Τη συνέντευξη πήρε η Πόλυ Κρημνιώτη
* Tι συμβαίνει τώρα στη Νέα Υόρκη και άλλες μεγάλες πολιτείες των ΗΠΑ; Έχουν καταλαγιάσει καθόλου οι αντιδράσεις;
Υπάρχουν πάρα πολλές έντονες διαδηλώσεις και συγκρούσεις σχεδόν σε όλες τις πολιτείες της Αμερικής με αφορμή τη δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ. Από το βράδυ της Τρίτης 2 Ιουνίου σε πολλές πόλεις έχει επιβληθεί απαγόρευση της κυκλοφορίας. Στη Νέα Υόρκη το μέτρο ισχύει από τις 8 το βράδυ ώς τις 5 το πρωί. Είναι μία μαζική αντίδραση των πολιτών, κυρίως των νέων, με κύριο αίτημα την απόδοση δικαιοσύνης. Οι διαδηλώσεις δεν έχουν καταλαγιάσει, σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν γίνει και περισσότερο μαζικές.
Δυστυχώς ο Πρόεδρος Τραμπ, πάντα αυτάρεσκος, εγωπαθής και υπερόπτης, συνεχίζει την ανήθικη, νεοφιλελεύθερη και αντιδημοκρατική πολιτική του και όχι μόνον είναι κατώτερος των περιστάσεων, αλλά υποδαυλίζει και την πόλωση της κοινωνίας. Που ήταν έτσι κι αλλιώς διχασμένη σε πολλά επίπεδα.
* Πόσες Αμερικές αναδεικνύει αυτή η αναταραχή;
Δείχνει την Αμερική των ανισοτήτων και της απαξίωσης της ανθρώπινης ζωής, αλλά και την Αμερική που αναζητά τη χαμένη της ψυχή. Δυστυχώς αναδεικνύονται συνεχώς και ακατάπαυστα οι διαχρονικές και μεγάλες αντιφάσεις του σκληρού πυρήνα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Δηλαδή μια κοινωνία βαθιά διχασμένη τόσο στο φυλετικό όσο και στο ταξικό επίπεδο, με τη μεγιστοποίηση των ανισοτήτων που δημιουργεί το 1% των πλουσίων, που συνεχώς υποστηρίζεται από την κυβέρνηση Τραμπ.
* Πολλοί παραπέμπουν στα γεγονότα της δεκαετίας του 1960. Πώς διαφοροποιείται σήμερα η κατάσταση; Υπάρχουν ομοιότητες;
Και ναι και όχι. Οι ομοιότητες μπορεί να είναι η μαζική κινητοποίηση και πολιτική χειραφέτηση των νέων ενάντια στον ρατσισμό και την εξουσία. Οι διαφορές όμως είναι ότι τότε είχαμε τις δολοφονίες των Κένεντι και ο Νίξον δεν ήταν ήδη Πρόεδρος, όπως ο Τραμπ, αλλά διεκδίκησε το χρίσμα του Προέδρου και κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές με το δόγμα «τάξη και ασφάλεια».
* Πώς έχει επηρεάσει η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ τη Νέα Υόρκη, την αμερικανική κοινωνία γενικότερα;
Η Νέα Υόρκη είναι κατ’ εξοχήν μια δημοκρατική πολιτεία, οπότε είναι φυσιολογικό να υπάρχουν μεγάλες κινητοποιήσεις και αντιδράσεις εναντίον της δολοφονίας Φλόιντ και εναντίον του ρατσισμού. Επίσης υπάρχει μεγάλη πίεση για την κάθαρση στην αστυνομία. Σίγουρα και σε άλλες πολιτείες. Οι μαζικές διαδηλώσεις δηλώνουν ότι η Αμερική στο σύνολό της είναι μια κοινωνία που έχει χάσει κάθε εμπιστοσύνη στις πολιτικές μιας διεφθαρμένης κυβέρνησης.
* Θεωρείτε ότι η Αμερική έρχεται ξανά πρόσωπο με πρόσωπο με το προπατορικό της αμάρτημα, τον ρατσισμό;
Σίγουρα ναι, αυτό που αναδεικνύεται πάλι και γίνεται όλο και πιο κατανοητό είναι ο συστημικός ρατσισμός από τη μια και το μεγάλο ταξικό χάσμα από την άλλη. Να σημειώσουμε ότι πάντα αθωώνονται οι αστυνομικοί σε ποσοστό 99% όταν τα θύματα της αστυνομικής βίας είναι μαύροι και άτομα που ανήκουν σε μειονότητες. Γι’ αυτό και το άμεσο αίτημα των διαδηλωτών αυτή τη στιγμή είναι η απόδοση δικαιοσύνης. Θα είναι ενδιαφέρον το τι θα γίνει όταν κηδευτεί ο Φλόιντ σε λίγες μέρες.
* Έχει ξανασυμβεί ο πλανητάρχης να κρύβεται στα υπόγεια του Λευκού Οίκου όταν ξεσπούν οι διαδηλώσεις και να επανεμφανίζεται με τη Βίβλο στο χέρι;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει περίπτωση πρώην Προέδρου που να πλησιάζει την ανηθικότητα και τους θεατρινισμούς του Τραμπ. Πάντως, πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας ότι η Αμερική είναι μια βαθιά θρησκόληπτη κοινωνία. Οι θρησκευτικοί ηγέτες, ειδικά στον Νότο, παίζουν μεγάλο πολιτικό ρόλο στις εκλογικές αναμετρήσεις σχετικά με το ποιόν υποψήφιο θα υποστηρίξουν. Η φωτογράφιση του Τράμπ μπροστά στην εκκλησία κρατώντας την βίβλο, χωρίς να διαβάσει ούτε μια προσευχή και κυρίως χωρίς να ενημερώσει τις αρμόδιες θρησκευτικές αρχές, ενόχλησε αφάνταστα κληρικούς και πιστούς, καθώς έγινε και χρήση δακρυγόνων από την αστυνομία εναντίον πολιτών που διαδήλωναν ειρηνικά την στιγμή της φωτογράφισης. Το συμβάν θεωρήθηκε από τις θρησκευτικές ηγεσίες, ως προσβολή ως προς το τι συμβολίζει η εκκλησία, η βίβλος, και το παρευρισκόμενο πλήθος. Ως αποτέλεσμα, ξεκίνησε μια ισχυρή σύγκρουση των διαφόρων θρησκευτικών οργανώσεων εναντίον του ατοπήματος του προέδρου.
*Το δόγμα «νόμος και τάξη» και οι παραπομπές σε «εσωτερική τρομοκρατία» που επικαλείται ο Τραμπ βρίσκουν ερείσματα στην αμερικανική κοινωνία; Μπορεί να ανατρέψει την εικόνα του αυτοδημιούργητου «σωτήρα» της οικονομίας που προσπαθεί να προβάλει ο Αμερικανός Πρόεδρος;
Όχι, δεν νομίζω ότι βρίσκει έρεισμα, ενώ αυτό προσπάθησε. Άλλωστε έγιναν ήδη προσπάθειες και ελήφθησαν μέτρα εκ μέρους των διαδηλωτών για την προστασία των διαδηλώσεων από κακοποιά στοιχεία. Έχουμε και την κινητοποίηση της περισσότερο προοδευτικής ομάδας εντός του Δημοκρατικού Κόμματος, που προασπίστηκε την Αντίφα από τις κατηγορίες Τραμπ. Επίσης το Δημοκρατικό Κόμμα ανέλαβε να πληρώνει το χρηματικό ποσό και τα νομικά έξοδα όσων συλλαμβάνονται για τη συμμετοχή τους στις ειρηνικές διαδηλώσεις.
Ο Τραμπ έχει επιλέξει τη σκληρή γραμμή «νόμος και τάξη» και προφανώς δεν περίμενε τόσο μεγάλη αντίδραση. Αν περάσει το σχέδιο νέου μεγαλύτερου οικονομικού πακέτου στήριξης της οικονομίας, είναι πιθανόν να διατηρήσει την εικόνα του «σωτήρα», η οποία όμως τώρα έχει δεχτεί μεγάλη αμφισβήτηση.
* Βλέπουμε κυβερνήτες πολιτειών, αρχηγούς της αστυνομίας σε διάφορες πολιτείες αλλά και απλούς αστυνομικούς να διαδηλώνουν μαζί με λευκούς και μαύρους. Θεωρείτε ότι έχουν δημιουργηθεί ρωγμές ανάμεσα στο βαθύ κράτος και τον Πρόεδρο Τραμπ;
Ναι, κι αυτό είναι ενθαρρυντικό όσον αφορά τους θεσμούς της χώρας. Ας μην ξεχνάμε ότι η Αμερική είναι ομοσπονδιακή ένωση και σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται η συγκατάθεση των κυβερνητών για να περάσουν ομοσπονδιακά μέτρα. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει καταστρέψει τους περισσότερους δημοκρατικούς θεσμούς και τις δικλίδες ασφαλείας που προστατεύουν τη δημοκρατία. Ευτυχώς που ακόμα υπάρχουν το θεσμικό πλαίσιο και η πολιτική βούληση σε πολλές πολιτείες να περισώσουν τις δημοκρατικές διαδικασίες. Αλλά χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη.
* Οι αντιδράσεις που έχουν ξεσπάσει οφείλονται σε φυλετικά ή ταξικά αίτια;
Οφείλονται και στα δύο. Δηλαδή είναι και φυλετικά και ταξικά. Με αφορμή τη δολοφονία ενός Αφροαμερικανού ο κόσμος αντιδρά και σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα.
* Η δολοφονία του Φλόιντ λειτούργησε σαν θρυαλλίδα;
Ακριβώς, ναι. Ήταν η αφορμή για να φουντώσει το φιτίλι που σιγοκαίει εδώ και χρόνια. Με αφορμή την απόδοση δικαιοσύνης σε θύματα του ρατσισμού αναδεικνύονται οι τεράστιες ανισότητες που έχει προκαλέσει το υπάρχον νεοφιλελεύθερο οικονομικό και πολιτικό σύστημα που εφαρμόζει ο Τραμπ.
* Μπορούμε να μιλήσουμε για κίνημα και όχι απλώς για μια εξέγερση;
Ακόμη δεν έχει πάρει τη δυναμική ή τη μορφή κινήματος. Οι διαδηλώσεις είναι μεν αυθόρμητες σε μεγάλο ποσοστό, αλλά ακόμη δεν υπάρχει κάποιο οργανωμένο σχέδιο με συγκεκριμένα πολιτικά αιτήματα. Είναι όλα διάσπαρτα, δεν έχει ακόμη σηματοδοτηθεί ένα δυνατό συμβολικό έρεισμα. Όμως, αν υπάρξει συνέχεια και εμπλουτιστεί η διαμαρτυρία πολιτών και με άλλα κοινωνικά ή πολιτικά στοιχεία, θα μπορούσε -και θα έπρεπε- να πάρει τη μορφή κινήματος.
* Το Δημοκρατικό Κόμμα είναι σε θέση να κεφαλαιοποιήσει αυτή την υπόθεση δεδομένου ότι βρίσκεστε στην καρδιά της προεκλογικής περιόδου; Ο Τζο Μπάιντεν είναι ικανός να διαχειριστεί την κατάσταση;
Αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα. Αυτή τη στιγμή στην Αμερική βλέπουμε κοιτίδες αντίστασης και στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές μέσω των διαδηλώσεων κατά του ρατσισμού. Φοβάμαι ότι θα αναγκαστούν να συμβιβαστούν με το Δημοκρατικό Κόμμα. Εύχομαι να μην απομονωθούν ή περιθωριοποιηθούν, τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές.
Σε ένα αυστηρό δικομματικό σύστημα και στο εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ το Δημοκρατικό Κόμμα παρουσιάζει ένα παράδοξο μεταξύ της ηγεσίας και μεγάλο μέρος της προοδευτικής βάσης του. Αν και αποχώρησε, πολλές από τις πολιτικές προτάσεις του Σάντερς έχουν απήχηση σε ένα μετρήσιμο μέρος της βάσης του κόμματος. Αλλά αυτή τη στιγμή, όπως έχω πει και άλλες φορές, το Δημοκρατικό Κόμμα είναι θλιβερά αποδιοργανωμένο ως μηχανισμός, τραγικά αδύναμο πολιτικά και σε πλήρη σύγχυση ιδεολογικά.
Η πολιτική κληρονομιά του Σάντερς θα οδηγούσε σε πιο κεντροαριστερές θέσεις, αλλά, αφού η κυρίαρχη πολιτική κατεύθυνση είναι η εκλογική νίκη επί του Τραμπ με κάθε κόστος, η επιλογή του Μπάιντεν σηματοδοτεί όλο και μεγαλύτερη μετακίνηση προς κεντροδεξιές πολιτικές.
Οι αντιστάσεις θα χειραγωγηθούν, αφού ο άμεσος στόχος είναι η απομάκρυνση του Τραμπ με όποιον τρόπο είναι αυτό εφικτό, και οι βαθιές και θαρραλέες τομές που χρειάζονται για την καλυτέρευση της αμερικανικής κοινωνίας θα παραμείνουν στην αναμονή. Είναι πολύ πιθανόν, αν σε ενδεχόμενη νίκη των Δημοκρατικών στις εκλογές του Νοεμβρίου δεν γίνουν βαθιές τομές στο κοινωνικό και οικονομικό πεδίο, να υπάρξουν πάλι μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις.
Επίσης νομίζω ότι πολιτικά θα είναι πάρα πολύ σημαντική η επιλογή του / της αντιπροέδρου. Αυτή τη στιγμή ο Μπάιντεν και το Δημοκρατικό Κόμμα οφείλουν να προσανατολιστούν στην ανάδειξη ενός προσώπου που θα ενώνει τις προοδευτικές τάσεις μέσα στο κόμμα. Η καλύτερη περίπτωση θα ήταν για αντιπρόεδρος γυναίκα και σίγουρα ή αφροαμερικανική ή άλλη μειονότητα.
* Η πανδημία της Covid-19 συνέτεινε;
Νομίζω ναι. Κατ’ αρχάς η Νέα Υόρκη άργησε να πάρει περιοριστικά μέτρα. Οι εκατομμύρια Νεοϋορκέζοι και οι τουρίστες προχωρούσαν για καιρό ανενημέρωτοι στην πρώτη φάση εξάπλωσης του ιού. Η Κίνα και η Κορέα είχαν ήδη προσανατολιστεί στην πολιτική «μένουμε σπίτι». Ο Πρόεδρος Τραμπ αναγνώρισε επίσημα την πανδημία στις 31 Μαρτίου του 2020, ενώ γνώριζε για κρούσματα από τον Δεκέμβριο του 2019, και ίσως νωρίτερα, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές.
Τα δημόσια νοσοκομεία, που έτσι κι αλλιώς ήταν σε άθλια κατάσταση, δεν μπορούν να ανταποκριθούν στη συρροή ασθενών, που στη μεγάλη πλειονότητά τους είναι και χωρίς ασφάλεια υγείας. Επίσης η αδιαφάνεια και η κερδοσκοπία των μεγάλων εταιρειών φαρμάκων και ιδιωτικών νοσοκομείων είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Η πανδημία ανέδειξε το πρόβλημα σε όλες του τις διαστάσεις.
* Όλος ο πλανήτης σοκαρίστηκε από την εικόνα των ομαδικών τάφων έξω από το Μανχάταν την περίοδο της καραντίνας. Στους Νεοϋορκέζους, τους Αμερικανούς γενικώς, πώς κατεγράφη αυτή η εικόνα;
Ήταν γροθιά στο στομάχι αυτή η εικόνα. Συγκλονίστηκε η αμερικανική κοινωνία. Είναι μια εικόνα που ανέσυρε τη συλλογική μνήμη, μια μνήμη επίσης τραυματική, αφού το σοκαριστικό παρόν στο νησί Χαρτ συνάντησε τον τόπο που από το 1869 συνδέεται με ταφές ανώνυμων και αζήτητων ανθρώπων. Ήταν τρόπον τινά το νεκροταφείο των «απόβλητων» της κοινωνίας σε καιρούς πανδημίας. Αυτή η μνήμη ήρθε σήμερα να συναντήσει τον φτωχό, ανασφάλιστο, επισφαλώς εργαζόμενο ή άνεργο Αμερικανό πολίτη. Είναι τρομακτικό.
* Σε ένα άρθρο σας στην “Αυγή” το 2015 γράφατε για τη Νέα Υόρκη, χαρτογραφώντας ουσιαστικά τη σημερινή Αμερική, ότι πρόκειται για «μικρό νησί με μεγάλες ανισότητες». Τι έφερε στην επιφάνεια η κρίση του κορωνοϊού;
Εδώ και χρόνια πολλοί κοινωνικοί επιστήμονες έχουν καταγράψει και επισημάνει την καταστρεπτική για την κοινωνία νεοφιλελεύθερη πολιτική. Η κρίση του κορωνοϊού μεγέθυνε ακόμη περισσότερο τις ανισότητες. Μερικά πράγματα που διαπιστώσαμε στην πανδημία είναι ότι μπορεί μεν ο ιός να μην κάνει διακρίσεις στη μετάδοσή του, αλλά (και) στη Νέα Υόρκη το ποιος θα πεθάνει από τον ιό είναι ευθέως συνδεδεμένο με ταξικές και φυλετικές ανισότητες.
Μέχρι στιγμής, από τους καταμετρημένους θανάτους -αλλά δυστυχώς χωρίς να συμπεριλαμβάνονται όσοι έχουν πεθάνει εκτός νοσοκομείων- το μεγαλύτερο ποσοστό είναι ισπανόφωνοι και Αφροαμερικανοί. Στην καρδιά του καπιταλισμού δεν είναι υποβαθμισμένο μόνο το δημόσιο σύστημα Υγείας, αλλά υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στέγασης και εργασίας. Η φορμαλιστική έκφραση διάγνωσης θανάτου με «υποκείμενο νόσημα» κατ’ ουσίαν σημαίνει συστημική φτώχεια και συστημικό ρατσισμό.
* Οι καλλιτέχνες, οι διανοούμενοι έχουμε διαπιστώσει ότι στέκονται απέναντι στον Τραμπ. Επηρεάζουν τον μέσο Αμερικανό πολίτη;
Εξαρχής της προεδρίας Τραμπ και έως τώρα πάρα πολλοί διανοούμενοι και καλλιτέχνες τέθηκαν αντίθετα στη νεοφιλελεύθερη πολιτική του. Επηρεάζουν έως ένα σημείο.
* Η ελληνοαμερικανική κοινότητα πώς αντιδρά σε όλα αυτά τα γεγονότα;
Η ελληνοαμερικανική κοινότητα δεν είναι ένα ομοιόμορφο και συμπαγές σύμπλεγμα ανθρώπων. Υπάρχει μια ομογένεια που παραδοσιακά είναι δημοκρατική και προοδευτική και συμμετέχει στα κινήματα για τα ανθρώπινα δικαιώματα τόσο στην Αμερική όσο και στην Ελλάδα, αλλά υπάρχει και μια ομογένεια που είναι αναχρονιστική και πολιτικά συντηρητική. Εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ Νέας Υόρκης, άλλες οργανώσεις εθνοτοπικών σωματείων ή συνομοσπονδίες δεν έχουν δημοσιεύσει ή γνωστοποιήσει ενέργειές τους, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
* Και η εκκλησία; Είδαμε τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο να συμμετέχει σε μία διαδήλωση.
Υπάρχει αυτή τη στιγμή σε όλη την Αμερική, μια καθολική διαμαρτυρία των οργανωμένων εκκλησιών όλων των δογμάτων, έτσι και η αρχιεπισκοπή της Αμερικής, όπως και όλοι οι υπόλοιποι, έστειλαν επιστολές διαμαρτυρίας κατά του ρατσισμού και της ασέβειας. Επίσης, θρησκευτικοί ηγέτες άρχισαν να παρευρίσκονται σε πορείες διαμαρτυρίας σε πολλές πόλεις της Αμερικής. Στα πλαίσια αυτά, ο αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος, ως όφειλε, συμμετείχε στην διαδήλωση που έγινε στην περιοχή Crown Heights, του Μπρούκλυν.
* Έπειτα απ’ όλα αυτά θεωρείτε ότι ο Τραμπ εξακολουθεί να έχει μεγάλες πιθανότητες να επανεκλεγεί;
Δυστυχώς ναι, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επανεκλεγεί. Κυρίως αν συσπειρώσει κι άλλο την εκλογική του βάση και για διάφορους λόγους ο κόσμος δεν θα μπορέσει να ψηφίσει. Υπάρχουν και πολλοί που πιστεύουν ότι ίσως να μην γίνουν οι εκλογές λόγω των ειδικών συνθηκών αν υπάρξει και δεύτερο κύμα της θανατηφόρας πανδημίας το φθινόπωρο.
Οι Δημοκρατικοί προτείνουν την επέκταση της επιστολικής ψήφου ως λογική αναγκαιότητα στην εποχή της πανδημίας και της κοινωνικής απόστασης, αλλά οι Ρεπουμπλικανοί αρνούνται, μέχρι στιγμής, οποιαδήποτε αλλαγή ή προσαρμογή, στον τρόπο εκλογής επικαλούμενοι ότι αυτό είναι τέχνασμα των Δημοκρατικών για να επεκτείνουν την εκλογική τους βάση και να αλλοιώσουν το αποτέλεσμα των εκλογών.
Αν ο ιός επανέλθει το φθινόπωρο και έως τον Νοέμβριο υπάρχει ακόμη φόβος, υπαρκτός ή καλλιεργημένος από μηχανισμούς εξουσίας, για την υγεία των πολιτών, τότε κινδυνεύουν η ελεύθερη συμμετοχή και η διαφάνεια των εκλογών. Αλλά και η εγκυρότητα ή και αποδοχή του εκλογικού αποτελέσματος. Όπως καταλαβαίνετε, στην Αμερική σήμερα κινδυνεύει η δημοκρατία.
Πηγή:Η Αυγή
