Ας πούμε ότι είσαι πολίτης ξένης χώρας, γνωρίζεις άριστα ελληνικά και τουρκικά και οι μόνες πηγές πληροφόρησής σου για την αντιπαράθεση των δύο χωρών είναι τα μέσα ενημέρωσης της Ελλάδας και της Τουρκίας. Ποια εικόνα σχηματίζεις;
Παρακολουθώντας τα περισσότερα ελληνικά μέσα ενημέρωσης μένεις με την εντύπωση ότι η Ελλάδα είναι ο πυλώνας ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή, ότι έχει το διεθνές δίκαιο με το μέρος της, ότι έχει κατατροπώσει τους γείτονες σε όλα τα μέτωπα (συμβολικό, διπλωματικό), ότι διαθέτει ισχυρές συμμαχίες, ότι κινείται εντός του πλαισίου που ορίζουν οι διεθνείς συνθήκες, ότι η Τουρκία είναι απομονωμένη αφού η Ευρώπη, οι ΗΠΑ και οι περισσότεροι γείτονές της εκφράζουν την ενόχλησή τους για τους μαξιμαλισμούς της ηγεσίας της, ότι ο Ερντογάν είναι προκλητικός και καθημερινώς ρίχνει λάδι στη φωτιά, ότι θέλει να προκαλέσει ένα θερμό επεισόδιο για να υποχρεώσει την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να παρέμβουν και να σύρουν την Ελλάδα σ’ έναν διάλογο εφ’ όλης της ύλης, ότι η στρατηγική του Τούρκου προέδρου είναι η ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ότι το τουρκικό ερευνητικό σκάφος παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, ότι αυτά που γράφονται στον ξένο Τύπο είναι καλά και πρέπει να αναπαραχθούν όταν στηρίζουν την Ελλάδα και τουλάχιστον ύποπτα για επηρεασμό από τουρκικές μυστικές υπηρεσίες όταν ασκούν κριτική στην ελληνική κυβέρνηση και πρέπει να αποδοκιμαστούν.
Την εντελώς αντίθετη εικόνα σχηματίζεις παρακολουθώντας τα περισσότερα τουρκικά μέσα ενημέρωσης. Σύμφωνα μ’ αυτά, η Ελλάδα παραβιάζει το διεθνές δίκαιο ενώ η Τουρκία το σέβεται, η Ελλάδα έχει ακυρώσει τη Συνθήκη της Λωζάννης με τη στρατιωτικοποίηση των νησιών του Αν. Αιγαίου και επιδιώκει να μετατρέψει το Αιγαίο σε ελληνική λίμνη, οι Ευρωπαίοι δεν είναι ανιδιοτελείς αφού κάνουν συνεχώς τα χατίρια στους κακομαθημένους Ελληνες, οι ελληνικές πολιτικές ελίτ δεν έχουν εγκαταλείψει τη Μεγάλη Ιδέα, κάποιες χώρες της Ευρώπης με κακόφημο αποικιακό παρελθόν επιθυμούν τον διαμελισμό της Τουρκίας κατά το παράδειγμα της Συνθήκης των Σεβρών, η Τουρκία είναι μεγάλη περιφερειακή δύναμη και δεν πρόκειται να υποχωρήσει στις αξιώσεις της Ελλάδας και στα ύπουλα σχέδια της Ευρώπης, οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας αν χρειαστεί θα δώσουν ένα σκληρό μάθημα στους αναιδείς Ελληνες και στους ιδιοτελείς συμμάχους τους, όπως το έκαναν στη Μικρά Ασία το 1922 και στην Κύπρο το 1974, ωστόσο η Τουρκία επιδιώκει την ειρηνική επίλυση των διαφορών, ζητάει διάλογο για όλα τα ανοιχτά ζητήματα από τον οποίο καμία χώρα δεν θα βγει ζημιωμένη. Αυτός είναι σε γενικές γραμμές ο κανόνας σε Ελλάδα και Τουρκία στο πεδίο της ενημέρωσης.
Υπάρχουν εξαιρέσεις, δηλαδή διαφορετικές απόψεις για το πρόβλημα; Υπάρχουν. Κατατίθενται; Στην Ελλάδα ναι, στην Τουρκία με πολλές δυσκολίες. Στην Ελλάδα, στην καλύτερη περίπτωση οι φορείς τους θα χαρακτηριστούν εθνομηδενιστές από κυβερνητικούς παράγοντες και τους δημοσιολόγους που έχουν χτίσει την καριέρα τους στη λογική «κανένας διάλογος με την Τουρκία» και στη χειρότερη θα κατηγορηθούν ότι λειτουργούν αντικειμενικά σαν δούρειοι ίπποι του Ερντογάν.
Στην Τουρκία, όποιος διαφωνεί με τη γραμμή του καθεστώτος και κάνει την αποκοτιά να το πει δημοσίως, εκτός από κατάρες και ύβρεις, μπορεί να κληθεί να απολογηθεί στη Δικαιοσύνη για «αδικήματα» – παλιάς και νέας κοπής. Το επίμαχο ζήτημα είναι το διεθνές δίκαιο. Και οι δύο κυβερνήσεις το επικαλούνται. Και οι δύο κυβερνήσεις ισχυρίζονται ότι το εφαρμόζουν κατά γράμμα. Η μία κατηγορεί την άλλη ότι το παραβιάζει. Δεν γίνεται όμως να έχουν δίκιο και οι δύο πλευρές. Είναι το διεθνές δίκαιο το κριτήριο; Στο θεωρητικό επίπεδο είναι. Ωστόσο, όπως έχει αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις, οι μικρές και αδύναμες στρατιωτικά χώρες δεν είναι σε θέση να το επιβάλουν στις διενέξεις τους με τις μεγάλες χώρες.
Αυτές το καταστρατηγούν για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους και τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις τους, χωρίς μάλιστα να υπολογίζουν τις κυρώσεις. Στις διεθνείς σχέσεις, όπως και στην πολιτική, το θέμα είναι ποιος έχει το πάνω χέρι, δηλαδή ποιος αποφασίζει. Τα έχει πει ο Θουκυδίδης: «Οι ισχυροί πράττουν ό,τι τους επιτρέπει η δύναμή τους και οι αδύναμοι υποχωρούν και το αποδέχονται». Η Τουρκία έχει την πεποίθηση ότι είναι η ισχυρότερη χώρα στην περιοχή και πιστεύει ότι θα πετύχει τους στόχους της με τσαμπουκά. Στην προκειμένη περίπτωση πάντως χρειάζεται και συμμάχους για να εξασφαλίσει πλεονέκτημα. Για την ώρα δυσκολεύεται να βρει και αντί για μια κατάσταση «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» (δόγμα Νταβούτογλου), είναι σε σύγκρουση με τους πάντες.
Τάσος Παππάς
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
