Συνεντεύξεις

Σωτήρης Αλεξίου: Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να απολέσει την αριστερή του ταυτότητα

Τη συνέντευξη πήρε ο Δημήτρης Τερζής

Ξυπνήσατε όπως φαίνεται τα πάθη του Εμφυλίου με την απόφαση να πραγματοποιήσετε φέτος το camping σας στον Γράμμο. Και, εντάξει, η κριτική από τα δεξιά ήταν αναμενόμενη. Την κριτική από τα αριστερά πώς τη σχολιάζετε; Από ΚΚΕ και την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά; Σας κατηγορούν για υποκρισία με κύριο επιχείρημα ότι ως κυβέρνηση εξυμνήσατε τον ρόλο των ΗΠΑ, μιας χώρας που καθόρισε την πορεία του Εμφυλίου.

Τα πάθη του Εμφυλίου τα ξυπνούν αυτοί που θέλουν να πάρουν ιστορικές ρεβάνς και να αναβαπτιστούν, προσπαθώντας να ξεχαστεί η πολιτική και ιδεολογική τους καταγωγή. Το πρόβλημα δεν είναι η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ που θέλει να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη και να έρθει σε επαφή με την ιστορία, αλλά οι ακροδεξιοί θύλακες εντός της Ν.Δ. που θέλουν να την ξαναγράψουν και να επαναφέρουν, σήμερα, τις αντιδημοκρατικές ή ακόμα και παρακρατικές λογικές του παρελθόντος.

Οσον αφορά την υπόλοιπη Αριστερά, θα πρέπει να καταλάβει πως όταν ο αναθεωρητισμός και η Ακροδεξιά απειλούν να ξαναγράψουν την ιστορία, τότε το να πιστεύεις πως αποτελείς τον κλειδοκράτορα της ιστορίας είναι μυωπικό και πολιτικά επικίνδυνο. Η ιστορία δεν έχει ιδιοκτήτες, αλλά αποτυπώνεται στη συλλογική μνήμη ενός λαού. Είναι κρίμα να κατασκευάζονται επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν συμπλεγματικές αντιλήψεις και να δημιουργούν τείχη εκεί που θα έπρεπε να υπάρχουν γέφυρες.

● Μετά την εκλογική ήττα ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως επιθυμεί να επιστρέψει στον δρόμο και να συνάψει και πάλι συμμαχίες με κινήματα και φορείς με τους οποίους είχε συμπορευτεί στο παρελθόν. Πόσο εύκολο είναι αυτό με δεδομένο ότι στο ενδιάμεσο ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνησε και η σχέση αυτή έπαψε να υπάρχει;

Η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ δεν σταμάτησε ποτέ να αντιλαμβάνεται ότι η κινητοποίηση του κόσμου και ο ρόλος του λαϊκού παράγοντα αποτελούν κρίσιμη παράμετρο στη διαμόρφωση των πολιτικών εξελίξεων. Στα προσυνεδριακά κείμενα τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και της Νεολαίας υπάρχει εκτενής απολογισμός για τα λάθη και τις παραλείψεις μας. Ποτέ, όμως, δεν σταματήσαμε να πιστεύουμε ότι η ζωή των ανθρώπων μπορεί να αλλάζει μέσα από τους αγώνες και τα κινήματα. Εχω τη βαθιά πεποίθηση ότι η Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ αντιλαμβάνονται ότι η ροή της ιστορίας αλλάζει μέσα από τους αγώνες του λαού και της νεολαίας. Αυτό αποτελεί ιστορικό δεδομένο, ανεξαρτήτως πρόθεσης.

Τα κινήματα και οι αγώνες, η ανασυγκρότηση του εργατικού και του νεολαιίστικου κινήματος, εν τέλει η αμφισβήτηση των κυρίαρχων νεοφιλελεύθερων πολιτικών διά της σύγκρουσης αποτελούν βασικό παράγοντα για τη δεύτερη φορά Αριστερά. Οι κινηματικές διεργασίες διευρύνουν τα όρια του εφικτού για μια αριστερή κυβέρνηση που θέλει να βρίσκεται στο πλάι της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Τα κόμματα είναι φορείς διεκδίκησης της πολιτικής εξουσίας από τη γέννησή τους και διαχρονικά, το ζήτημα είναι πώς αντιλαμβάνεσαι ως πολιτικός χώρος τη σχέση σου με τις κοινωνικές τάξεις που θέλεις να εκπροσωπείς. Και σε αυτό το σημείο, επαναλαμβάνω ότι ο δρόμος είναι μέσο για την πολιτική σύγκρουση που μετατρέπει τον λαϊκό παράγοντα σε ρυθμιστή των πολιτικών εξελίξεων.

● Πιστεύετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συνειδητοποιήσει για ποιους λόγους έχασε τις εκλογές;

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μόνο κόμμα που εξέδωσε επίσημο, γραπτό απολογισμό της κυβερνητικής του περιόδου. Σίγουρα τα συμπεράσματα είναι πολλά και, προφανώς, οι λόγοι της ήττας στις εκλογές είναι πολλοί και πολυπαραγοντικοί. Η λογική της ανάθεσης, η αδυναμία σύγκρουσης με τα κυκλώματα, που σαμποτάρανε τις πολιτικές μας, εντός του κράτους, η αδυναμία να διατηρήσουμε τις κοινωνικές συμμαχίες που μας οδήγησαν στην κυβέρνηση, η δυσκολία εφαρμογής ριζοσπαστικών πολιτικών σε ένα πλαίσιο επιτροπείας, τα πολλαπλά κέντρα εξουσίας που δημιουργήθηκαν και η ρευστοποίηση του κόμματος και ένα ολόκληρο μιντιακό και επιχειρηματικό σύστημα που είχε στραφεί απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ γιατί γνώριζε ότι παραμένει πρόβλημα για τα συμφέροντά του είναι κάποιες από τις βασικές αιτίες της ήττας. Ο κόσμος που μας στήριξε περίμενε από εμάς να κάνουμε περισσότερα. Τώρα έχουμε την εμπειρία και τη δυνατότητα να το καταφέρουμε.

● Θεωρείτε ότι έχει γίνει επαρκής εσωκομματική συζήτηση, ικανή να εξαγάγει όσο το δυνατόν ασφαλή πολιτικά συμπεράσματα σχετικά με την περίοδο της διακυβέρνησης; Πολλές είναι οι φωνές στον ΣΥΡΙΖΑ που υποστηρίζουν ότι το κόμμα δεν έχει περάσει από τη διαδικασία της αυτοκριτικής. Αλλες φωνές λένε «φτάνει με το αυτομαστίγωμα». Ποια είναι η δική σας θέση επ’ αυτού;

Εχει περάσει ένας χρόνος, περίπου, από τη δεξιά παλινόρθωση. Εχουν χυθεί τόνοι μελάνης για τα αίτια, τα προβλήματα και την εμπειρία της πρώτης αριστερής διακυβέρνησης στην Ελλάδα. Τα συνέδρια του ΣΥΡΙΖΑ και της Νεολαίας είναι το καλύτερο πεδίο για να συζητήσουμε διεξοδικά, συντροφικά και δημοκρατικά τι κρατάμε και τι αφήνουμε πίσω μας. Ενας μεγάλος θεωρητικός του μαρξισμού συνήθιζε να λέει «γκρίζα η κάθε θεωρία, πράσινο όμως το δέντρο της ζωής». Δεν μπορούμε να είμαστε μονοδιάστατοι στον τρόπο που κάνουμε την όποια κριτική. Η απόσταση από τη θεωρία περί κράτους και αριστερής κριτικής και των καταστάσεων που συναντήσαμε είναι τεράστια. Το σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει να βυθιστούμε στους υποκειμενισμούς μας αλλά να αναμετρηθούμε και με τον κακό μας εαυτό, δημιουργώντας εκ νέου μια κοινή αφετηρία σε εσωκομματικό επίπεδο για τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα γύρω μας.

● Τι εντύπωση σας άφησε η συνομιλία Παππά-Μιωνή και όσα επακολούθησαν αυτής, όπως π.χ. τα όσα ειπώθηκαν στο Πολιτικό Συμβούλιο εκείνων των ημερών;

Η ανακοίνωση του Πολιτικού Συμβουλίου με καλύπτει πλήρως. Αυτό που θέλω όμως να τονίσω είναι ότι η κυβέρνηση δηλητηριάζει την πολιτική ζωή με τοξικότητα και μεθόδους παρακράτους που γνωρίζει καλά. Οι ηχογραφήσεις και οι κασέτες είναι πρακτόρικες μέθοδοι. Μπροστά στην οικονομική κατάρρευση και την κοινωνική ανασφάλεια προσπαθούν να μετατρέψουν την πολιτική ζωή σε αστυνομικό ρεπορτάζ. Η Αριστερά, όμως, πρέπει να μάθει και να προστατεύει τον εαυτό της. Ολοι κρινόμαστε για τις επιλογές και τα λεγόμενά μας. Ο μόνος τρόπος για να εξετάσουμε το εκάστοτε πρόβλημα, στην πραγματική του διάσταση, είναι μέσα από το φίλτρο της πολιτικής και των αξιών μας.

● Η περίπτωση Παππά, όπως και άλλες πρόσφατα (π.χ. υπόθεση Παπαδημούλη κ.ά.) έθεσαν υπό αμφισβήτηση το λεγόμενο «ηθικό πλεονέκτημα» της Αριστεράς. Το δικό σας σχόλιο ποιο είναι επ’ αυτού;

Ο ΣΥΡΙΖΑ απέδειξε μέσα από τη διακυβέρνησή του πως δεν είναι ίδιος με τα φθαρμένα κόμματα του καθεστώτος του δικομματισμού. Το ηθικό πλεονέκτημα, όμως, πρέπει να αποδεικνύεται καθημερινά και αδιάλειπτα. Δεν το φέρεις μόνο επειδή ανήκεις σε αυτόν τον χώρο. Η Αριστερά, πέρα από την πολιτική, είναι και στάση και τρόπος ζωής.

Από την πλευρά των αντιπάλων μας, βέβαια, φαίνεται ότι τους ενοχλεί που η Αριστερά συνεχίζει να καταγράφεται ως κάτι διαφορετικό από το δικό τους πολιτικό σύστημα και θέλουν να την εξοντώσουν με κάθε μέσο που διαθέτουν.

● Πρόσφατα, στηρίξατε με ανακοίνωσή σας την απολυμένη έγκυο συνεργάτιδα του βουλευτή Κόκκαλη. Το κόμμα επί έναν μήνα σιώπησε. Πώς σχολιάζετε αυτή την πρακτική την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει «σημαία» αντίστοιχα θέματα;

Η απάντηση είναι αυτονόητη. Σε τέτοιες πρακτικές δεν χωράει δεύτερη συζήτηση και σε καμία περίπτωση τόσο η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να νομιμοποιήσουν πρακτικές απέναντι στα δικαιώματα των εργαζομένων.

● Το κόμμα οδεύει στο συνέδριο με πολλές διαφωνίες. Παράλληλα, υπάρχει η αίσθηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει αποφασίσει ποιο θα είναι το ιδεολογικό του στίγμα, τι ακριβώς θέλει να είναι και τι να πετύχει. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να δημιουργήσει μια νέα παράδοση, της Αριστεράς στη νέα εποχή, που θα δίνει απαντήσεις, θα εμπνέει και θα βρίσκεται σε θέσεις μάχης βάσει των νέων ερωτημάτων που ανακύπτουν. Να παντρέψει την κυβερνητική εμπειρία με τη μάχη για τον κοινωνικό μετασχηματισμό στο σήμερα και να μπορέσει να μετατρέψει την πτώση αυτής της ακροδεξιάς και νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης σε λαϊκό αίτημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ εν μέσω του κοινωνικού πολέμου που έχει κηρύξει η Ν.Δ. δεν μπορεί να απολέσει την αριστερή του ταυτότητα και τη ριζοσπαστική του λογική. Είμαστε εδώ, να αμφισβητούμε συνεχώς τους πάντες και τα πάντα και να ονειρευόμαστε και να διεκδικούμε μια καλύτερη κοινωνία και ζωή.

● Οι δημοσκοπήσεις μόνο καλές δεν είναι για τον ΣΥΡΙΖΑ. Από την άλλη όλα δείχνουν ότι βρίσκεστε ακόμη σε αναζήτηση ισχυρού αντιπολιτευτικού αφηγήματος. Πώς μπορεί να αντιστραφεί αυτή η εικόνα;

Κριτήριο του πολιτικού μας σχεδίου ποτέ δεν ήταν οι δημοσκοπήσεις. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ανακτήσει τις σχέσεις εμπιστοσύνης με πλατιά τμήματα της ελληνικής κοινωνίας είναι μια πολιτική συνθήκη και δεν αφορά τα νούμερα των δημοσκοπήσεων, αλλά τις αλλαγές που πρέπει να κάνουμε στην πολιτική μας δράση, να αναμετρηθούμε με τον κακό μας εαυτό, να αποκτήσουμε νεανικό και φρέσκο λόγο, να δουλέψουμε συντεταγμένα στο κοινωνικό πεδίο, να σπάσουμε το φράγμα της πολιτικής των ειδικών, να βάλουμε τη νέα γενιά στο παιχνίδι της πολιτικής.

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δημοσκοπήσεων δείχνουν την επαναφορά της ανασφάλειας και του φόβου. Αυτό δείχνει ότι αντικειμενικά υπάρχει το αίτημα για μια διαφορετική πορεία και ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να εκφράσει αυτό το αίτημα.

Αυτό, όμως, που έχει σημασία είναι να γίνει αντιληπτό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να ξαναγίνει κυβέρνηση μόνο εάν καταφέρει να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον κόσμο του μόχθου, τόσο σε επίπεδο λόγου όσο και σε επίπεδο πράξης.

● Με τον Αλέξη Τσίπρα έχετε επαφή; Μιλάτε; Ζητά την άποψή σας για θέματα που άπτονται του κόμματος;

Μεγάλο πλεονέκτημα του Αλέξη Τσίπρα είναι ότι έχει περάσει από τη θέση του γραμματέα της Νεολαίας σε μια δύσκολη περίοδο και μπορεί να καταλάβει τα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητές της.

Εχει ιδιαίτερο άγχος για τη νέα γενιά και πάντα μας δίνει συμβουλές, αλλά την ίδια στιγμή φροντίζει και ο ίδιος να περιφρουρείται η αυτονομία της Νεολαίας και η δυνατότητά της να σχεδιάζει τον δικό της δρόμο με βάση τα όνειρα και τις ανάγκες της νέας γενιάς.

Προφανώς, με τον σ. πρόεδρο είμαστε σε διαρκή επικοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε ως κόμμα της νέας γενιάς και του φρέσκου πολιτικού λόγου και δουλεύουμε από κοινού με τον πρόεδρο και το κόμμα μας για να δημιουργήσουμε μια μαζική αριστερή οργάνωση Νεολαίας που θα εκφράζει τις ανάγκες, τις επιθυμίες και τη δημιουργικότητα της νέας γενιάς.

Μεγάλο πλεονέκτημα του Αλέξη Τσίπρα είναι ότι έχει περάσει από τη θέση του γραμματέα της Νεολαίας σε μια δύσκολη περίοδο και μπορεί να καταλάβει τα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητές της.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών