Συνεντεύξεις

Ευκλείδης Τσακαλώτος: Ισορροπήσαμε ανάμεσα σε μέτρα για την ανάπτυξη και τη στήριξη της κοινωνίας

Τη συνέντευξη πήρε η Άντα Ψαρρά

«Ξέφυγα από τους καρχαρίες Και νίκησα τους τίγρεις Μ’ έφαγαν όμως Οι κοριοί», έγραφε στο ποίημά του «Επιτάφιος για τον Μ» ο Μπ. Μπρεχτ. Μήπως τελικά αυτό ταιριάζει με τη σημερινή φάση δύο μέρες μετά τη βαριά ήττα; Κι αν ναι, ποιοι είναι για σας οι κοριοί;

Αμέτρητοι οι κοριοί που είχαμε να αντιμετωπίσουμε μετά το 2015. Ενα κράτος χτισμένο πάνω σε πελατειακές σχέσεις και, άρα, στην άνιση πρόσβαση στην εξουσία, που εμείς έπρεπε να επινοήσουμε τα στοιχειώδη: την παρακολούθηση της πορείας αποπληρωμής ληξιπροθέσμων οφειλών ή την εκτέλεση του ΠΔΕ.

Εναν δημόσιο τομέα όπου τα ιδιωτικά συμφέροντα τον είχαν κάνει σπίτι τους και χρειάστηκε να κάνουμε τα πρώτα βήματα θωράκισής του: στις δημόσιες συμβάσεις, στην κατανομή των ΕΣΠΑ ή στη διαμόρφωση των τιμών των φαρμάκων.

Μια χώρα όπου η αναπτυξιακή πολιτική ήταν άγνωστη λέξη, χωρίς δομές συντονισμού και χωρίς ένα πλαίσιο όπου η κυβέρνηση θα μπορούσε να διαβουλευτεί με τις τοπικές κοινωνίες, τους κοινωνικούς εταίρους, με επιμελητήρια, με τα Πανεπιστήμια κ.λπ., όχι μόνο για να σχεδιάσει αλλά και να προβλέψει τις ευκαιρίες της οικονομίας και τα εμπόδια στην εκμετάλλευσή τους.

Για πρώτη φορά υπάρχει ένα τέτοιο αναπτυξιακό σχέδιο, που όλοι οι πολίτες μπορούν να το βρουν στο διαδίκτυο, μαζί με τους θεσμούς παρακολούθησης και επικαιροποίησης. Να μη συνεχίσω.

Μια αυστηρή κριτική σε μας λέει too little, too late, ειδικά σε κάποιους τομείς που έχουν επίδραση στην καθημερινότητα. Κυρίως δεν μπορεί να ειπωθεί ότι η δημόσια διοίκηση άλλαξε ριζικά τη σχέση με τον πολίτη. Αλλά βήματα έγιναν. Τεχνογνωσία δημιουργήθηκε. Παρακαταθήκη για το μέλλον υπάρχει.

• Η μεσαία τάξη (κυρίως μετά τα αποτελέσματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη) στέλνει μήνυμα και προς εσάς με πιθανότερο και βασικότερο αντικείμενο την υπερφορολόγηση. Τι θα τους απαντήσετε τις επόμενες 30 ημέρες;

Εχουν δίκιο οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται γιατί δεν καταφέραμε να βελτιώσουμε τις ζωές τους όσο θα θέλαμε, να τους πείσουμε ότι δεν αδιαφορήσαμε για την ποιότητα της ζωής των μεσαίων στρωμάτων. Ημασταν όμως αναγκασμένοι να κινηθούμε σε ένα ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο με ανόητους καταναγκασμούς που μας επιβλήθηκαν.

Τα πρώτα χρόνια έπρεπε να αντιμετωπίσουμε την ανθρωπιστική κρίση, τη διάλυση του συστήματος υγείας και παιδείας, την προσφυγική κρίση και κυρίως την έξοδο από τα μνημόνια. Να κριθούμε με αντικειμενικότητα για τα πρώτα χρόνια και με αυστηρότητα για τις προτεραιότητές μας και τον τρόπο που τις υλοποιήσαμε με βάση τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο μετά την έξοδο τον Αύγουστο 2018.

Να κριθούμε για τη μείωση των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών, του ΕΝΦΙΑ, το επίδομα στέγασης, την προστασία της πρώτης κατοικίας, τις 120 δόσεις, τη μείωση της φορολογίας στα τρόφιμα, την ενέργεια, τον επισιτισμό. Με αυτό το δείγμα γραφής θα καλέσουμε τους πολίτες να μας κρίνουν για το πρόγραμμά μας για την περίοδο 2019-2023. Μια ισορροπία ανάμεσα σε μέτρα για την ανάπτυξη και στήριξης της κοινωνίας.

• Μήπως το μαξιλάρι του υπερπλεονάσματος και της οικονομικής ασφάλειας άδειασε αναγκαστικά το απόθεμα της αλληλεγγύης πολιτών που θέλουν ύστερα από 10 χρόνια μια καλύτερη ανταμοιβή;

Καταφέραμε να μειώσουμε τους δημοσιονομικούς στόχους σε σχέση με εκείνα που είχε συμφωνήσει η προηγούμενη κυβέρνηση. Παρ’ όλα αυτά, για λόγους που έχω εξηγήσει και πρόσφατα παραδέχθηκε και το ΔΝΤ, οδηγηθήκαμε σε υπεραπόδοση. Από εκεί και πέρα διαχειριστήκαμε τα υπερπλεονάσματα άμεσα και στρατηγικά.

Αμεσα με τη διανομή κοινωνικού μερίσματος επί 3 συνεχή χρόνια, το 2019 ενισχύοντας την οικονομία και την κοινωνία με μόνιμα μέτρα εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων και στρατηγικά με το να δημιουργήσουμε ένα «μαξιλάρι» ασφαλείας 31 δισ. ευρώ το οποίο να μας προστατεύει από τα επικίνδυνα ρεύματα της διεθνούς οικονομίας. Βλέπετε, ζούμε σε έναν επικίνδυνο κόσμο, ο οικονομικός ανταγωνισμός φτάνει στα όρια του εμπορικού πολέμου που δημιουργεί απρόβλεπτες καταστάσεις στο πεδίο της Ε.Ε.

Δημιουργήσαμε έναν ασφαλή διάδρομο έτσι ώστε το οικονομικό χρέος της χώρας να μη γίνει μια νέα «θηλιά» τουλάχιστον για τα επόμενα 17 χρόνια και την ίδια στιγμή έναν μηχανισμό που να μας απεμπλέκει από την ασφυκτική επιτήρηση. Ολα αυτά είναι πράγματα που θα επικοινωνήσουμε στους πολίτες το αμέσως επόμενο διάστημα.

• Εχετε και εσείς προσωπικά κερδίσει τη συμπάθεια και την αποδοχή των πολιτών. Το μήνυμα όμως δεν αφήνει περιθώρια και αφορά προφανώς όχι μόνο μια αίσθηση αλαζονείας αλλά και την όλο και μεγαλύτερη απόσταση που χωρίζει τους κυβερνητικούς παράγοντες από τους πολίτες και ειδικά την Αριστερά. Πώς μπορεί αυτό να αντιστραφεί μέσα σε λίγες ημέρες;

Κατανοώ πώς και γιατί μπορεί να δόθηκε η εντύπωση ότι δεν ήμασταν αρκετά κοντά στην κοινωνία για να αφουγκραστούμε τις ανάγκες της, αλλά και για να βλέπουμε τον πραγματικό αντίκτυπο της πολιτικής μας στις ζωές των ανθρώπων. Η αλήθεια είναι ότι πράγματι δεν είχαμε φανταστεί τις δυσκολίες του εγχειρήματος να στήσεις στα πόδια της μια γκρεμισμένη οικονομία, μια καθημαγμένη κοινωνία, μια δύσκαμπτη δημόσια διοίκηση.

Προσωπικά μπορώ να σας εξομολογηθώ ότι πολλές φορές αναρωτιόμουν αν ο ρόλος ενός πολιτικού είναι να περνά άπειρες ώρες διαπραγματευόμενος με τους θεσμούς για τα μνημόνια και τις αξιολογήσεις, τα ατέλειωτα ταξίδια προετοιμασίας, αντί να γυρνάω την Ελλάδα και να επικοινωνώ με τους ανθρώπους. Σας διαβεβαιώνω ότι αισθάνομαι ευτυχισμένος με το δεύτερο και όχι με τις «δουλείες» των υποχρεώσεων του υπουργού.

Το ίδιο αισθάνονται και οι άλλοι σύντροφοι και συντρόφισσες που εργάζονται στο πλαίσιο της κυβέρνησης. Την τελευταία περίοδο μας δόθηκε η ευκαιρία να γυρίσουμε πόλεις και χωριά με επικεφαλής τον Αλέξη Τσίπρα και να αισθανθούμε τη ζεστασιά του κόσμου και το αναντικατάστατο της διά ζώσης επικοινωνίας. Σας βεβαιώνω ότι αυτό θα κάνουμε και την επόμενη περίοδο.

• Οι δαπάνες, η αδιαφάνεια, η διαφθορά και οι σπατάλες περιορίστηκαν και όλοι το είδαν αυτό. Μήπως όμως δόθηκε υπερβολική έμφαση στην ανάγκη να οδηγηθούν οι πρωταγωνιστές στη Δικαιοσύνη -που στο κάτω κάτω αυτό αφορά την ίδια τη Δικαιοσύνη- παρά στις μεθόδους αποτροπής στην επανάληψη παρόμοιων φαινόμενων;

Προσωπικά δεν υιοθέτησα ποτέ τον «δικαστικό δρόμο για τον σοσιαλισμό», αντίθετα δήλωσα τις αντιρρήσεις μου, τον διακωμώδησα σε κάθε ευκαιρία. Πολλοί και κυρίως «πολλές» μού το χρωστάνε από παλιά, μου καταλογίζουν καθωσπρεπισμό και θεσμολαγνεία σε κάθε ευκαιρία.

Δεν πειράζει, τους απαντώ χριστιανικά «ου γαρ οίδασι τι ποιούσι», αφού με τον μαρξισμό δεν έχουν κάποια αξιοσημείωτη σχέση. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάνουμε τα στραβά μάτια, ότι αφήνουμε τους μηχανισμούς υφαρπαγής της δημόσιας περιουσίας αλώβητους, ότι δεν τολμάμε να τα βάλουμε με τη μικρή και μεγάλη διαφθορά. Γνωρίζουμε ότι οι «κακοί» έχουν την υπεροπλία του χρήματος, είναι όπως στις αστυνομικές ταινίες που οι γκάνγκστερ έχουν γρηγορότερα αυτοκίνητα από τους αστυνομικούς, οι τελευταίοι όμως δεν εγκαταλείπουν τη δίωξη.

• Ποιο είναι το σενάριο της επόμενης ημέρας αν καταφέρετε να καλύψετε τη διαφορά;

Μια κυβέρνηση που δεν θα έχει μόνο εννιά μήνες να αποδείξει τι μπορεί να κάνει μετά την έξοδο από τα μνημόνια, αλλά τέσσερα χρόνια. Κυρίως για να φανεί ότι πρωτίστως εμείς καταλαβαίνουμε πως δεν λέει τίποτα αν μόνο οι αριθμοί ευημερούν. Γιατί εμείς δεν θέλουμε να βλέπουμε μόνο περισσότερη παραγωγή νέτα σκέτα.

Μας ενδιαφέρει να επενδύσουμε σε σχέσεις. Ζωντανές πόλεις και κοινότητες όπου οι πολίτες μπορούν με ασφάλεια να ζουν, να δημιουργούν, να βρίσκονται σε δημόσιους χώρους. Νέοι επιστήμονες που να έχουν τη δυνατότητα να δικτυωθούν με τα Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Επιχειρηματίες και επαγγελματίες να αξιοποιούν το ταλέντο τους και τις καινοτόμες ιδέες τους. Εργαζόμενοι και εργαζόμενες που θα αισθάνονται ότι το κράτος τούς προστατεύει από την ασυδοσία των εργοδοτών και πολίτες που θα είναι περήφανοι για τα νοσοκομεία και τα σχολεία τους. Μεσαία στρώματα στα οποία δεν θα κυριαρχεί ο φόβος για το μέλλον το δικό τους και των παιδιών τους.

Εν ολίγοις, η κριτική σε μας μπορεί, και πρέπει, να γίνεται. Αλλά μια δίκαιη κριτική δεν μπορεί να παραβλέψει ότι εννέα μήνες εκτός μνημονίου δεν επαρκούν για μια συνολική εκτίμηση. Στην πολιτική αντιπαράθεση που έρχεται πιστεύω ότι μπορούμε να πείσουμε πως η Αριστερά μπορεί να κυβερνήσει και στην κρίση και εκτός κρίσης. Σε μια σοβαρή συζήτηση για αντιπαραθετικά πολιτικά σχέδια το εκλογικό αποτέλεσμα της 26ης Μαΐου είναι εντελώς αναστρέψιμο.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών