπανική εκδοχή του παιχνιδιού (Gran Hermano) του 2017 κατήγγειλε ότι κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού βιάστηκε από συμπαίκτη της. Μάλιστα, σύμφωνα με την καταγγέλλουσα, η παραγωγή της εκπομπής φαίνεται πως της πρότεινε εξωδικαστικό συμβιβασμό, τον οποίο και απέρριψε(3).
Πρόκειται με άλλα λόγια, για ένα πρόγραμμα με βαρύ ιδεολογικό φορτίο, ήδη πολύ γνωστό στο τηλεοπτικό κοινό –και στο ελληνικό τηλεοπτικό κοινό συγκεκριμένα–, η επιτυχία του οποίου θεμελιώνεται στην οπτική κουλτούρα αισθησιοποιήσης της βίας που αναπαράγει. Επιπλέον, η επιλογή του Σκάι να εντάξει την εκπομπή αυτή στο πρόγραμμα της περιόδου μετά την καραντίνα, μοιάζει να είναι μέρος μιας πολύ επιθετικής στρατηγικής για την αναμόρφωση του τηλεοπτικού πολιτισμού. Μέρη αυτή της στρατηγικής αποτελούν η κανονικοποιήση διάφορων μορφών της επιτήρησης ως όψης της καθημερινής ζωής, καθώς και η αναπαράσταση πλευρών των κοινωνικών αντιθέσεων απαλλαγμένων από το ιδεολογικό και πολιτικό τους υπόβαθρο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο σεξισμός, ο ρατσισμός, η ομοφοβία και η τρανσφοβία, παρουσιάζονται σαν ατομικές αντιλήψεις, ανεξάρτητες από την ιδεολογική διαπάλη που συμβαίνει στην κοινωνία και, με αυτόν τον τρόπο, υποβαθμίζεται και η σημασία τους. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια άκρως ρεβανσιστική στρατηγική επικοινωνίας από την πλευρά του συγκεκριμένου καναλιού σε μια συγκυρία που έχουν γίνει αρκετά επιδραστικοί οι φεμινιστικοί και αντιρατσιστικοί λόγοι στη δημόσια σφαίρα.
Η τάξη που διασαλεύεται
Ο ηθικός σχετικισμός που προωθείται μέσα από τέτοιου είδους τηλεοπτικά προγράμματα επιδιώκει τον επαναπροσδιορισμό των ορίων του λόγου και της πολιτικής κουλτούρας που αντανακλάται μέσω αυτών. Εξάλλου, αυτή η ανταγωνιστική πολιτική κουλτούρα που στοχοποιείται, είναι αυτή που οδήγησε αρκετά Μέσα Ενημέρωσης να πάψουν να κάνουν λόγο για «εγκλήματα πάθους» και που έκανε τη λέξη γυναικοκτονία ακουστεί μέσα σε δικαστική αίθουσα και μάλιστα δια στόματος λειτουργού της δικαιοσύνης. Κι όλα αυτά συμβαίνουν, ενώ σε λίγες ημέρες ξεκινά η εκδίκαση της υπόθεσης της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου και επίκειται η ανακοίνωση της απόφασης στην ιστορική δίκη της Χρυσής Αυγής, γεγονότα που το δίχως άλλο θα επαναφέρουν στη δημόσια συζήτηση θέματα που σχετίζονται με την έμφυλη βια, την ομοφοβία, το ρατσισμό και το φασισμό.
Δεν χωρούν αμφιβολίες για το πολιτικό και ιδεολογικό υπόβαθρο των προθέσεων του καναλιού, το οποίο συνεχίζει να προβάλει και να προωθεί το τηλεοπτικό αυτό πρόγραμμα, υποσχόμενο οπτική εκτόνωση και απόλαυση που ενίοτε προκύπτει από τη «διακωμώδηση» των φεμινιστικών κινημάτων και των κατακτήσεων τους. Eξάλλου, αντίστοιχα μπορεί να γίνει στη συνέχεια με τα δικαιώματα των μεταναστών και μεταναστριών, τα εργασιακά δικαιώματα και άλλες κοινωνικές κατακτήσεις. Συνεπώς, δια μέσου του εν λόγω ριάλιτι και άλλων εκπομπών διαμορφώνεται ένας οπτικός πολιτισμός που αξιώνει να «αποκαταστήσει» την τάξη που τα κοινωνικά κινήματα διασαλεύουν.
Σημειώσεις
- Ανακοίνωση ομίλου Σκάι αναφορικά με τη διαδικτυακή μετάδοση της παραγωγής Βig Brother, 07.09.2020, διαθέσιμη εδώ: www.skai.gr/news/greece/anakoinosi-skai-gia-ti-diadiktyaki-metadosi-tis-paragogis-big-brother
- Ανακοίνωση σχετικά με επεισόδιο της εκπομπής Big Brother, διαθέσιμη: www.esr.gr/%cf%83%cf%87%ce%b5%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%b1-%ce%bc%ce%b5-%ce%b5%cf%80%ce%b5%ce%b9%cf%83%ce%bf%ce%b4%ce%b9%ce%bf-%cf%84%ce%b7%cf%83-%ce%b5%ce%ba%cf%80%ce%bf%ce%bc%cf%80%ce%b7%cf%83-big–brother
- Carlota Prado rechaza un acuerdo extrajudicial con la productora de Gran Hermano, El Periodico, 09.05.2020, διαθέσιμο: www.elperiodico.com/es/yotele/20200509/carlota-prado-rechaza-acuerdo-extrajudicial-productora-gran-hermano-7955887
Αλίκη Κοσυφολόγου
Πηγή: Η Εποχή
