Η επιστήμη είναι εγγενώς λειψή, αυτοϋπονομεύεται και αναιρείται, από τη φύση της φιλέρευνη και αμφισβητική. Η επιστήμη λέει διαρκώς «μέχρι νεωτέρας»: αυτό ισχύει εκτός αν αύριο δεν ισχύει. Ο Τσιόδρας μίλησε για επιστήμη πιστή στους κανόνες με εφόδιο την ειλικρίνεια. Με την εντιμότητα να πει κανείς «δεν γνωρίζω».
Σε καιρούς ζόφου τα άλογα δόγματα ροκανίζουν την επιστήμη. Ο άνθρωπος το τρέμει το «μέχρι νεωτέρας». Θέλει να ξέρει σίγουρα, ιδίως όταν φοβάται. Αν είναι να ακούσει την επιστήμη, πρέπει αυτή να του μιλήσει με κατανόηση των ορίων της. Με σεβασμό στον φόβο του. «Εγώ αυτά ξέρω, άκουσέ με. Και να με ακούσεις και αύριο αν κάτι αλλάξει. Πορευόμαστε μαζί, σε έδαφος άγνωστο. Πλέουμε σε άγνωστα νερά, θα κοιτάω εγώ από τη γέφυρα και θα σου λέω ό,τι βλέπω. Αλλιώς δε γίνεται. Μπορεί να κινδυνεύσουμε. Αλλιώς θα πέσεις σίγουρα στα βράχια.»
Το ανορθολογικό καλπάζει. Συγκεντρώσεις σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες «Ο κορονοϊός είναι μεγάλο ψέμα» στο Βερολίνο, «Τέλος στην ιατρική τυραννία» στο Λονδίνο, «Αντίσταση!», «Εμείς είμαστε ο λαός!»: ψεκασμένη συνωμοσιολογική ακροδεξιά, «ελεύθερα σκεπτόμενοι» πολίτες, αντιεμβολιαστές, αντιδιαφωτιστές κάνουν ταμείο.
Η καταβύθιση στο ανορθολογικό είναι ισχυρή, έχει μια δική της αντισυστημικότητα. Με κάθε σύνθημα Μάσκα=χούντα στις στάσεις λεωφορείων το ανορθολογικό γίνεται καρφί στο μάτι των ελίτ που χλευάζουν. Ουρλιάζει στη δημοκρατία, ενώ η πραγματική δημοκρατία δεν μπορεί να ουρλιάξει γιατί, σαν την επιστήμη, έχει κι αυτή στην καρδιά της την αμφιβολία. Κάθε φορά που η δημοκρατία ουρλιάζει, αποδυναμώνεται. Η τραγικότητα της δημοκρατίας.
Αυτά ο Τσιόδρας τα υποπτευόταν, πήγε να τα ενσωματώσει στο αφήγημά του. Σε έναν βαθμό το κατάφερε. Ενσωμάτωσε την αβεβαιότητα, την επιστημονική διχογνωμία, τον ενδοιασμό.
Όταν όμως η επιστημοσύνη γίνεται μανδύας πολιτικής μικροδιαχείρισης και ο επιστήμονας porte-parole της κυβέρνησης, οι ψεκασμένοι κάνουν πάρτι. Αυτό φοβάμαι ότι συμβαίνει τις τελευταίες μέρες. Ο επιστήμονας μιλάει σαν γενικός γραμματέας υπουργείου. Και όταν η πολιτική εξουσία ποντάρει στο επιστημονικοφανές αδειάζοντας το επιστημονικό, πριονίζει το κλαδί όπου καθόμαστε όλοι.
Υγ. Δεν είναι θέμα προσώπων, τα πρόσωπα είναι φορείς λόγου. Ας μη σπεύσει κανείς να πει «ναι αλλά κι ο Τσιόδρας είπε το άλφα ή το βήτα». Τα πρόσωπα υπηρετούν και ένα συμβολικό. Ως τέτοια αναφέρονται παραπάνω. Με προβληματισμό για το ποιο συμβολικό επιλέγει το κάθε πρόσωπο να υπηρετήσει. Αυτό δεν έχει να κάνει με το επιστημονικό βάρος –δε ζυγίσουμε επιστήμονες, πώς θα μπορούσαμε άλλωστε;- αλλά με το καίριο, συμβολικό βάρος ενός εκάστου σε καιρούς άγριας περιδίνησης.
Κωστής Παπαϊωάννου
Πηγή: Αντίφωνο
