Ακόμα ένα δώρο προσέφεραν νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα οι ρυθμιστικές Αρχές των ΗΠΑ προς τις μεγάλες τράπεζες της Wall Street. Η Federal Deposit Insurance Corporation -μία από τις δύο ομοσπονδιακές Αρχές ασφάλισης των τραπεζικών καταθέσεων- ενέκρινε τη χαλάρωση των όρων του διαβόητου Κανόνα Volcker προσφέροντας στις μεγάλες τράπεζες μία από τις μεγαλύτερες νίκες τους επί θητείας Τραμπ.
Ο εν λόγω νόμος πήρε το όνομά του από τον εισηγητή του, πρώην πρόεδρο της Fed, Πολ Βόλκερ, και θεσπίστηκε το 2013 – πέντε χρόνια μετά το κραχ- επιχειρώντας να βάλει μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ της συνηθισμένης τραπεζικής δραστηριότητας και του άγριου και επικίνδυνου κερδοσκοπικού παιχνιδιού των κολοσσών της Wall Street που τίναξε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα στον αέρα.
O νόμος απαγορεύει στις τράπεζες -που δέχονται καταθέσεις καταναλωτών οι οποίες διασφαλίζονται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση- να προβαίνουν σε αγοραπωλησίες μετοχών και άλλων κινητών αξιών με ίδια κεφάλαια και για δικό τους κέρδος (proprietary trading). Στόχος, να εμποδιστεί η ανάληψη υψηλών επενδυτικών ρίσκων ανάλογων με αυτά που την περασμένη δεκαετία οδήγησαν στην κατάρρευση των τραπεζών και τη διάσωσή τους από το κράτος.
Οταν ο Βόλκερ πρότεινε τον κανόνα το 2009, αυτός αποτελούνταν από μόνο μία παράγραφο. Πέντε χρόνια αργότερα ο πυρήνας του κανόνα είχε φτάσει τις 100 σελίδες, ενώ μερικές ακόμα εκατοντάδες σελίδες ήταν το υποστηρικτικό υλικό που τον συνόδευε.
Η… επέκταση του κανόνα ήταν προϊόν των έντονων πιέσεων που άσκησαν οι μεγάλες τράπεζες. Μεταξύ αυτών και οι Goldman Sachs, JP Morgan, Morgan Stanley οι οποίες εργάστηκαν επίμονα για χρόνια, παρασκηνιακά, προκειμένου να «σκοτώσουν» τον νόμο… περιπλέκοντάς τον. Οι παρεμβάσεις των τραπεζιτών είχαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νόμου πολύπλοκου και δύσκολου να εφαρμοστεί.
Η εφαρμογή του ήταν στενά εξαρτημένη από την ερμηνεία και την εποπτεία των ομοσπονδιακών ρυθμιστικών αρχών –οι οποίες όμως ως γνωστόν εδώ και δεκαετίες ελέγχονται (μέσω της «περιστρεφόμενης πόρτας») από τις τράπεζες.
Συναλλαγές
Ετσι στην τελική μορφή του ο κανόνας απαγόρευε το proprietary trading, ενώ επέτρεπε από την άλλη πλευρά στις τράπεζες να πραγματοποιούν χρηματιστηριακές συναλλαγές για τους πελάτες τους με κέρδος την προμήθεια.
Ο κανόνας όμως μετά τις παρεμβάσεις των λόμπι προέβλεπε και εξαιρέσεις, οι οποίες τον περιέπλεξαν και δημιούργησαν δυσκολίες διάκρισης του πότε μια χρηματιστηριακή συναλλαγή τράπεζας εντάσσεται στη μια κατηγορία και είναι παράνομη και πότε στη δεύτερη και είναι νόμιμη.
Οι τραπεζίτες που μεθόδευσαν αυτήν την περιπλοκή του κανόνα το έριξαν εν συνεχεία στην γκρίνια και τον Μάιο του 2018 υποβλήθηκε για πρώτη φορά πρόταση για ξαναγράψιμο του κανόνα. Υποτιθέμενος σκοπός των αλλαγών ήταν να ξεκαθαρίσει το ποιες συναλλαγές εξαιρούνται από την απαγόρευση του proprietary trading και ποιες όχι.
Οι αλλαγές που υιοθετήθηκαν αυτήν την εβδομάδα από την FDIC προσφέρουν περισσότερο ελεύθερο χώρο για trading στις τράπεζες, ενώ απλοποιούν τη διαδικασία απόδειξης νομιμότητας μιας συναλλαγής και καθιστούν ακόμα ευκολότερες τις επενδύσεις των τραπεζών σε hedge funds και εταιρείες private equity.
Οι αλλαγές αυτές, αν και κατακαλόκαιρο, προκάλεσαν τις αντιδράσεις των αμερικανικών καταναλωτικών οργανώσεων και κάποιων βουλευτών του Δημοκρατικού Κόμματος, που προειδοποίησαν ότι αυτές θα μπορούσαν να βάλουν τους φορολογούμενους σε μεγάλους κινδύνους. Μεταξύ άλλων ένα μέλος της FDIC, ο επίτροπος Martin Gruenberg που ανήκει στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών και αρχικά είχε ταχθεί υπέρ της αναθεώρησης του κανόνα, ψήφισε κατά, τονίζοντας ότι οι αλλαγές ουσιαστικά καταργούν τις προστατευτικές διατάξεις του.
Ο Gruenberg προειδοποίησε ότι ο νέος κανόνας συρρικνώνει δραματικά τον ορισμό για τις συναλλαγές που απαγορεύονται, επιτρέποντας στις τράπεζες να εμπλακούν σε τοποθετήσεις υψηλότερου ρίσκου.
Αντίθετα, το Financial Forum, που εκπροσωπεί τους πάμπλουτους διευθύνοντες συμβούλους των μεγαλύτερων αμερικανικών τραπεζών, χαιρέτισε τις αλλαγές και κάλεσε τους αρμοδίους «να τελειώσουν τη δουλειά».
Το εν λόγω δωράκι δεν είναι το μοναδικό με το οποίο επιβραβεύουν οι περιβόητες «ανεξάρτητες» Αρχές των ΗΠΑ τις μεγάλες τράπεζες στην εποχή Τραμπ.
H ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ (FED) -μία από τις πέντε Αρχές που πρόκειται να εγκρίνουν την αναθεώρηση του «κανόνα Βόλκερ»- αργά αλλά σταθερά προχωρεί τον τελευταίο καιρό σε μια σειρά από κανονιστικές αλλαγές, οι οποίες συνδυαστικά οδηγούν σε μείωση των κεφαλαιακών αποθεματικών που θεσπίστηκαν μετά την κρίση του 2008 και οι τράπεζες οφείλουν να τηρούν προκειμένου να μην πάθουν πάλι τα ίδια.
H ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ έχει ακόμα αρχίσει να αποκαλύπτει περισσότερες πληροφορίες για τα τεστ αντοχής των τραπεζών, δίνοντας, σύμφωνα με τις κριτικές, τις απαντήσεις στα ιδρύματα πριν οι ασκήσεις ξεκινήσουν.
Ολα αυτά δεν είναι βέβαια άμοιρα της δράσης του πανίσχυρου τραπεζικού λόμπι και των τεράστιων ποσών που δαπανώνται για την άσκηση επιρροής στα κέντρα αποφάσεων. Η Wall Street χρηματοδότησε με πάνω από 1,9 δισ. δολάρια τον τελευταίο εκλογικό κύκλο των ΗΠΑ (ενδιάμεσες εκλογές 2017-2018).
Μπάμπης Μιχάλης
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
